1 Ocak 1955

Ankara:

TSK Maarif Vekillerinden merhum Mustafa Necati'nin ölümünün 26 ncı yıldönümü münasebetiyle bugün saat Î4.30 d.a Dil ve .Tarih - Coğrafya Fakül­tesinde bir anma toplantısı yapılmıştır'.

Ankara Öğretmenler Derneği ile Da­rende Kültür Derneğinin müştereken tertip ettikleri bu anma toplantısında, Büyük Millet Meclisi Reis Vekillerin­den Tevfik İleri, Maarif Vekâleti Müs­teşarı Osman Faruk Verim er. öğret­menler ve seçkin bir davetli kitlesi ha­zır bulunmuştur.

Toplantıda söz alan hatipler, merhum Mustafa Necati'nin hayatından, şahsi­yetinden ve çalışmalarından bahsede­rek, memleketimizde modern maarif anlayışının yerleşmesi ve gelişmesi yo­lunda sarfettiği gayretleri, meslekî ça­lışmalarını, millî mücadele yıllarında­ki kahramanlıklarını belirtmişler ve şahsî hatıra ve müşahedelerini nakletmişlerdir.

Son olarak söz alan Büyük Millet Mec­lisi Reis Vekillerinden Tevfik İleri, kafası ve gönlü memleket ve millet için çalışması, yıpranmış ve çile çekmiş bü­yük insanları anmanın bir kadirşinas­lık olduğunu söyledikten sonra kendi müşahedelerine istinaden umumiyetle bütün öğretmenlerin eski Maarif Vekillerimizden merhum Mustafa Necati ile 'Reşit Galip'i sevdiklerim ifade et­miş ve bunun sebepleri üzerinde dura­rak, bu sevginin sağlam temellere da­yandığını, merhum Necatinin maarifi­mizin ana dâvalarına, canlı taraflarına el attığını, maarif dâvamızın mihrakı­nı öğretmen meselesinin teşkil ettiğini kavradığı için bu hususta çok hassas davrandığını ve öğretmenleri hakikî bir heyecan ve samimiyetle sevdiğini ve iyi yetişmeleri için büyük gayret sarfettiğini söylemiş ve: «Necati işte bunun için çok seviliyor demiştir.

Tevfik İleri'nin bu konuşmasından son­ra toplantıya son verilmiş ve kafile ha­linde otobüsle merhumun kabrine gi­dilerek ziyaret edilmiş ve çelenkler ko­nulmuştur.

3 Ocak 1955

Ankara:

Haber  aldığımıza  göre Ankara'da   Sadettin Geredel'e ait muhtelif bölgeler­deki maden ocaklarını işletmek ve çı­kan cevherleri gerek memleket dahilin­de gerek dış piyasalara satmak maksadıyla teşekkül edecek şirkete İsviç­re'de kâin Moderna Bierma S.A. Mües­sesesi tarafından vazedilecek olan 50. bin İsviçre Frangı nakdî ve 200.000 İsviçre Frangı aynî sermayenin 6224 sayılı kanundan faydalandırılmasına, ayrıca, Birleşik Amerika'da kâin Fertilizer Corporation Of Amerika firma­sı mümessili Erol Beker'in yerli ser­mayedarlarla birlikte memleketimizde sunî gübre imal etmek üzere tesis edecekleri komple süperfosfat fabrikası­na ecnebi şerikin vaz edeceği 500.000 dolarlık kısmı aynî, 350.000 dolarlık kısmı da 10 senede ve müsavi taksitler-İe ödenmek üzere %5 faizle yapılacak aynî ikraz olmak üzere ceman 850.000 dolar tutarındaki sermayenin 6224 sa­yılı kanundan faydalandırılmasına ve Birleşik Amerika'da kâin British Ame­rican And Eastern Co. İne ile Mr. David B. Carmel firmasının İstanbul'da Natan S. Eskenazi müessesesi ile müştereken memleketimizde kombine tesis ederek pamuklu imal etmek üzere ku­racakları 5.500.000 T.L. sermayeli Tateks Türk Amerikan Tekstil T.A.Ş. ne ecnebi şerikin vaz edeceği 1.200.000 dolar tutarındaki aynî sermayenin 6224 sayılı kanundan faydalandırılmasına, İcra Vekilleri Heyetince izin verilmiş­tir.

İstanbul:

Başvekilimiz Adnan Menderes'e, Kapalı çarşı'da dükkânları yanan esnaftan 104 kişiye, Nuruosmaniye avlusunda yaptırılan barakaların dağıtılması ve bunların tekrar ticarî hayata kavuş­ması münasebetiyle Kapalı çarşı Es­nafı Tesanüd ve Koruma Cemiyeti Baş­kanı tarafından, aşağıdaki teşekkür telgrafı gönderilmiştir:

Sayın Adnan Menderes

Başvekil

İstanbul

Son vukua gelen müessif Kapalı çarşı yangını dolayısiyle mutazarrır olan es­nafımızın acılarını paylaşmak suretiy­le yüksek alâkanızın mahsulü Nuruosmaniye avlusunda infa edilen baraka­lara bugün 104 esnafın yerleşmesiyle duyduğumuz memnuniyet ve sevinç hudutsuzdur. Bütün çarşı esnafı adına. en derin minnet ve şükranlarımızı arz. eder ellerinizden öperim.

Kapalıçarşı Esnafı Tesanüd" ve Koruma Cemiyeti Başkanı

Mehmet Esiner

4 Ocak 1955

Ankara:

Irak'ı resmen ziyaret edecek olan Baş­vekilimiz Adnan Menderes'le Hariciye Vekili Prof.  Fuad Köprülü ve    Nafıa Vekili   Kemal   Zeytinoğlu'ya   su   zevat refakat etmektedir:

Hulusi  Köymen:  Bursa  mebusu     eski" vekil ve D.P. Meclis Grupu Başkanı.

"Rüknettin Nasuhioğlu: Edirne mebusu". .eski vekil ve Adliye Encümeni Reisi.

Atıf Benderlioğlu: Ankara mebusu ve D.P.  Genel Kurulu  azası.

Lütfi Kirdar: İstanbul mebusu ve Ha­riciye Encümeni azasından.

Faruk   Nafiz   Çamlıbel:   İstanbul   mebusu.

Rauf Onursal: İzmir mebusu ve    Eski İzmir Belediye Reisi.

Kâmil Gündeş: Kayseri mebusu ve D.. P. Genel Kurulu azası.

Sebati Ataman: Zonguldak mebusu.

Ahmet Salih Korur:  Başvekâlet müs­teşara:

Nuri Birgi: Büyükelçi, Hariciye Vekâ­leti Umumî Kâtibi.

Çükrü Kaya: Eski Vekil ve eski me­bus.

Muzaffer Ersü Başvekâlet Hususî Ka­lem Müdürü.

Şerif Arzık: Anadolu Ajansı    Umum' Müdürü.

İbrahim Deriner: Elektrik İşleri    Etüt Dairesi Umum Müdürü.

Üsteğmen Hayrettin Sümer: Başvekâ­let yaveri.

Safa Kılıçlıoğlu: Yeni Sabah Gazetesi sahibi.

Burhan Belge: Türk Gazetesi baş­muharriri.

İlhan   Çevik:   Zafer   Gazetesi     muha­biri.

İstanbul:

Bu sabah şehrimize gelen Hindistan Ticaret Heyeti üyeleri, Öğleden sonra Ticaret Odasında tacirlerin iştirakiyle yapılan toplantıda hazır bulunmuşlar­dır.

Bu toplantıda, iki memleket arasında­ki ticarî münasebetlerin geliştirilmesi hususunda alınması gereken tedbirler hakkında fikir teatisinde bulunulmuştur.

                                                '

Toplantıdan sonra heyet başkanı M.P. Birla, kendisile görüşen bir arkadaşı­mıza şunları söylemiştir:

Muhtelif Yakın Şark memleketleriniziyaretten sonra memleketinize gelmiş bulunuyoruz.

Türkiye ile Hindistan arasında ticarî münasebetleri geliştirmek için memle­ketimiz her türlü kolaylığı temine ha­zırdır.

Türkiye'den Blister bakırı, pamuk, in­cir, üzüm ve kuru yemiş mubayaa et­memiz mümkündür.

Buradaki temaslarımızın her bakımdan iyi neticeler vereceğine inanıyoruz.»

Ankara:

Sıhhat ve İçtimaî MuavenetVekâletin­den aldığımız habere göre Birleşmiş Milletlerin çocuklara yardım fonu (Unicef) ile varılan anlaşma gereğince alman anne ve çocuk sağlığı prog­ramına yardım olarak şimdiye kadar memleketimize gelen malzemeye ilâve­ten bu defa, programın tatbik edilmek­te olduğu sağlık merkezlerimiz için 5670 kilo sabun, 82343 libre süt tozu, 336 adet ebe çantası, 90 adet baskül, 90 adet dikiş makinası ve çeşitli tıbbî sıhat ve ecza gönderilmiş olup, yerleri­ne sevk edilmek üzere bulunmuştur.

Gelmiş olan bütünbu malzeme takri­ben 145.000 lira değerindedir.

5 Ocak 1955

Ankara:

Büyük Millet Meclisi bugün saat 15 teReis Vekillerinden Fikri Apaydın'ın reisliğinde toplanmıştır.

Celse açıldığı zaman önceruznamede mevcut bulunan sözlü soruların mü­zakeresine geçilmiştir.

Temyiz Mahkemesinde münhal bulu­nan Daire Başkanları ile azalık ve ra­portörlüklere dair Adliye Vekiline va­ki şifahi suali cevaplandıran Vekil Os­man Şevki Çicekdağ, temyiz mahke­mesinde halen münhal daire reislikleri ile raportörlüklerin mevcut olmadığını, sadece dört azalığın münhal halde bu­lunduğunu ve yakında bunlara da mü­nasiplerinin tayin edileceğini söylemiş­tir.

Son bir sene içinde demiryollarında vu­ku bulan kazaların neticesinde ve bu kazaları önleyici ne gibi tedvirlerin dü­şünüldüğüne dair Münakalât Vekilin­den sorulan sual. Vekil Muammer Çavuşoğlu tarafından cevaplandırılmış­tır. Muammer Çavuşoğlu cevabında şöyle demiştir:

1.1.1954 tarihinden 31.12.1954 tarihine kadar bir sene içinde can ve mal kay­bını intaç eden 22 tren kazası olmuş.

2. Bu kazalarda cem'an 33 kişi Ölmüş ve 76 kişi yaralanmıştır. Yaralıların şahıslarında, ölülerin varislerine 140.000 liralık   yardım  yapılmıştır.

3.Arzedilen 22 vak'ada 19 makine, 191 vagon hasara  uğramış  olup 450 bin liralık makine, 980 bin lirası vagon ve 302 bin lirası yol hasarı olmak  üzere malzeme   kaybı   miktarı cem'an   1.757.660 lira olarak tesbit edilmiştir.

4.Kaza ve hâdiselerin vukua gelme­sinde saik ve âmil olan ballıca sebepler arasında, bilhassa iktisadî sahada beliren umumî gelişmelerle mütenasiben demiryol nakliyat hacminin gün geçtikçe artması ve buna muvazi ola­rak modern emniyet tesislerinin he­nüz yapılmamış bulunmasıdır.

Filhakika bir fikir verebilmek için arz edeyimki nakliyat hacmi 1938 sene­sinde 5 ve 1950 senesinde 9 küsur milyar ham ton kilometre iken 1954 te bu miktar 14 milyar ham ton kilomet­reye yükselmiştir.

Demiryol işletmesi gerek yolcu ve ge­rek yük nakliyatını bütün .şebekede, günde sefere koyduğu 500 adet trenle. yapmağa çalışmaktadır. Bazı miktar­larda tek hatlı demir yollardaki işletme imkânının azamî haddi olan karşılıklı 40 trenin sefere konulması mecburiyeti hasıl olmaktadır. Hizmet ağırdır, me­sai gece gündüz' devamlıdır. Bunlara inzimam eden birçok ruhî sebeplerle memurların bir an için olsa, yaptıkları dikkatsizlik ve ihmalleri, hattâ birçok hallerde işlerin bir an evvel bitirilme­si gayretiyle trenin sevk veya kabu­lü için isticalleri, demir yol nizamna­me veya talimatnameleriyle tayin ve tahdit edilmiş olan hükümlerin tanı olarak zamanında tatbik edilmemiş ol­ması, murakabe elemanlarının müte­madi takip ve ikazlarına rağmen ka­za ve hâdiselerin vukua gelmesine se­bep olmaktadır.

Bahis mevzuu 22 tren kazası hâdise­sinde demir yol personelinden 35 kişi sorumlu görülmüş olup bunlardan bir Yol Kısım Şefi, bir Yol Bölge Kısım Şefi, dört hareket memuru, üç katar şefi, beş makinist, iki mandaracı, bir yol çavuşu, iki makasçı, iki yağcı, iki gardöfren, bir revizör, bir ambar şefi hakkında selâhiyetli Müddeimrumiliklerince lüzumu muhakeme (kararı verilmiştir. Muhakemeleri devam et­mektedir.

Ayrıca bir yol çavuşu, bir katar şefi, bir makinist hâdise esnasında öldükle­rinden haklarında takipsizlik 'kararı ve­rilmiştir. Bir müfettiş, iki kısım şefi, bir başmakinist, bir başrevizör, bir yol çavuşu ve bir yağcı hakkında da selâhiyetli adlî makamlarca takibat yapılmaktadır.

Saydığım personel hakkında adlî ma­kamlarca tedbirsizlik ve ihmal ile ölüme sebebiyet suçlarından takibat ya­pılmaktadır.

5. Evvelce de arz ettiğim gibi kazaları  önliyecek en cezrî tedbir, modern em­niyet tesisleridir. Senelerden beri dü­şünüldüğü halde bugüne kadar tahak­kuk ettirilememiş olan bu tesisi erin/ yaptırılmasına geçen sene başlanmış­tır, îlk merhale olarak Sirkeci - Soğuk­su kısmına ait elektrikli emniyet te­sisatı ve otomatik muhabere tesisler ihale edilmiştir.

İkine; merhale olarak seyrüsefer kesa­fetinin en fazla bulunduğu Haydarpa­şa - Ankara - Zonguldak hattının em­niyet tesisleri ile telekominikasyon mevzuu ele alınmıştır. Buna ait proje­ler hazırlanmaktadır. Yakında ihalesi­nin yapılması mukarrerdir.

Bundan başka şebekenin emniyet te­sisatı bakımından umumî ihtiyaçları' tesbit edilmiş ve senelere taksim edil­mek suretiyle programa bağlanmıştır. Ayrıca atölyelerde lokomatif ve vagon, imalatının seyrüsefer emniyeti bakı­mından kontrolleri reflektoskop ve magneflex aletleriyle dingil vesair ak­samının muayeneleri yapılmaktadır.

Seyrüseferin selâmet ve emniyetle te­mini maksadiyîe alman fennî tedbir­lerden maada bir taraftan da personel' türlü vasıtalarla devamlı dikkat ve te­yakkuza davet edilmekte ve muraka­be kuvvetlendirilmekte, bundan başka personelin ruhî halleri ve geçim du­rumları gözönünde tutularak yaşama' imkân ye şartlarının İslahına gayret" edilmektedir.»

Üzüm, pamuk ve tütün gibi ürünlereprim verilerek istihsallerinin teşviki ve bu sayede. döviz kaynaklarımızın ge­nişletilmesi hakkındaki suali cevaplan­dıran İktisat ve Ticaret Vekili Sıtkı: Yırcalı da şunları söylemiştir:

"Hububat müstahsili köylümüzün ha­yat seviyesi gibi ekim sahasının ve topraklarımızın verim kabiliyetinin de çok dûnunda kalmış olan hububat is­tihsalini artırmak için tatbik edilen fiyat politikasının müsbet neticelerini ifade buyuran sayın arkadaşıma derhal arz edeyimki bu teşvik politikası bir bölge veya bir mahsule münhasır de­ğildir. Hükümetimiz, hububat gibi ge­niş bir müstahsil topluluğunun refahiyle birlikte bir döviz kaynağı yara­tacak olan her istihsal sahası için ica­bında aynı tedbirleri almakta tereddüt etmemektedir. Ancak bunun için ge­rekli şartların tahakkuku lâzım geldiği gibi, her maddeye göre de iç ve dünya piyasalarının ve ticarî icapların zaru­rî kıldığı metotlar tetkik edilmekte­dir.

Muhterem arkadaşımın saydığı üç mahsulden biri olan kuru çekirdeksiz üzüme 1953 eylülünden beri, tevzi fo­nundan fiyat farkı şeklinde prim şa­sen ödenmektedir. Ancak bu prim, dış pazardaki rekabet fiyatlarına intibakı temin edecek, yani aynı malı istihsal eden rakip memleketlerin prim tatbiki dolay isiyle dış pazarda aleyhimize tahassül eden farkı bertaraf edecek nisbettedir.

Hükümetimizin, ihraç mallarımıza prim tatbiki hususundaki prensibi tevzi fo­nu kararında bu şekilde tesbit edilmiş­tir.

«Rakip vaziyette olan ihracatçı mem­leketlerin, devlet yardımı, maliyeti düşürme gibi normal rekabet şartları­nıihlâl eden tatbikatı yüzünden sü­rüm imkânları selbedilmiş bulunan ih­raç maddelerimizin dış pazardaki re­kabet şartlarına intibaklarını kolaylaş­tırmak. »

İltihak etmiş bulunduğumuz Gatt An­laşması da ancak yutardaki şartlara dayanan bir prim tatbikatını derpiş et­mektedir.

Dünya rekabet şartlan bakımından ol­duğu kadar ihracat seyri ve iç pazar ve fiyat durumları noktasından da pa­muk ve tütün müstahsillerimize hu­bubat ve üzüm de olduğu gibi prim ödenmesi yoliyle, fakat bu mahsulleri­mizi Ve fındığı muhtelif şekillerde mü­dahale mubayaası, kooperatiflerin müstahsili koruyucu fiyatlarla satın alma­ları gibi ihracat priminden daha ziya­de müstahsile doğrudan doğruya inti­kali temin edilen yardımlardan fayda­landırmaktayız.

Şunu derhal belirteyim ki, eskiden ol­duğu gibi dış piyasa şartları nazara alınmadan tesbit edilen iç mubayaa ve­ya asgarî ihraç fiyatları gibi gayri ik­tisadî himaye sistemlerine katiyen yer vermemekteyiz. Bu şekildeki himaye­ler, netice İtibariyle müstahsilin menfatma değil, bilâkis aleyhine olmakta, dahilî fiyatların yükselmesi neticesin­de ihracat imkânları ortadan kalkmak­ta ve normal dış piyasalarımızın kaybı bahasınamuvakkat ve anormal bir durum hasıl olmaktadır.

Bütün bu şartlar karcısında iki mese­leyi birden halletmek zarureti vardır,

1.- Devletçe prim veya malî külfet olarak kabul edilen miktarı mutavassıt­lardan kurtarıp müstahsile intikal et­tirmek,

2.- Bütün bu mallarımızın dünya fiyatlariyle ihracatını sağlamak.

Binaenaleyh sabit bir fiyat ilânı, da­hilde yüksek bir fiyat seviyesinin te­sisi suretiyle ihracatı imkânsız bıraka­bileceği gibi ayrıca bu fiyatla devlet hesabına mubayaa yapacak bir teşek­külün ve bir fonun mevcudiyetini is­tilzam eder; Hububatta bu, toprak mah­sulleri ofisi vasıtasiyle yapılmaktadır. Bütün mahsuller için bu gibi müesse­selerin ihdası, devlete kolayca iktiham edîlemiyecek bir malî mükellefiyet tahmil edeceği gibi, serbest ticaret an­layışı ile de kabili telif bulunmamak­tadır.

Hükümetimiz aynı maksadı, tütünde,, pamukta, üzümde, fındıkta, zeytinde, daha iktisadî bir yoldan, inhisarlar ve­ya kooperatif birlikleri yoliyle icabın­da piyasaya müdahale etmek suretiyle tahakkuk ettirebilmektedir. Bunu ya­parken de, dış piyasa şartlarını göz. önünde bulundurmakta, müdahalenin ancak müstahsilin malını dış pazarda tekabül eden hakikî değerinden aşağı elden çıkarmasını önliyecek bir sevi­yede kalmasına itina etmekteyiz.

Biraz evvel arzettiğim gibi, tütün, pa­muk, çekirdeksiz kuru üzüm istihsali­miz ve ihracatımız, memnuniyet verici, bir inkişaf göstermektedir. Bunu teyiden birkaç rakam vermeme müsaade etmenizi rica ederim.

Tütün ihracatımız: 1951-52 de getirdiği bedel 169 milyon lira,   1952-53  de   195 'milyon lira, 1953-54 de 197 milyon lira.

Yalnız şunu arz edeyim ki, 954 kam­panyası, gerek seçim münasebetiyle gerekse dış piyasalardaki bir takım temevvüçler dolayisiyle normal olarak mayıs'ta ihraç edilmesi lâzım gelen tü­tünlerin mühim bir kısmı bu devreye kalmıştır. Mahsulümüzün miktar itiba­riyle geçen senelerden daha yüksek ol­ması itibariyle bu rakam memleketin hakikî ihraç durumunu ifade etmemektedir. Bunu da ilâve edecek olursak as­garî 250 milyon lirayı bulduğunu gör­müş oluruz.

3 Ocakta açılan piyasada, 55 bin ton hesaplanan miktardan 25 bin tonu- iki gün içinde, 280-365 kuruş gibi çok mü­sait fiyatlarla satılmıştır. Bu fiyatlar ge­çen seneye nazaran %20 kadar yüksek bulunmaktadır.

ve vasıtaların kolayca temini gibi is­tihsal maliyeti düşürücü yardımlar ve piyasayı ayarlayıcı müdahale mubaya­aları 'dışında bir prime' ihtiyaç gös­termekle, hükümetimiz dış ve iç şart­ların zarurî kıldığı hallerde muayyen ihraç mal]arımızın müstahsillerini hi­maye ve daha geniş istihsale teşvik edici tedbirleri reddetmemektedir. An­cak bunu, paramızın kıymet istikrarı­nı bozmayacak metodlarla ve zaruret halinde başvurulacak bir çare telâkki etmekte ve böyle bir himayenin, kar­şılıksız yapıldığı takdirde mahzurları­nı ve istilzam edeceği malî külfeti he­saba katmak zaruretini gözönünde tut­maktadır. Nitekim bu bakımdan yirmi kadar madde, bu meyanda balık, balık yağı, sünger hâlen tevzin fonundan is­tifade ettiği gibi bu sene pirinç için de toprak ofis kanalıyla müdahale mubayaasına girişmiş bulunuyoruz

Çekirdeksiz kuru üzüm ihracatı:
İhraç mevsimi ton  tutan                     

23 Milyon tl

26   ‘’         ‘

36    ‘’        ‘’
                                                    

1954/55 mevsiminin 4  aylık    ihracatı da 39 bin tonu bulmuştur. Fiyatlar da 9 No:  da geçen senenin 56    kuruşluk borsa fiyatına mukabil 65 kuruştur.

Pamuk ihracatı:

İhracat mevsimi ton                                               

Tutan sırasiyle 216,193,220,136 milyon Türk lirasıdır.

(Ocak - Kasım)

fiyatlar da, geçen senenin 215-218 ku­ruşa mukabil 260 -270 kuruş etrafındadır. Dahilî istihlâk artısında da kam­çıladığı bu fiyatlar, dış fiyatlara nazaran oldukça yüksek bulunmaktadır.

Görülüyor ki, tütün, pamuk ve çekir­deksiz kuru üzüm mahsullerimiz nor­mal piyasa şartlarına günden güne da­ha iyi intibak eden ve dış pazarlarda da sürümünde güçlük çekilmiyen memnuniyet verici bir seviyeye erişmiştir.

Bu maddelerimiz,  teknik    methodların Hülâsa her maddenin bünyesine iç ve dış piyasa şartlarına göre uygun olan himaye sistemini tatbik etmekteyiz.

Sözlerimi bitirirken, Vekâletimin, dış Ödeme gücümüzü arttıracak istihsal sahalarında tatbik edilecek teşvik siste­mi üzerinde çalışmalar yapmakta oldu­ğunu ilâve etmek isterim.»

Sözlü soruların konuşulmasından son­ra, arzuhal encümeninin heyeti umumiyeye sunduğu dört mazbatanın da müzakeresi tamamlanmıştır

6 Ocak 1955

Ankara:

Bazı İstanbul gazetelerinde, 25 nisan 1953 tarihinden sonra Yunanistan'dan gelmiş bulunan Türk soylu mültecile­rin iade olunacaklarına dair bir haber çıkmıştır.

Yetkili makamlardan aldığımız malû­mata göre, bu tarihten evvel ve sonra Türkiye'ye gelmiş bulunan mültecile­rin yerlerine iadeleri hiçbir surette dü­şünülmemiştir.

.İzmir:

Bugün şehrimiz Eşrefpaşa hastahanesinin poliklinik ve servis pavyonunun temel atma ve emrazı sâriye hastahanesinin yeni bir pavyonunun açılış tö­renleri yapılmıştır.

Her iki tören de şehrimizde bulunan Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekili Dr. Behçet Uz'un huzuriyle olmuştur.

Eşrefpaşa hastahanesinde muhtelif yıl­larda belediye tarafından yapılan mü­him masraflarla meydana getirilen ye­ni tesisler, dahiliye, hariciye, röntgen, fizyoterapi servisi ve bunlara ait mü­him cihaz ve makineler hakkındaki projeleri tetkik eden Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekili Dr. Behçet Uz, saat 9.30 da hastahane avlusunda inşa edi­lecek olan poliklinik binasının yerine gitmiştir. Burada bir konuşma yapıl­mıştır.

Merhum belediye reisi Eşref Paşa tara­fından kurulan Eşrefpaşa Hastahanesinin, şimdiye kadar geçirdiği safhalar, yeni pavyonlar ve son yıllarda beledi­ye tarafından bu müessesede halk sağ­lığı ve hizmeti bakımından vücuda ge­tirilen yeni eserler bu konuşmada be­lirtilmiştir. Senede 20 ilâ 30 bin has­ta muayene ve tedavi eden bu mües­sese, şimdi modern ameliyathanesi ve diğer tesisleriyle, yalnız İzmir'in değil, bütün Ege bölgesinin ihtiyacına cevap verecek mükemmeliyete ulaşmıştır.

Hastahane Baştabibi, yardım v.e alâka­larından dolayı Sıhhat Vekili ile bele­diye reisine teşekkür ederek poliklinik binasının temeline ilk harcı uğurlu eliyle atmasını Dr. Behçet Uz'dan rica .etmiştir.

Dr. Behçet Uz, «izmir'e ve bütün memlekete hayırlı ve uğurlu olması te­mennisiyle» ilk harcı temde atmış, sonra Vali Kemal Hadımlı ve mütea­kiben Belediye Reisi Dr. Selâhattin Akçiçek de temele harç koymuşlardır. Hastah.an.enin bütün koğuşları, pav­yonları Vekil ile diğer zevat tarafın­dan gezilmiş ve hastaların hatırları so­rulmuştur.

Müteakiben aynı zevat, emrazı sâriye hastahanesine gitmiş ve orada hasta­hane baştabibi Dr. Lütfi Sabri Serin kent ve doktor arkadaşları tarafından karşılanmışlardır.

Şehir bandosu bu sırada İzmir marşını çalıyordu.

Bu hastahanede şimdiye kadar yapılan solaryum ve müteaddit pavyonlar ara­sında yeni inşa edilen 150 yataklı ve çocuklara mahsus pavyonun önüne ge­linmiştir.

Pavyon mermer merdiveni üzerinde davetliler yerlerini aldıktan sonra İzmir Tıp Fakültesinin yakında kurulacağı müjdesini veren ve İzmir'in sağlık mü­esseseleri bakımından yemi sağlıyacağı kazançları da belirten Dr. Behçet Uz, şu konuşmayı yapmıştır :

Muhterem Vali, Nato'nun sayın ku­mandanı Korgeneral Kendall. muhte­rem davetliler, Feragatla çalışarak göğüslerimizi if­tiharla kabartan değerli meslektaşla­rım, aziz vatandaşlar,

İki ay evvel bu pavyonun temelini at­mıştık. Şimdi açılış resmini yapıyoruz. Şu ilerideki pavyonları da bu şekilde yapmıştık. Bunların yanı başlarında yeni pavyonlar da yükselecektir. Şim­di açacağımız bu pavyon 120 yatak ih­tiva etmek üzere inşa edilmişse de 150 yatak alabilecek ve mühim bir ihtiya­ca cevap verecek büyüklüktedir, İzmir şehri ve Ege bölgesi, daha birçok yeni sağlık müesseseleri kazanacaktır.

İzmir, Ege'nin, hattâ Türkiye'nin en mühim bir limanıdır. Sağlık müesseseleri noktasından da aynı ehemmiyet ve değere yükselmesi ve faaliyetini ona göre arttırması lüzumludur.

Tabiat güzelliği, renk enmuzeci bakı­mından kıymet 'taşıyan güzel İzmir'in mühim sağlık müesseselerine kavuştu­rulması ve bir sağlık merkezi halini al­ması için hamlelere girişilmiştir.

Enerjik ve değerli Başvekilimiz Adnan Menderes'e İzmir'de Ege Tıp Fakülte­sinin açılması zamanının gelmiş, hattâ geçmiş olduğunu söylediğim vakit, bu mühim ihtiyacın derhal karşılanması hususunda direktif vermişlerdir. İz­mir'de bir tıp fakültesinin açılması için birçok hastaheneler, sağlık müesseseleri bulunması lâzımdır. İşte sık sık temeli atılan veya açılış merasimi yapılan yeni sıhhat müesseseleriyle bir tıp fakültesinin açılması için bir vasat halini almış bulunuyoruz. En iyi bir çocuk hastahanesi, göğüs hastalıkları hastahanesi, devlet hastahanesi ve bunlan takiben de Manisa'da kurulması­nı düşündüğümüz akıl ve sinir hasta­hanesi, Ege Tıp Fakültesinde ders gö­recek gençlerimizin çalışarak yetişme­lerini, asistanlık yapmalarını temin edecektir.

Medenî âlemin ortadan kaldırmış ol­duklarını söyledikleri veremin kökünü kazımak için mühim hamleler yapmak tayız. Göğüs hastalıkları hastahaneleri, verem mücadele cemiyetleri, bu saha­da faydalı şekilde çalışmakta ve iyi ne­ticeler elde etmektedirler.

Veremden en çok vefiyat verilen İz­mir'de bu hastalık, teknik, ilim ve bil­gi ile çalışma sonunda ezilmeğe mah­kûmdur. İzmir'de veremden ölüm nisbetinin yüksek olduğunu söylerken, bu nisbetin yalnız İzmirlilerin bu hastalı­ğa fazla musap olduklarını söylemek istemiyorum. Göğüs hastalıklarını te­davi için bu şehirde ve civarında mev­cut birçok müessese, yurdun her tara­fından bu kabil hastaların İzmir'e gelmesine ve tedavi görmesine sebep ol­maktadır. Tabiatiyle bunların bir kıs­mı da hayata gözlerim yummaktadır. Tekrar ediyorum, bu hastalık yakında tamamen ezilecektir. Çocukları, öğren­cileri, hattâ orta yaşlıları aşılamak su­retiyle veremin yere serildiğini, mahvolduğunu görmek az zamanda bizlere nasip olacaktır.

Medenî memleketler, vereme karşı na­sıl hareket ediyorlarsa, biz de aynı metodları tatbik ederek çalışıyoruz. Bi­zim yolumuz da aynı yoldur. Yurttaki veremlileri bulmak için gayret sarf ederken, bu sahada verem mücadele cemiyetlerinin muvaffakiyetlerini bil­hassa zikretmek isterim. İzmir'de ve Konya'da bu sahada nasıl müsbet ne­ticeler elde ediyorsak, diğer vilâyetle­rimizde de aynı şeyi yapacağız. Hasta­yı bulduktan sonra aile içinde onları ziyaret etmek, tecrit ederek etrafında­kilere zarar vermelerini önlemek kolaylaşır. Evvelce vereme tutulan bir hastanın bir an evvel ölmesi temenni edilirdi. Şimdi ise, iyi ilâçlar, ve tedavi usulleri ile kısa zamanda tedavileri mümkün olmaktadır. Bu kabil hasta­lar, cerrahî tedavilerle vücutlarında büyük bir arıza kalmadan iyileşerek tekrar aile ve cemiyet içindeki vazife­leri başına dönmektedirler. Tıbbın ev­velce âciz kaldığı bu mevzu'da, şimdi elimizde silâhımız vardır. Tıpta ve fende büyük işler ve yenilikler ba­şarmış olan ilim adamlarını hürmetle anmağı bir vazife bilirim. Tedavi gö­ren vatandaşlar, fotoğrafçılık, daktilo­luk vesair hafif işlerde çalıştırılarak cemiyet içinde vazife görmektedirler. İleride bu müessese içinde bir de re­habilitasyon merkezi kurulacaktır.

Beş altı sene evvel verem dâvası, mu­azzam bir mevzu idi. Şimdi ise dâva halinden çıkmıştır. İdare başında bu­lunanlar, bunlardan büyük gurur du­yarak bu güzel vatanın nüfusunun art­masını ve imârını hedef olarak ele al­mış bulunuyorlar.

Birleşmiş Milletler Sağlık Teşkilâtı, bu mevzuda bizimle sık sık temas etmek­te, vasıtalar vermekte ve yardımlarda bulunmaktadır. İki milyonu mütecaviz vatandaşımız, yurdun ayrı ayrı yerle­rinde aşılanmıştır. Aşı faaliyetine de­vam edilmektedir.

Hepinizi hürmetle selâmlar, bu bahti­yarlığı bizimle birlikte idrâk eden Na-to'nun sayın kumandam Korgeneral Kendaîl'dan kurdeleyi keserek pav­yonu-açmasını rica ederim.»

Bundan .sonra. Korgeneral Kendall, «bu şerefli vazifeyi ifa etmek fırsatını bana bahşettiğinizden dolayı teşekkür ederim» demiş ve kurdelâyı kesmiştir.

Pavyon ve hastananenin muhtelif pav­yonları gezilmiş, hastaların hatırları sorulmuş ve davetlilere ikramda bulu­nulmuştur.

Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekili Dr. Behçet Uz daha sonra beraberinde Va­li, Yurtiçi Bölge Kumandanı ve basra mensupları ile birlikte Buca'da Ve­rem Savaşı Derneği Sanatoryumuna gitmiştir.

Verem Savaş Demeği Reisi, Sıhhat Ve­kilini sanatoryomda öğle yemeğine da­vet etmiş ve Vekilin beraberindeki ze­vat da bu yemekte bulunmuştur.

Vekil ve beraberindekiler     yemekten sonra İzmir'e dönmüşlerdir.

Ankara:

Lübnan'da y.eni bir vazifeye tâyin edilmiş olması hasebiyle ayın 14 ünde memleketimizden ayrılacak olan Lüb­nan Sefiri Ekselans Vafik Elkassar ajansımıza şu beyanatta" bulunmuştur:

«Türkiye ile Arap memleketlerinin sı­kı bir yaklaşma ve samimî bir işbir­liğine müteveccih münasebetlerinin kaydettiği seyir, diğer Arap memleket­lerinde olduğu gibi, Lübnan'da da de­rin bir memnuniyet uyandırmıştır. Bu mühim hâdise, Türkiye ile Arap mem­leketleri arasında mevcut bulunan dostluğu sağlamlaştırdıktan başka şüphesiz bu dostluğun iyi neticeler vermesine müncer olacaktır.

Binaenaleyh Türkiye ile münasebetle­ri büyük 'bir samimiyet nişanesi taşı­yan Lübnan'ın evvelemirde müteka­bil menfaatlerde karşılıklı bir anlayışa müteveccih bulunan Türk - Arap mü­nasebetlerinin inkişafından memnuni­yet duyması tabiîdir.

Bu mevzuda Türkiye'yi idare eden devlet adamlarının samimî ve fasıla­sız gayretlerini takdirle karşılamak lâ­zımdır. Muhterem     Başvekil    Adnan Menderes'le muhterem Hariciye Vekili Fuat Köprülü'nün devamlı faaliyetleri muhakkak ki Türk milleti ile Arap milletlerinin muhtelif âzalarının kalpleri arasında bir beraberlik tesis etmek yolundaki 'gayenin tahakkukunu müm­kün kılacaktır. Takdire şayan olan bu gayretler Arap memleketleri idarecile­ri nezdinde en iyi akisler uyandırmış ve bunlar memleketleri ile - Türkiye arasında sıkı yakınlık arzularını izhar etmişlerdir.

Lübnan, Bağdat'tan avdetlerinde Baş­vekil Adnan Menderes'le Hariciye Ve­kili Fuat Köprülü'yü resmî ziyaretçi o-iarak kabul etmekten bahtiyar olacak­tır. Bu ziyaret Lübnan halkına ve dev­letine. Türk milletine ve idarecilerine karşı duyduğu sempati ve dostluğu iz­har etmek için güzel bir vesile olacak­tır. Aynı zamanda da, emval mevzuhun katî olarak halli için âdilâne bir esas tesbit etmek fırsatını verecek ve her iki memleket idarecileri arasında mütekabil menfaatleri ve Türk - Arap menfaatlerinin küllünü alâkadar eden bilumum meseleler hakkında karşılık­lı nokta nazar teatisini mümkün kı­lacaktır.

Lübnan'a avdet etmek üzere Türkiye'­den ayrılışımın arifesinde büyük as­ker ve ebedî şöhreti haiz bulunan dev­let adamı Atatürk'ün Türkiye'yi kal­kındırmak ve modernleştirmek mevzu­unda meydana getirdiği muazzam eser karşısında duyduğum büyük ve derin hayranlığı ifade etmekten bahtiyarım. Derin ve cezri bir inkılâbı tahakkuk ettiren ve Türkiye'yi en modern siyasî hukukî ve içtimaî müesseselerle teç­hiz eden bu eser, her zaman O'nun is­mi ile anılacak ve tarih boyunca insan dehasına bir misal teşkil edecektir.

Büyük inkılâpçının prensiplerinden il­ham alarak o'nun çizdiği yolda yürü­yen yüksek selefleri o'nun hatırasına sadık kalarak o'nun eserini devam et­tirmek yolundaki kutsî vazifeyi müd­rik bulunarak Türkiye'nin iktisadî ve içtimaî gelişmesinde manevî şahsiye­tinin yükselmesine ve milletler camia­sında ehemmiyetli bir rol oynamasın­da takdirle karşılanacak bir sekilide hissedar olmuşlardır.»

7   Ocak 1955

Ankara:

Demokrat Partinin kuruluşunun 9 un­cu yıldönümü yurdun her tarafında olduğu gibi Ankara'da da bugün yapı­lan bir merasimle kutlanmıştır.

Demokrat Parti Ankara Vilâyet İdare HeyetiReisliğinin hazırladığı program gereğince Ankara mebuslarıile De­mokrat Parti temsilcileri bu sabah saat 11.30 da Büyük Millet Meclisi Önünde toplanmışlar ve buradan doğruca Anıtkabre giderek Atatürk'ün manevî hu­zurunda tazim duruşunda bulunmuşlar ve kabre bir çelenk koymuşlardır.

Öğleyin Atatürk Orman Çiftliğinde mebuslar ve partililer bir arada yemek yemişlerdir.

Akşam 21 deAnkara Palas salonların­da büyük bir balo verilmiştir.

Reisicumhurumuz Celâl Bayar berabe­rinde Büyük Millet Meclisi Reisi Refik Koraltan, Vekiller olduğu halde saat 23.00 de baloya şeref vermişlerdir.

Toplantı geç vakte kadar samimî bir hava içinde devam etmiştir.

8  Ocak 1955

Ankara:

Hariciye Vekâletinden bildirilmiştir:

Dünkü bazı gazeteler Şark Ajansının, Başbakan Adnan Menderes'in Irak'ı ziyareti esnasında yapılacak görüşme­ler sonunda Türkiye - Irak arasında si­yasî, iktisadî ve askerî bir ittifak ak­dedileceğine dair haberlerin İngiltere, İsrail ve Amerika'yı endişeye düşür­müş olduğu, mezkûr memleketlerin Ankara'daki sefirlerinin hükümetle­rinden aldıkları talimat üzerine baş­vekil yardımcısı Fatin Rüştü Zorlu ile .görüştükleri, İsrail ve İngiltere sefir­lerinin hükümetimizden Irak ile askebix ittifak akdedemiyeceğine dair katî teminat talep ettikleri ve bunun üze­rine başvekil yardımcısının, Başvekil Adnan Menderes'ten talimat almak üzere Bağdat'a hareket ettiği yolunda­ki bir haberini yayınlamışlardır.

Şark Ajansı verdimi bu haberde ayrı­ca, sözü edilen memleketleri endişeye sevketmiş olan bir takım hayalî sebep­ler de zikretmektedir.

Başvekil yardımcısı Fatin Rüştü Zorlu nezdinde sefirler tarafından böyle bir teşebbüs yapılmamıştır.

Başvekil yardımcısı İngiltere ve Ame­rika Büyükelçileriyle İsrail Elçisini, evvelce tesbit edilmiş olan. randevula­ra göre, carî isleri görüşmek üzere ka­bul etmiştir.

Başvekil yardımcısının her üç sefirle vâki olan görüşmesi, Başvekil'in Irak seyahati ile ve Bağdad'da yapılacak görüşmelerle hiçbir veçhile alâkalı de­ğildir.

Bu itibarla Şark Ajansının «siyasî çev­relere» atfen ve «inanılır kaynaklar­dan öğrenildiği» kaydiyle verdiği yukardaki haber tamamen hayâl mahsu­lüdür ve hiçbir asıl ve -esası yoktur. Şark Ajansının bu şekilde neşriyatta bulunması, memleket menfaatlerini düğünmeyerek, sansasyonel havadis ver­mek hevesinden ileri gelmiş olsa gerek­tir.

Ankara:

Toprak Mahsulleri Ofisi Umum Mü­dürlüğünden aldığımız malûmata göre:

1. haziran. 1954 tarihinden 31. aralık 1954 tarihine kadar müstahsilden (411. 175) ton buğday, (20.690) ton çavdar, (19.321) ton mısır, (54.101) ton arpa, (8.096) ton yulaf satın alınmıştır. Alım yılı başından itibaren Almanya'­ya (93.000) ton, Avusturya'ya (10.000) ton. İtalya'ya (1.090) ton, Romanya'ya 65.000 ton, Yunanistan'a 10.000 ton buğday, ayrıca îta1ya'ya 15.000 ton buğday, ayrıca İtalya'ya (15.000) ton çavdarla Almanya'ya (20.000) ton. arpa olmak üzere cem'an (214.090) ton hububat satışı yapılmış ve bunlardan Almanya'ya (92.887) ton, Avusturya'ya (11.000) ton, İtalya'ya (1.040) ton, Ro­manya'ya (68.245) ton, Yunanistan'a (10.122) ton buğday, İtalya'ya (15.000> ton çavdar, Almanya'ya (20.000) ton. arpa olmak Üzere (218.294) ton hubu­bat teslim edilmiştir.

Yeni kampanya yümda Birleşik Amerika'ya (148.000) kilogram, Japonya'ya (16.000) kilogram, Almanya, Belçika, İngiltere, İtalya, İsviçre v.e Norveç'e (24.000) kilogram olmak üzere cem'an <7.O51.080) liralık afyon satışı yapılmış­tır.

Ankara:

M.M.V. Temsil Bürosundan bildirilmiş­tir:

Milli Müdafaa Vekili Ethem Menderes, Millî Müdafaa Vekâleti bütçesi müna­sebetiyle bugün meclis bütçe encüme­ninde hülâsatan aşağıdaki konuşmayı yapmıştır.

Ordu .mevzuu üzerinde bütün arkadaş­larımın konuşmaları esnasında göster­dikleri sehabet ve anlayış zihniyeti karşısında bahtiyarlık duymamak mümkün değildir. Bizleri tebrik, teşvik ve taltif eylemeniz vazifemizde daha faz­lasını temin ederek itimat ve teveccühünüze lâyık olmak suretiyle manevî mükâfatımızı istihsal edeceğiz.

Arkadaşlarımızın gösterdikleri bu bü­yük alâka karşısında çalışmalarımız kolaylaşıyor ve vazifemizin ağırlığı ha­fifliyor. Bu sebeplerle cümlenize teşek­kür ederek, mevzuumuzun içine girip umumî maruzatta bulunmak ve teknik cevapları da beraberimde gelen arka­daşlarıma tevdi etmek  istiyorum.

Muhterem seleflerim yıllardan beri bir kısım mühim mevzuları ele almak sursitiyle mesai sarfeylemişler, bu mev­zulardan uhdeme intikal .edenleri ta­mamlamakla beraber onların başlamış oldukları istikamet üzerinde yürümek­teyim.

Malûmları bulunduğu üzere geçmişte­ki klâsik telâkkide bir ordu ile İkinci Cihan Harbinden sonra muazzam tek­nik inkişaflara mazhar olan bir ordu arasında çok büyük ve mühim farklar vardır.

Bunun kısaca ifadesi eski silâh ve in­san kütlesinden ibaret bulunan ordu zihniyeti tamamen motorize ve mekanize bir kütle haline gelmiş ve bu tek­nik makine ve malzemenin liyakatli ellerde büyük bir maneviyatla kullanıl­masını  istihdaf  eylemiştir.

İkinci Cihan Harbinden sonra demok­rasi cephesine ayrılan Nato çerçevesi­ne girmemiz, Amerikan yardımı ve Nato'nun alâkası dolayisiyle askerî kud­retimiz çok mahabetli bir hal almıştır.

Bu inkişaf durmadan devam etmekte­dir. Yardımcı milletler ve dostlarımız Türklerin yüksek harp kabiliyetini müşahede etmişler ve harp tarihimizi de tetkik ederek ordumuza karşı alâ­kalarını arttırmışlardır.

Aldığımız yardımın muhtasaran izahı­nı yaparsak: Birinci kısım eslihâ, mü­himmat ve bilumum motölü vasıtalar ve harp gereçleri yardım voliyle aynen ve ayrıca her yıl Millî Müdafaa büt­çemize iktisadî yardım yoliyle aynî ve nakdî yardımlar şeklindedir. Başvekili­mizin Amerika seyahatlerinde .evvelce tahsis edilip tedahülde kalmış olan as­kerî yardımın alınması kararma varıl­mış ve bunların da yarısından fazlası gelmiştir.

Nato'ca kabul edilmiş bulunan esasla­ra göre Türk ordusunun birkaç sene içerisinde varacağı kudr-et ve kuvvet hedefi ayrıca izah olunacaktır. Bun­lardan başka Kanada hükümetince tayyare ve malzemesi yardımı yapıl­makta ve bunların personeli mahallin­de yetiştirilmektedir. Bütün bu yardımlardan kara, deniz ve hava kuvvetle­rimiz muayyen plâna göre istifade et­tirilmektedir. Nato'nun müşterek enfrastrüktür tesisleri adiyle- bir mevzu vardır ki Nato'ya dahil bütün devlet­ler buna sanayileleriyle mütenasip ola­rak bir iştirak 'hissesiyle katılırlar. Biz ayrıca bu menbadan da istifade etmek­teyiz. Motorize ordumuz çok mükem­mel ve örnek atölyelerimiz sayesinde her türlü bakım ve tamiri yapmak im­kânlarına malik olmuştur. Hedefe par­ça imali işinde de makina ve kimya endüstrisi kurumumuz ecnebi serma­yenin de iştirakiyle her türlü imkânla­rı sağlayacak duruma doğru ilerlemektedir.

Bunu müteakip Millî Müdafaa Vekili sözlerine devamla bu seneki Millî.Mü­dafaa bütçesinin geçen senekinden. 125 milyon lira fazla olduğunu ve bunun halen ihtiyaca kâfi geldiğini ve fakat zamanla gerekli plânlarımız için daha fazlaya da ihtiyaç olabileceğini ve "bunun memleketin ekonomisi geldik­çe temin olunabileceğini bildirdikten sonra askerî vasıtalarımızı ve askerî kudretimizi idame v,e ayakta tutmaya matuf amme hizmetleri emrine de da­ima verildiğini ve verileceğini ifade et­miştir.

Vekil, bunu müteakip subay ve er ye­tiştirilmesi ve Kuleli Askerî Lisemi­zin örnek bir hale getirilmesi için alı­nan tedbirleri izah ile subaylarımızın lisan bilgilerinin de arttırılması hu­susunda  alman  tedbirleri  belirtmiştir.

Subayların terfih ve terfikti de ihtisas­larına göre düzenliyecek modern ihti­yaçları 'karşılayacak bir personel kanu­nu tasarısının da yakında heyeti aliyeye arz edileceğini ve subayların en iyi şartlar dahilinde iskânları için subay siteleri proje ve plânlarının hazırlan­dığını ve işe Şarktaki birliklerimizin ihtiyaçlarından bağlanacağını, bundan başka subay çocuklarının okutulabil-meleri imkânları üzerinde durulduğu­nu, subaylarımızın tayinlerinde liyakat ve ehliyetleriyle mütenasip mevkilere getirilmenin esas tutulduğunu ve ya­bancıların da takdirine mazhar olan bugünkü Harp Okulumuzun daha da mükemmel bir hale getirileceğini, li­san tedrisatı saatlerinin arttırıldığını izah etmiştir.

Erlerimizin bilhassa gıda ve giyim iş­lerinin memleketin muhtelif iklim şartlanna göre ayarlanmakta olduğunu v.e bu hususta en önemli tedlbirlerin alın­dığını, erlerimizin eğitimlerinin yeni kurulan eğitim merkezlerinde en mo­dern bir şekilde nasıl yapıldığını açık­lamıştır.

Orduda astsubay ihtiyacı mevzuunun Önemle ele alındığını ve bunların ta­kım subayı vazifesini görecek şekilde yetiştirilmesi üzerinde durulduğunu izah ettikten sonra silâhlı kuvvetlerimi­zin büro ve geri hizmetlerinde bayan­larımızın, istihdamı işinin de ele alın­dığını izah eylemiştir.

Millî Müdafaa Vekâleti bütçesinin mü­zakeresine pazartesi günü devam edi­lecektir.

Adana:

Ziraat Müdürlüğü tarafından hazırla­nan ziraat alet ve makineleri sergisi bugün saat 15 te Vali Cemal Dinç ta­rafından açılmıştır. İki gün devam edecek olan serginin .açılışında Seyhan.mebusları ve diğer davetlilerle kalaba­lık bir halk. hazır bulunmuştur.

Ziraat alet ve makineleri satan muh­telif müesseselerin katılmış olduğu ser gide bilhassa yerli firmaların memle­ket şartlarına uygun olarak meydana getirdikleri alet ve makineler dikkati çekmiştir.

9 Ocak 1955

İzmir:

Bu sabah 7.55 te Halkapmar'da RefaeL Barki'ye ait olup Ege bölgesinin en büyük rafine _u, ^ı ve sabun fabrikala­rından biri olan Yağ Sanayi T.A.Ş. fabrikasında, prina yağı dairesinde her birinin içerisinde binlerce litre sülfürdökarbon bulunan 11 adet depodan biri infilâk ederek derhal binanın ça­tısını uçurmuştur. İnfilâkın tesiriyle üç kişi derhal ölmüştür. İtfaiye teşkilâtı kısa bir zamanda ve muhtelif gruplar halinde yangın yerine yetişmiştir. İn­filâk devam ettiğinden hemen ateşin içine girmenin tehlikeli olmasına rağ­men, yangına müdahale eden itfaiye­ciler, sülfür dökarbon depolarının ateş almasını önlemişlerdir. Bu sırada kul­lanılmakta olan gaz maskelerinin kar­bon ve kükürtün tesiriyle işe yarama­dığı anlaşılmış olmakla beraber, itfa­iyeciler alevlerle 45 dakika cansipera­ne bir mücadeleden sonra, yangının mevzii kalmasını temin etmişlerdir.

Yangının devamı sırasında zehirli gaz­lar ve müthiş hararetin tesiriyle bay­gınlık geçiren itfaiye erlerinin değişti­rilmesi icap etmiştir. Merkezden yan­gın mahalline bir ateş motopompu gi­derken, Dr. Mustafa Bey Caddesinde 1362 plâka numaralı hususî bir oto­mobilin çarpması neticesinde delinmiş, ve itfaiye şoförü Hasan Kerekoğlu der­hal ölmüş ve başçavuş Süleyman Sani­yeliyle er Mustafa Atıcı yaralanmışlardır. Yangın sahasında vazife gören it­faiyeciler, bu müthiş yangını hayatları pahasına önlemek için çök hırpalan­mışlardır. Bu suretle yangın neticesinde bir itfaiyeci ve '5 fabrika İşçisi ölmüş, 2 itfaiyeci ile 9 işçi de ağır surrette yaralanmışlardır.

.İzmir Valisi ile Belediye Reisi ve Müd«deiumumî yangının bütün seyrini yakından takip etmişler ve yaralıların : muhtelif hastahanelere yerleştirilmeleri ."için ilgilileregerekli direktifleri    vermişlerdir. Yangın mahallinde buulnan "İşçi Sigortaları Kurumu Müdürü de gerekli yardımın yapılması, hususunda .faaliyete  geçmiştir.

İtfaiye şoförü ile işçilerin cenazeleri yarın büyük bir törenle kaldırılacaktır.

_"Maddî zarar ehemmiyetli değildir, zira .fabrikanın en mühim kısımları, itfaiyenin büyük gayretiyle yangından kurtarılmıştır.

Ankara:

"Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekili Dr. Behçet Uz, verem haftasının açılışı münasebetiyle bu akşam saat 20.30 da Ankara Radyosunda aşağıdaki konuş­mayı yapmıştır:

Sevgili vatandaşlarım,

Birçok memleketlerde olduğu gibi yur­dumuzun da büyük bir sosyal derdini "teşkil eden veremle sava? çarelerini bildirmek ve güzel bir an'ane halinde «devam eden, vesreni haftasını açmakla sevinç duymaktayım. Bir hafta müd­detle kıymetli meslektaş ve arkadaş­larımız, sizlere, veremden korunmak ve verem tedavisi hakkında en yeni ve «en iyi malûmatı vereceklerdir.

"Verem âfeti bazı ileri memleketlerde, "bugün, artık büyük sıhhî ve sosyal dâ­va olmaktan çıkarak kolayca kontrol .altına alınabilen ve gitgide azalan bir ".hastalık haline gelmiştir. Bunun sebebi yalnız, bu memleketlerde tababetin ilerlemesi, yani yeni keşifler yapılma­sı, devletin geniş teşkilât kurması de­ğildir. Muvaffakiyetin asıl sırrı, tıpkı huduttan. içeri dalan bir düşmana karsı olduğu gibi,  devletle milletin ele vermesinde, sağlık teşkilâtiyle işbirliği ederek, halkın da verem savaş dernek­leri kurmasında ve bu mühim dâvanın bütün milletçe canla başla benimsen­mesinde ve her şahsın kendini koru­masını bilmesindedir. Zira verem mü­cadelesi tek cepheli ve sabit tıbbî teda­viye dayanan bir mevzu değildir. Bilâ­kis bu mücadelenin, hepsi birbirine yakın veya aynı derecede mühim olmak üzere çeşitli tıbbî, sıhhî, sosyal ve kültürel cepheleri vardır. Bu cephe­lerin her birinde faal ve verimli şekil­de ve birbiriyle ahenkli surette çalışılmazsa, umulduğu kadar güzel neti­celer alınamaz. Muvaffakiyet, bu mü­him sahalarda bilgili, programlı, şuur­lu v-e içten gelme arzu ve gayretle ça­lışıp herkesin kendine düşen vazifeye dört elle sarılmasiyle sağlanır. Verem haftalarının en büyük faydası da bu hususta yapılanlar ve yapılacak olan­lar üzerine bütün memleketin dikkat nazarını çekmek, yurttaşları ve efkârı umumiyeyi harekete getirmektir.

Vatandaşlar, biz hükümet olarak verem hastalığını ve onun teşkil ettiği sosyal âfeti, kısa zamanda, yurdumuz için tehlike teşkil etmez hale getirmek ve daha sonra da büsbütün ortadan kal­dırmak mecburiyetindeyiz. Bu muvaf­fakiyetli savaş yolunda da ilk adımları atmış bulunuyoruz. Bu yolu kısa zamanda geçip kat'î zaferle ulaşmamız sizlerden göreceğimiz maddî ve mane­vî müzaheret ve yardımlarla çak kolaylaşacaktır. Bu sebeple devletçe kuru­lan teşkilâtın esas ve gayelerini size, kısaca anlatıp sonra da halkın verem savaşı yolunda çalışacağını bildirmek istiyorum:

Verem savağının esası sağlamları ve­rem mikrobu kapmaktan korumak, hastaların mikrop saçmalarına mâni olmak ve bunları tedavi etmek diye hü­lâsa edilebilir.

Sağlamları mikrop kapmaktan koru­mak için bunlara ve bilhassa vereme istidatlı olanlara muntazam ve sıhhî bir hayat yaşamak, kendini kollamak, hastalarla temastan kaçınmak gibi hu­suslar hakkında bilgi verilir ve ken­dilerine bu gibi imkânlar temin edilmiş. Bundan maada çok yüz güldürücü ve kütlevî bir korunma vasılası da verem, savaşdır. Biz bu aşıyı icat eden nüfus gruplarım tüberkülin muayenesiyle kontrol ettikten sonra, büyük ölçüde yapmaktayız. Son birkaç senelik rakamlar bu yolda ne hızla ilerlediğimizi göstermektedir. 1949 da bütün memlekette 69.618 kişi muayene edilip bunlardan 14.925 kişi aşılandığı halde 1953 de 2.163.479 kişi muayene edilerek bunlardan icat eden 904,445 i aşılanmıştır. Bu yekûn 1954 senesi i-çinide daha da yükselmiştir. Ve önü­müzdeki senelerde büsbütün hızlana­rak bütün memlekete şamil olmak yo­luna girecektir.

Verem hastalarını gerek başlangıç ha­linde, gerek etrafa mikrop saçacak de­recede ilerleme vaziyetinde bulup mu­ayene etmek ve kendilerini tedavi mü­esseselerine sevk etmek için en verimli teşkilât verem mücadele dispanserleri­dir. Teçhizatı modern bir dispanser iyi yetişmiş elemanların elinde mücadele hususunda paha biçilmez faydalı ça­lışmalar temin eder. Yalnız bunların sayılarının çok ve memleketin her ta­rafına yaygın olmaları şarttır. Bu ba­kımdan da son yılların rakamları çok dikkat çekicidir. 1949 da bütün Türki­ye'de Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Ve­kâletine ait olmak üzere 8 dispanser bulunurken, bugün, taunların sayısı 44 e çıkarılmıştır. Ayrıca verem savaş derneklerine ait olup, Vekâletimizin her husustaki yardımlariyle, vilâyetle­rimizde kurulan dispanserlerin sayısı da 37 yi bulmuştur. Bu derneklere Vekâletimiz elden gelen bütün yardım­ları yapmayı  vazife bilmektedir.

Veremden korunma yolunda elde edi­lecek en faydalı netice çocuk doğarken mektebe girerken ve askere alınırkenverem aşısını tatbik etmek ve yurdun her tarafında yeteri kadar ve iyi bir teknikle işleyen kontrollü dispanserler kurmaktır.

Bu dispanserlerde tesbit edilen hasta­ların tecrit ve tedavisi de istenilen miktarda hasta yatağına sahip olmaya ihtiyaç gösterir. Aynı zamanda bu ya­takları hâvi tesislerin, bütün modern tedavi vasıtalariyle teçhiz edilmiş ol­ması da lâzımdır. Bu hususta son yılların rakamları ne derece ilerledi­ğimizin beliğ bir şahididir. 1950 de Sıhhat Vekâletinin elinde, bütün mem­lekette 1.097 verem; yatağı bulunma­sına karşı bugün bunların sayısı 6.557 ye çıkarılmıştır. Biz bu miktarla da kalmayacağız. Prevantoryum, sanatoryum, verem hastahanesî, kemik hastahaneleri ve verem pavyonları gibi tesislerimizdeki yatak mecmuu en  az: 10.000 i aşınca veremle mücadele bir hayli kolaylaşmış olacaktır. Bugün çok şükür verem tedavisi de pek ilerlemiş­tir. Yeni bulunan ilâçlar dikkatli kont­rollü ve birbirleriyle müşterek surette ve mutlaka bir mütehassıs eliyle ye­rinde ve zamanında ve diğer tedavi vasıtalariyie birlikte tatbik edilince bu hastalığın bir çok safhalarında iyi neti­celer vermektedir. Bundan maada cer­rahî tedavi de veremin dahilî tedavi­sinin pek kuvvetli bir yardımcısı ve hattâ bazen yegâne şifa vasıtası haline gelmiştir. Müesseselerimizde bu usul­lerden de istifade etmekteyiz. Verem­den kalkanları, icap ediyorsa, sıhhî du­rumlarına uygun bir meslekte yetiştir­mek üzere rehabilitasyon tesisleri de kurmuş .bulunuyoruz ve bunların' sayı­larını da; arttıracağız.

Muhterem vatandaşlar,

Devlet bu yolda teşkilât kurduğu, te­sisler vücuda getirdiği sırada halk ta­rafından da sıkı bir işbirliği görmezse başarı gecikir ve tam olmaz. Evvelâ devletin veya savaş derneklerinin ve­remle mücadele, hakkında radyo, bro­şür, afiş, film, seyyar sergi ve sağlık müzesi gibi vasıta ve tesislerle verdiği bilgiler, veremle mücadele ve verem­den korunmak bakımından çok fayda­lıdır. Halk bunlardan istifadeyi vazife bilmelidir. Onun kadar ve belki daha mühim olan diğer bir vazife de verem savaş derneklerine aza olmak, bu der­neklerin sayısını arttırmak, verem mü­cadelesine her gün daha fazla bir kuv­vet ve tesirle katılmaktır. Vekâletimiz-ce yardım gören, desteklenen ve 1949 da bütün memlekette 56 tane iken ha­len sayılan 109 u bulan bu dernekler şimdiye kadar çok hayırlı ve başarılı işler görmüşlerdir. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Konya Ve daha birçok yerlerdeki verem savaş derneklerinin çalışmaları buna bir misaldir. Bu teşbit ve fedakârlıkla büyük bir yurtseverlik vazife gören idealist arkadaşlara, .millî sağlığa olan büyük hizmetlerin­den dolayı tefekkürü bir vazife foilmekteyim. Türkler eskiden beri hayrı savaş," düşkün; yardım eder. faziletli 'insanilerdir. Bunun verem savaşındaki misallerini d s birçok vatandaşlarımız .göstermiştir. Bütün milletin şuurlu ve kütlevî süreçte verem savaşı demekle­rine yardımı is.e, bu çok tehlikeli sos­yal âletle savaşta, ileri memleketlerde "halkla devletin elele vermelerini yurdumuzda gerçekleştirecek ve mücade­lenin az zamanda kat'î ;;afere ulaşma­sına  sağlıyacaktır.

Hepimize bu davanın kökünden halle­dildiğini .görmek günlerinin yakın olmasını bütün kalbimle temenni  eder, sevgili milletimize muvaffakiyetler di.

Ankara:

Zafer gazetesi yarınki nüshasında «fır­sat kolluyanlara fırsat veremiyecektir» başlığı altında. mühim bir başmakale 21.2 retmektedir. Bu başmakaleyi, binaen, aynen neşrediyo­ruz i

Amerika ile¹ Türkiye arasındaki,dostluk münasebetleri, başkalarının gıpta mucip olacak kadar esaslıdır. Tür­kiye'nin sulhu korumaktaki azmi, da­na Nato'ya girmeden önce görül­müştü ve bu. iki memleket arasındaki görüş ve beraberlisinin eseri idi.

Memleketimizin vaziyetini, memleke­timizdeki hâdiseleri takip eden, tahli­le tâbi tutan hiçbir kimse bu büyük ve tarihî hakikati gözönünden uzak bulunduramaz. Zira gerek iç politikamız­da gerek dünya sulhunun korunması hususundaki gayretlerimizde, memle­ketimizde cereyan etmiş olan bu kök­ten değişikliğin tesirleri kafidir.

Hakikat şu'dur ki, Türkiye'de artık ta­hakküme dayanan, seçimle uzaktan ya­kından hiçbir alâkası olmayan ve za­man zaman takrir-i sükûn kanunları­na, istiklâl mahkemelerine, örfî idare­lere yahut seçim şekavetlerine daya­nan idareler devri sona ermiş ve Türk milleti kendi işlerine bizzat elkoymuş bulunuyor.

Ne teessüfe ?ayan bk haldir ki, bütün bu hâdise ve hakikatlerden tamamiyie tegafül gösterilerek memleketimizi iç­te ve dışda zayıf göstermeğe matuf tez­vir ve iftiralar hâlâ devam etmektedir.

Halbuki 1950-1954 arasında iç ve dış politikamızda,, iktisadî gidişimizde ik­tidarımıza  kargı  söylenmedik sözyapılmamış iftira bırakılmamıştı.

Buna rajmen bu tezvir ve iftiralar partimiz iktidara geldiğinden beri âdeta temit plâvı gibi bin defa söylendikle­ri halde genele alının tazelenip tek­rarlanmak vadisine saplanmış bulu­nuyor.

Şu halde hem içte ve dıştaki bu mak­satlı teşebbüslerin arz ettiği aşikâr muvazilik üzerine hem de bu tezvir ve if­tiraların hangi Ümitlerle harekete gel­diği noktasında durmak lâzımıdır. Bu hâdiseleri çünkü bütün dikkatimizle adım adım takibetmek bizim için bir vatan borcudur.

Asıl şayanı dikkat olan cihet, bu neş­riyat ve tezviratın, başka memleket­lerde ancak uzun seneler zarfında ta­hakkuk ettirilebiliri iş siyasî ve içtimaî inkılâpların, memleketimiz tarafından Üç beş sene gibi kısa bir müddet zar­fında tahakkuk ettirildiği ve dünya barışını müdafaa bahsinde memleketi­mizin her taraftan fazla temayüz et­miş gayretler sarfettiği bir zamana rastlamasıdır.

Dâva bizim için asıl bu bakımdan mü­himdir. Bundan dolayıdır ki, üzerinde ısrar ediyoruz.

Bu memleket siyasî istiklâlini kazana­bilmek için nehirler gibi kanlar akıt­mış, dünyanın emeğini harcamış bir memlekettir. İstiklâlimizin tamamiyle tehlike altında bulunduğu senelerden henüz uzaklaşmış değiliz.

Fakat siyasî istiklâlin yanında, mesele­nin diğer tarafı da mühimdir.    .    ,

Sanayiini kurmamış, ziraâtini İlerlet­memiş, limanını, silosunu, barajlarını yapamamış velhasıl iktisadî cihazlarınıda iptidaî merhalede saplanmış kal­mış olan bir memleketin hakikî mâ­nasında iktisadî istiklâlimden bahsedi­lemez.

Dünyanın böyle bir devrinde ve bizim bulunduğumuz gibi bu kadar tehlikeli bir coğrafî mevkide, iptidaî bir iktisa­dî bünye ile ve bunun bir neticesi ola­rak kendini müdafaa etmenin imkân­larından mahrum bulunarak mevcudi­yetini idame etmenin imkânları ne ka­dar daralır.

İktisadî ve siyasî istiklâllerin birbiriy­le mütedahil mefhumlar olduğunu ay­rıca izaha hacet yoktur.

İşte bundan dolayı, her zorluğu yenerek siyasî istiklâlimizi her fırsatta teyit etmek istiyen ve diğer taraftan iktisadî ve kalkınmasını sürat­le itmam, etmek dâvasını bekasının te­minata mânâsında ailen memleketimi­zin ve hükümetimizin bu iki esas üze­rinde ne derecelere kadar hassas ola­bileceğinin içte ve dışta iyice bilinmesi ve dostlarımız tarafından iyice tak­dir edilmesi icap eder.

Bizim bu dâva üzerinde böyle bu ka­dar ısrarla durmamızın ve daha da duracağımızın sebepleri işte bunlardır.

Şimdi aleyhimizdeki sistemli tezvirat ve neşriyatın mahiyeti üzerinde durdu­ğumuza göre 'bir de neden bunlara şu. sıralarda bilhassa hız ve genişlik ve­rilmek istendiğini düşünelim:

Bugün ve yarın Türkiye'nin sulh cep­hesi namına arzetmekte olduğu imkân. ve başarılar bakımından da mütalâa edilecek olursa, tam şu sırada ona öl­çüsüz ve 'gözü kapalı hücum etmenin, mânası daha büyük- ehemmiyet alır.

Şu sırada çünkü, Türkiye geçirmekte olduğu derin iktisadî inkılâbın yanın­da bir de siyasî ve askerî bünyesini de süratle takviye etmektedir.

İşte tanı bu sıradadır ki, bizi vurmak-istiyorlar. Anlaşılan bugünü son fırsat-zamanı addediyorlar ve bunu kaçır­mak istemiyorlar.

10 Ocak 1955

Ankara:

Göçmenlere Yardım Derneği Ankara: Şubesinin senelik kongresi bugün Türk ocağı salonunda toplanmıştır. İdare ve murakabe heyetlerinin raporları okunup tasvip edildikten sonra yeni idare kurulu seçilmiştir.

Ayrıca kongre tarafından Reisicumhur Celâl Bayar'a ve Büyük Millet Meclisi Reisi Refik Koraltan'a ve Başvekil Ad­nan Menderes'e ve diğer devlet adam­larına saygı telgrafları çekilmiştir.

Kongre üyeleri Anıt-kabre giderek Atatürk'ün manevî huzurunda saygı du­ruşu yapmış ve göçmenler adına bir çelenk koymuşlardır.

Adana:

Seyhan Veremle Savaş Derneğinin ilk modern dispanseri bugün saat 11 de açılmıştır. Seyhan mebuslarından Si­nan Tekelioğlu. ile Yurtiçi.Altıncı Bölge Kumandanı, Belediye Reisi, Sağlık, Maarif, Teknik Ziraat Müdürleri, dok­torlar ve davetlilerin hazır "bulunduğu açılış töreninde dernek başkam Dr. Ali Menteşeoğlu ile Sağlık Müdürünün konuşmalarından sonra y.eni dispanser Vali Muavini Hadi Koçak tarafından hizmete açılmıştır.

Dispanserin arsasını Vilayet Umumi Meclisi vermiş ve röntgen cihazın. Kı­zılay hediye etmiştir. Sıhhat ve İçti­maî Muavenet Vekâlleti İ5 bin lira yardımda bulunmuştur. Arsa, röntgen ve bahçe tanzimi hariç el arak yalnız bina Ver.emle Savaş Derneğine 84.280 liraya mal olmuştur. Halkın nisbeten kesif bulunduğu Karşıyakada inşa edi­len bu dispanser, 50 bin nüfuslu bir sa­hanın hastalarıyla meşgul olacaktır. Dernek ayrıca iki yeni dispanser açma­ğı kararlaştırmıştır.

Ankara:

Reisicumhur Celâl Bayar bugün Çan­kaya'da, Amerika Birleşik Devletleri Hava Erkânı Harbıyei Umumiye Riya­seti İlmî İstişare Kurulu ve Nato Ha­vacılık Araştırma ve Geliştirme İsti­şare Grubu Başkanı Dr. Von Kaoman'ı kabul etmişlerdir.

Bu kabulde Millî Müdafaa Vekili Ethem Menderes de hazır bulunmuştur.

. Ankara:

Makine Kimya Endüstrisi Kurumu Umum Müdürü Hulki Yanat kurumun son senelerde şeker sanayinin inkişa­fında makine ve slât temini yolunda giriştiği faaliyet hakkında kendisinden malûmat rica eden Anadolu Ajansı mu habisine aşağıdaki izahatı vermiştir;

Son senelerde şeker istihlâkinin geniş mikyasta artmış olması muvacehesin­de mevcut şeker fabrikalarına ilâveten yeni fabrikaların kurulduğu ve haltta bunlardan bazılarının kısa bir zamanda ikmal olunarak istihsale açılmış bu­lundukları malûmdur.

Şeker fabrikalarının "bu inkişafı karşı­sında, Makina ve Kimya Sanayinin te­mel taşı olan Makina ve Kimya En­düstrisi Kurumu bu inkişafı desteklemek vazifesini üzerine almanın bir yurt hizmeti olduğunu düşünerek der­hal faaliyete geçmiştir.

Müessesemizin bu husustaki faaliyeti­nin esası şeker istihsalimde kullanılan pancar ziraati için lüzumlu alet ve makinaları yaparak bir an evvel müs­tahsil köylünün emrine amade kılmak şeklinde tecelli etmiştir.

Üç yıldır Ziraat Vekâletinin direktif­leriyle köylünün ihtiyacı olan değişik tipte ve binlerce adet olmak üzere zi­raat aletleri imal _;ederek ziraî donatım eliyle köylüye tevziini sağlamış bu­lunmakta ve böylece mühim miktarda. dövizin harice gitmesini önlemiş bulun maktadır.

Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu bu defa hububat ziraat aletlerine ilâ­veten ş.eker pancarı ziraat aletlerinin imalini ele almağı millî menfaat ve iktisadî İrikiş arlarım.z icabı olarak te­lâkki etmiş bulunmaktadır.

Değişik işler yapan 5 fabrikasının de­vamlı ve programlı olarak inkişafını ve yurdumuzun her sahadaki ihtiyaç­larını tatmin yönünden gösterdiği ba­şarılı çalışmalarını yakınen takip eden. şeker şirketinin kıymetli idarecileri mevcut ve kurulan şeker fabrikaları­nın pancar ihtiyacını karşılayacak pan­carın istihsalinde kullanılan lüzumlu ve zarurî olan aletlerinin kurumumuz­da imalinin uygun olacağını göz Önün­de tutarak 12.770.000 liralık sipariş vermişlerdir,

Pancar istihsalinde kullanılan makine ve aletlerin imalâtı hazırlıklarında, şe­ker şirketinin kıymetli ve bu hususta geniş tecrübe ve bilgiye sahip eleman­ları ile işbirliği sağlanmış ve fikirle­rinden çok istifade olunmuştur. Bunu burada bilhassa teşekkürlerimle kay­detmek isterim.

Bu siparişlere lüzumlu malzemenin tak­mamı Kırıkkale Çelik fabrikamızla, Karabük Demir Çelik Müessesesinde hazırlanmış ve hariçten hiç bir şey alınmamıştır. Böylece şeker şirketi ile işbirliği yapan kurumumuz 12.770.000 liranın memlekette kalmasını sağlamış­tır.

Şeker şirketi ilebirlikte çalışmalarımı­zın esasının şu prensibe dayandığını bilhassa  tebarüz ettirmek isterim:

Kurumumuz, imalâtçı ve şeker şirketi ise sipariş veren bir müşteri olmakla"beraber pancar istihsalinde kullanılan değişik tip ve evsaftaki makine ve aletlerinsürekli ve külliyetli İmallerini temin .etmek için tesislerimizin takvi­yesine ve noksanlarının ikmalineaynı zamanda şeker şirketi de maddî yar­dımlarla iştirak  edecektir.

Bu şu demektir ki, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu devamlı olarak şe­ker istihsali irin pancar müstahsili köylünün hizmetine girmiştir.

Şeker ziraatine verilen ehemmiyeti göz önünde tutan Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu istikbale matuf ol­mak üzere pancar ziraat aletlerinin her çeşidinden yeter miktarda imal etmek için gerekli etüdleri yapmakta ve bu maksadın tahakkuku için de tesislerine lüzumlu ilâveleri yapmağa karar ver­miş bulunmaktadır.

Bu yıl imalâtı devam eden ziraat âlet­lerinin zamanında köylünün eline geç­mesini temin maksadiyle imalâta hız la devam olunmakta ve mamul hale gelen aletler şeker şirketinin tertiple­diği mürettep mahallerine muntaza­man sevk oluşturmaktadır.

Ezcümle, bugüne kadar 10 bin adet tırmık ve dörtyüz otuzbeş adet hazır­lanmış olan dörtlü pancar minzerinden 135 adedi aşağıda açıklanan mahallere sevk olunmuşlardır:

Akhisar, Soma, Susığırlık, Bandırma, Balıkesir, Burdur, Eğridir. Kırkağaç, Keçiborlu.

Diğer mıntakalara da zamanında yetiş­tirilmek üzere imalâta ara vermeden devam olunmaktadır.

11 Ocak 1955

Ankara:

Millî Müdafaa Vekâleti Temsil Büro­sundan bildirilmiştir:

1955 yılı için Büyük Millet Meclisi bütçe encümeninde kabul edilenMillî Mü­dafaa Vekâleti bütçesi 725 milyon li­radır. Bu miktar geçen seneki Millî MüdafaaVekâleti  bütçesinden125 milyon lira fazladır,

İstanbul:

Milletlerarası İktisadî İşbirliği Nazırlar toplantısına ve Kato Konseyi içtimalarına iştirak edecek olan ve bu sabah trenle Ankara'dan İstanbul'a gelen Başvekil Yardımcısı Devlet Vekili Fatin. Rüştü Zorlu saat 12.30 da uçakla Paris'e müteveccihen Roma'ya hareket etmiştir.

12 Ocak 1955

İnegöl:

Kazamızda inşa edilen 65 adet göçmen evi, bugün yapılan bir merasimle sahiplerine verilmiştir.

Merasimde Bursa Valisi, Vilâyet Erkâ­nı, Kaymakam. Belediye Reisi ve ka­labalık bir vatandaş kitlesi hazır bu­lunmuştur. Vali kısa bir konuşma ya­parak hayırlı ve uğurlu olması temen­nisiyle evleri sahiplerine tevzi etmiş­tir.

13 Ocak 1955

İstanbul:

Millî Müdafaa Vekâletinin davetlisi olarak memleketimizde bulunan Ameri­kan Hava Kuvvetleri Erkânı Harbiy-Eİ Umumiye Riyaseti İlmî İstişare Kuru­lu araziye Nato Havacılık Araştırma vs Geliştirme Grup Başkanı Prof. Thodore Von Karman bugün saat 17. 30 da Teknik Üniversitenin 50i No. lu salonunda roket motorları mevzulu bir konferans vermiştir.

İstanbul Vali ve Belediye Reis Vekili, Vali. Muavinleri, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetlerimize mensup yüksek rütbe­li subaylar Üniversite profesör ve Öğ­rencileri ile basın mensupları tarafın­dan başından sonuna kadar büyük bir alâka ile takip olunan bu konferansta Prof. Karman projeksiyonla mevzu ile alâkalı resimler göstermiştir.

Roketin en eski ve en saf bir tepkili motor olduğunu söyleyen Profesör Karman roket en eskidir çünkü 13 ün­cü asırda kullanılmıştır. En saftır, çünkü tahrik için lüzumlu havayı at­mosferden almaz demiştir.

Filhakika Dr. Karınan eski Türkçe ya­zılmış kitaplardan aldığı resimlere da­yanarak Türklerin o tarihte roket prensibine dayanan oklar kullanmış olduk­larını söylemiştir.

Prof. 4. Murat zamanında hezarfen Hasan Çelebinin roket imal ettiğini de söylemiştir.

Müteakiben Theodore Von Karman 1865 yılında! İngiliz Congreve'in ro­ketlerin ilk defa ve sistemli olarak harp silâhı halinde kullanılmasından zamanımıza gelinceye kadar geçirdik­leri istihaleyi anlatmış ve bugün mev­cut muhtelif cins ve sistem roketlerle karşılaşılan teknik zorlukları izah et­miştir.

Prof. Karman yarın saat 10 da uçakla Roma'ya gidecek bir gece orada kal­dıktan sonra Paris'e geçecektir.

14 Ocak 1955

İstanbul:

B.M.M. nin davetlisi olarak bugün memleketimize gelen Fransa Millî Mec­lisi Heyeti şu zevattan müteşekkildir:

Gaston Palewski (R.S. Partisinden es­ki nazır ve meclis birinci başkan veki­li, gazeteci, heyet başkanı)

Pierre Pflimlin (M.R.P. ve parti lider­lerinden, eski nazır ve avukat)

Felix Gaillard (Radikal Sosyalist, .bir­çok nezaretler siyasî müsteşarlığında bulunmuştur, maliyeci )

Haingeard (A.R..S. partisinden gazete­ci)

LrS toueneau (M.'R.P. eski nazır ve par­tinin nüfuzlu şaihsiy etlerin d en)

Conte (S.F.Î.O. partisinden gazeteci)

Louis Christians (Müstakil Cumhuri­yetçi ve eski hava nazırı, ses duvarını , tacir)

Max'orusset (R.S. partisinden, sanayici)

Edouard Bonnefous (U.D.S.R. partisin­den meclis grubu başkanı, eski nazır, yüksek beynelmilel ilimler enstitüsü profesörlerinden)

Ankara:

Ankara Radyosu bu akşam saat 21,15 de Adliye Vekili Osman Şevki Çiçek-dağ ile radyo muhabirinin yapmış ol­duğu bir röportajı yayınlamıştır. Kar­şılıklı konuşma şeklinde cereyan eden röportajda Adliye Vekili radyo muha­birinin muhtelif suallerini şöyle cevap­landırmıştır:

. Adliye Vekili adli teşkilâtın 1950 den beri kaydettiği inkişaflar, mahkemele­rin iş hacmi ve. faaliyet durumları ile-merî kanunların memleket ihtiyaçla­rını karşılayıp karşılamadığı ve yeni kanunlar üzerinde sorulan suallere ce­vaben demiştir ki:

950 yılında 800 mahkeme ve adalet dairesi mevcut iken adaletin halkın yanına götürülmesi ve ihtilâfların süratle ve icabında mahallinde halledil­mesi, ceza dâvalarının sürüncemede kalmaksızın intacı düşünce ve prensip­leriyle 586 yeni mahkeme ve adalet dairesi kurularak bu miktar halen 1336 ya çıkarılmıştır. Bu şekilde yeniden kurulan mahkemeler arasında 118 na­hiye sulh, 45 gezici arazi ve kadastro, 17 gezici topraklandırma ve 15 iş mah­kemesini zikredebiliriz. Ancak birçok nahiyeler kazaya çevrildiği cihetle bu­ralarda bulunan sulh mahkemeleri de asliye mahkemesi haline ifrağ edilmiş ve bazı yerlerde mürettep ağır ceza mahkemeleri kurulduğu gibi vilâyet merkezlerindeki mürettep ağır ceza mahkemelerinden bazıları da müstakil ağır ceza mahkemesi haline getirilmiş ve işi çok olan yerlerdeki asliye mah­kemelerinin adedi de arttırılmıştır.

Teşkilâtın bu genişlemesine muvazi olarak hakimlere adliye mensupları kadrolarında da takviyeler yapılmış ve 351 hakim ilâvesi suretiyle hakim kadrosu 3294 e yükselmiştir.

Adaletin mânevi varlığı ilemütenasip olarak peyderpey adalet sarayları ve binalar yapılmış bulunmakta ve baş­lanmış olan inşaatın ikmaline de de­vam olunmaktadır. Ayrıca mahkeme­lerin çalışabilmesini, işlerin süratle ve kolaylıkla intacını. temin maksadiyle yazı makinası, kasa gibi lüzumlu vası­talar temin edilerek mahallerine gön­derilmiş bulunmaktadır.

Bütün hukuk ve ceza mahkemelerimi­ze senede vasati olarak 1,5 milyon iş gelmekte olup burüarm intacı hususunda hakimlerimiz feragat ve faziletle çalışmakta ve yıllık mesailerini az bir devirle kapamaktadırlar.

Bu günkü mevzuatımıza göre mahkemelerimiz tarafından verilen nihaî ka­rarların tetkik mercii temyiz mahke­mesidir. Temyiz mahkemesi 1954 yılı­nın 11 ayında gelen 159 bin küsur iş­ten 143 binini intaç etmiştir. Bu rakam, haddizatında içtihat tesisiyle vazifeli bir prensip mahkemesi olan temyiz mahkemesinin ne kadar mahmul bir durumda olduğunu göstermektedir. İş adedinin artmış olmasına mukabil de­vir adedini azaltmak suretiyle" büyük bir gayret ve faaliyette bulunan tem­yiz mahkemesi mensuplarına teşekkü­rü bir borç bilirim.

İlk mahkemelerle temyiz mahkemesi arasında ikinci bir merci olarak kurul­ması düşünülen ve hükümet progra­mında yer almış olan İstinaf Mahkeme­lerinin teşkili, personel ve bütçe imkân lan dairesinde bir an evvel tahakku­kunu arzu ettiğimiz bir husustur.

Demokratik hayatın icapları ve içti­maî bünyemizde mevcut bulunan inki­şaflar, yürürlükteki kanunların tatbi­katından elde edilen neticeler bir ta­raftan bunların esaslı bir revizyona ta­bi tutulması ve diğer taraftan içtimaî hayatımızda kendini hissettiren bazı noksanlık ve aksaklıkları gidermek maksadiyle yeni kanunlar hazırlanma­sı lüzumunu doğurmuştur. Bu cümle­den olarak Türk Ceza Kanununun memleket sathında en çok tatbik edilen 106 maddesi tadil edilmiş ve kanuna günün ihtiyaçlarını karşılamak üzere yeni hükümler ilâve olunmuştur. Ay­rıca ateşli silâhlar ve bıçaklarla işle­nen suçların ikama ehemmiyetli dere­cede ve şekilde mâni olucu mahiyette hüküm ve tedbirleri muhtevi bulunan «ateşli silâhlar ve bıçaklar hakkındaki kanun  meriyet mevkiine girmiş bu­lunmaktadır.

Hususi hukuka müteallik mevzuatta da muvazi çalışmalarda bulunulmakta­dır. Ticaret hayatımıza bugünkü mün keşif haliyle daha iyi intibak eyleye­cek yeni «ticaret kanunu lâyihası» ve bizde de büyük bir gelişme kaydeden hava seyrüsefer faaliyetini madam esaslara ve beynelmilel anlaşmalara uy-^;gun olarak tanzim .eden hava seyrüse­fer kanunu lâyihası hazırlanmış ve Bü­yük Millet Meclisine sevk olunmuş­tur. Diğer taraftan Medenî Kanunu­muzun 28 senelik tatbikatının meyda­na çıkardığı ihtiyaçlar dairesinde ve demokratik ruhuna ve ilmî esaslarına sadık kalınmak şartiyle tadiline teşeb­büs olunmuş ve bu maksatla Vekâleti­mizde kurulan mütehassıslardan müte­vekkil bir komisyon kanunun 500. maddesi üzerindeki çalışmalarını ik­mal etmiştir. Çalışmalara sür'atle de­vam edilmektedir. Avukatlık Kanunu üzerinde de avukatlık mesleğinin en iyi şartlar dairesinde inkişafını sağla­maya matuf bir tadil hazırlanarak Bü­yük Millet Meclisine sunulmuş olduğu gibi icra işlerimizi yeni -esaslara göre ayarlamak gayesiyle İcra ve İflâs Ka­nunu üzerinde de çalışmalara başlan­mıştır. Hukuk ve ceza dâvalarının sür­at v.e emniyetle intacını temin etmek maksadıyla hazırlanmış olan usül ka­nunu lâyihası Büyük Millet Meclisine sevkedilmiş bulunmaktadır. Türk Ce­za Kanununun bünyemize daha uygun bir hale getirilmesi için biri tatbikat­çılardan, diğeri profesörlerden . müte­şekkil iki komisyon tarafından hazırla­nan lâviha üzerinde son çalışmalar in­taç edilmek üzeredir.

Osman Şevki Çiçekdağ, «matbuat hür­riyeti, bu hürriyetin suiistimali, şeref" ve haysiyetlerin ve devlet itibarının korunması ile 'sağ ve sol cereyanlara karşı ne gibi tedbirler alınmıştır?» su­allerini söyle cevaplandırmıştır:

«Matbuatın millet bünyesinde icra eylediği müsbet tesirlerin kıymet ve ehemmiyetini öteden beri kabul etmiş olası iktidarımız, eski devrin mahsulü olan ve demokratik inkişafımıza uymayan 1931 tarihli matbuat kanunu ye-Tine, Teşkilâtı Esasiye Kanununun 70 ve 77 inci maddelerindeki esaslar dai­resinde hazırlanan ve matbuat hürri­yetini teminat altında tutan yeni basın kanunu ile matbaalar kanunu meriyet mevkiine konmuştur. Yine bu cümle­mden olmak üzere matbuat hürriyetinin suiistimaliniönlemek, vatandaş şeref ve haysiyetini korumak ve devletin âli menfaatlerini vikaye eylemek üzere yeni bazı hükümler ve tedbirler ka­bul edilmiştir. Ayrıca Matbuat hürri­yetini uzaktan veya yakından gölge­lendirmesi muhtemel görülen Türk Ceza Kanununun 161 inci maddesi hükmü de demokratik inkişafımıza muvaziolarak tâdil edilmiştir.

"Bu arada vatanın kurtarıcısı ve Cum­huriyetimizin kurucusu büyük Ata­türk'ün manevî varlığına ve hatırala­rına karşı işlenen ve aynı zamanda amme efkârında derin akisler ve tep­kiler yaratan suç faillerinin cezalandı­rılması lüzum ve zarur.eü muvacehe­sinde Büyük Millet Meclisince kabul Duyurulmuş olan kanunun hayırlı ve semereli neticelerini memnuniyetle mü şahede etmiş bulunuyoruz.

Millî birliği yıkmak, millî istiklâl ve hâkimiyeti kaldırmak, vatan bütünlü­ğünü parçalamak gibi ağır ve vahim gayeler istihdaf eden bu nevi faaliyet­lere karşı temkinli mahiyette gereken tedbirleri ittihaz etmiş bulunmaktayız. Kanun dışı addettiğimiz komünizm ile mücadele mevzuunda bilhassa Türk Ceza Kanununun 141 ve 142 inci mad­delerinde 1951 yılında yapılmış olan bir tadil ile yeni hükümler kabul edil­miş cezalar şiddetlendirilerek idama kadar giden cezalar derpiş olunmuş­tur.

"Lâyıkıyla aykırı sağ cereyanlara karşı mevcut kanunî müeyyideler hassasi­yetle tatbik edilmekte ve dinin siyase­te alet edilmemesi için de müessir hü­kümler derpiş edilmiş bulunmaktadır.» .Adliye Vekili Çiçekdağ bazı suçlara müteallik  dâvaların  duruşmalarının gizli yapılmakta olduğu bahsindeki bir suale de cevaben demiştir ki:

«Türkiye'de millet adına kaza hakkını kullanan ve tamamiyle müstakil olan mahkemelerimizdeki muhakemeler Teşkilâtı Esasiye Kanunu ve usul hü­kümleri dairesinde açık olarak rüyet edilir. Herkes duruşmalarda bulunabi­lir. Şu kadar ki, bazı hallerin duruş­maların açıklığı esasına istisna vaze­dilmesi zaruretini doğurabileceğini derpiş eden kanun vazi ileri demok­rasiler mevzuunda olduğu gibi gizlilik kaidesini ve bunu icap ettiren husus­ları Teşkilâtı Esasiye ye, Ceza Muha­kemeleri Usulü ve Hukuk Usulü mu­hakemeleri kanunlarının mahsus mad­delerinde zikir ve tadat eylemiş bu­lunmaktadır.

Ezcümle umumî âdap ve emîüyeti muhafaza maksadiyle duruşmanın bir kısmının veya tamamının gizli yapıl­masına hâkim veya mahkeme ya resen veya alâkalıların talebi üzerine karar verebilir. Bu selâhiyet mahkemelerin, hâkimlerin mutlak hakları cümlesindendir. Ancak hataya düşülmesi sure­tiyle aleniyet prensibinin ihlâli hük­mün bozulmasını mucip aslî sebepler­den maduttur.

Mahkemelerimizde kanun ve usul hü­kümleri dışında gizli duruşma yapıl­ması asla bahis mevzuu değildir ve ola­maz.

Adlî Tıp Müessesesi hakkında da Os­man Şevki Çiçekdağ şunları söylemiş­tir:

«Günün ihtiyaçlarına uygun, fennin ve tıbbın en son inkişafları nazarı dikka­te alınarak hazırlanmış olan ve halen tatbik edilmekte bulunan 6119 sayılı kanuna göre adlî tıp müessesesi yeni­den kurulmuş, gerekli malzeme ile teç­hiz edilmiş ve şubeleri .de takviye görmüştür. Yalnız 8 mütehassıs azadan teşekkül edecek olan adlî tıp meclisine lüzumlu vasıfları haiz âza tedarikin­deki müşkülât sebebiyle meclis henüz kurulamamış ise de bunun pek yakın­da» kurulabileceğini ümit etmekteyiz. Maamafih kanunun verdiği selâhiyete dayanarak hizmetlerin ifası temin edilmektedir."

Adliye VekiliÇiçekdağ, mahkemelerin istiklâli, hâkimlerin teminatı, tayin, terfi ve nakillerinde takip edilen usul­lerle, emekli sandığı kanununun 39 uncu maddesinde yapılan son tâdilin hakimlerin durumlarında ne derecede müessir olacağına dair sorulan iki su­ali su şekilde cevaplandırmıştır:

"Teşkilâtı Esasiye Kanunumuzun 54 üncü maddesi hâkimlerin bilcümle dâ­vaların muhakeme sinide ve hükümleri de müstakil ve her türlü müdaha­lelerden azade olduklarını tasrih et­mektedir. Bu sebeple verecekleri ka­rarlardan dolayı mahkemelerimizin herhangi bir tesir altında bırakılmala­rı bahis mevzuu olamayacağı gibi ka­nun dairesinde ittihaz ettikleri karar­lardan dolayı hâkimlerin muahezeleri cihetine de gidilemez.

Hâkimin teminatına gelince, hâkim­ler kanunumuzun tesbit ettiği esaslara göre ve bazı istisnalar dışında bu ye­dinci dereceden itibaren başlayarak herhangi 'bir sebeple dahi olsa. hâkim­lerimizin maaşlarından mahrum edilemeyeceği, muvafakatları alınmadan mevki ve memuriyetlerinin değiştirilemeyeceği ve Vekâlet emrine alınamıyacağı prensibine toplanmaktadır.

Hâkim ve müddeiumumilerimiz hukuk tahsili yapmış kimseler arasından seçi­lerek muayyen bir müddetmahkeme­lerde staj yaptırıldıktan sonra vazife­ye tâyin olunmaktadırlar. Herhangi bir takdire gidilmeyerek ilk tâyinler kur'a ile yapılmaktadır.

Hâkimlerin mesleğe alınmaları ile, meslekteki terfi ve nakilleri ve bu. hu­suslara ilişkin sair cihetler hâkimler kanununun hükümleri dairesinde cere­yan etmektedir. Bu kanun hükümleri­ne göre, hâkim ve müddeiumumilerle muavinleri temyiz mahkemesi reisi ve azaları ile vekâlet mensuplarından mü­teşekkil ayırma meclisleri tetkikatı esas alinmafe üzere terfie lâyık 'görü­lerek iki senede bir terfi ettirilmekte­dirler. Vazifede gösterilen liyakata göre bu terfiler mümtazen, tercihan veya adiyen yapılır.

Nakil hususuna gelince, bu da adliye cihazımızın aksamadan işlemesi, başlı­ca hedefi teşkil eylemek ve hâkimlerin şahsî ve ailevî durumları da nazara alınmak suretiyle tahakkuk ettirilemektedir. Bu mevzuda memleketin mahru­miyet bölgelerinde feragatle çalışan adliyecilerimizin daha müsait şartlar arzeden yerlere nakillerinin teminine gayret edilmektedir.

Emekli Sandığı Kanununun muaddel 39 uncu maddesine göre, 25 sene hiz­met müddetini doldurmuş olan hâkim ve müddeiumumilerin kendi istekleriy­le veya resmen tekaüde şevkleri müm­kün bulunmaktadır. Meslekten ayrıl­mak isteyen .bazı hâkim ve müddeiu­mumilerimiz bu imkândan faydalana­rak istekleri üzerine tekaüde sevk e-dilmişlerdir. Amme hizmetlerinin ras­yonel bir şekilde yürütülmesi gayesini istihdaf eden yaş haddine müteallik mezkûr kanun hükümleri de adalet bünyesinde, münhasıran adalet hizme­tinin en mükemmel şeklinde ifası maksadiyle ve mahalline sarf ve tev­cih suretiyle tatbik edilmiş ve edil­mektedir. »

Hâkimler arasında istifalar, hakimliğin daha cazip bir hale getirilmesi, Vekâlet Merkez Teşkilât Kanunu ile yeni bir hâkimler kanunu mevzuun­daki suallere Adliye Vekili su cevapla­rı vermiştir:

"Filhakika her meslekte olduğu gibi hâkimlikten de zaman zaman istifalar vuku bulmaktadır. Bunu tabiî karşıla­mak ve lüzumsuz endişelere kapılma­mak lâzımdır. Her ne kadar 1954 yılı içinde 134 hâkim, müddeiumumi ve muavinin istifa suretiyle meslekten ayrıldığı görülmekte ise de, bu istifaların sebebini mesleğin cazip halden çıkmış olmasında aramak doğru değildir. Ya­pılan tetkiklerde bir kısım meslektaş­larımınmebus seçimine iştirak. bir kısmının sıhhî ve ailevî zaruretler, di­ğer bir kısmının da avukatlığa ayrıl­mak, yabancı memleketlerde tah­sillerine devam etmek ve mühim bir kısmının da kur'a ile tayin edildikleri yerlere gitmeği arzu etmemek gibi muhtelif sebepleri meslekten ayrılmış oldukları görülmektedir ki, bunlara da mevcut hâkim kadrosu karşısında tabiî addetmek lâzımdır.

Hâkimlik mesleğinin daha cazip bir hale getirilmesi mevzu hazırlanmış bulunan hâkimler kanunu lâyihasında derpiş edilmiş bulunmaktadır. Sıhhî ve ailevi sebepler ileri sürerek ayrılan­lardan bir çoğunun 4 senelik hâkimlik müddetini yeni ikmal ettikkri ve bin netice bunların da avukatlık yapmak gayesiyle hareket etmiş oldukları an­laşılmıştır. Bu şekilde avukatlık yap­mak maksadiyle meslekten ayrılmak ve serbest hayatta çalışmakisteyenleri uzun müddet mesleğe bağlamağa ve her veçhile tatmin etmeye imkân ol­madığı aşikârdır. Terfi edememek veya haksız muameleye maruz kalmak gibi sebeplerin istifalarda âmil olmalığı verilen rakamlardan anlaşılmak­tadır. Hâkimler kanunu hâkimlerimi­ze diğer devlet memurlarındanfarklı olarak iki senede bir terfi hakkını ta­nıdığı gibi .5017 sayılı kanunla hâkim­lerimiz maaşlarından başka bir de hâ­kimlik tazminatı almakta bulundukla­rından kendilerinin rüçhanlı bir mev­kide bulundukları meydandadır. Esa­sen hâkimliğin istiklâl içinde hüküm vermek .gibi mesleği bizatihi cazip kı­lan büyük bir mazhariyeti de var­dır.

Vekâlet teşkilâtının bugünkü ihtiyaç­larına cevap veren ve rasyonel çalış­ma sistemini esas kılan merkez teşkilâ­tı kanunu lâyihası hazırlanmıştır. Yine hazırlanmakta olanyeni hâkimler kanunu lâyihası ile ve her ikisi arasın­daki ahenk temin edilmek suretiyle meclise sevk edilecektir. Bahis mevzuu hâkimler kanunu lâyihasında hâkim­lik mesleğine alınma şartları ve usülleri, hâkimlerin tâyin, nakil ve terfileri "ve hâkimlik teminatı müessesesi mo­dern Garp devletleri mevzuatına ve memleketim izin coğrafî ve içtimaî " bünyesine daha uygun bir hale getiril­mek istenmiştir. Bu arada bütün hâkimlerimizin muayyen müddetlerle mahrumiyet bölgesinde vazife görme­leri kaidesi de derpiş edilmiş bulun­maktadır. »

-Osman Şevki Çiçekdağ ceza infaz mü­esseselerihakkındaki son suale de şu cevabı vermiştir:

-Bu sahada da mazi ile mukayese ka­bul etmiyecek inkişaf ve hamleler sağ­lanmıştır. 674 e yükselen ceza ve tevkif evlerine senede vasatı olarak yüzbin vatandaş girip çıkmaktadır. Her­hangi bir sebeple hürriyeti bağlayıcı bir ce2a ile mahkûm edilen vatandaşla­rın, eskiden olduğu gibi intikam veya kefaret düşünceleri ile değil onların ıslâhı ve cemiyet için faydalı bir unsur .haline getirilmeleri gayesini güden mütekâmil bir infaz sistemi tatbik edil­meye başlanmıştır.

Malî imkânlar nisbetinde yeni ceza evleri inşa ettirilerek bütün mahkûm­ların çalıştırılmasını temin, takip etti­ğimiz 'gayeler arasındadır. Ceza evle­rimizin çoğu eski ve kullanılmaz bir halde iken ve bir kısım da modern infaz usullerinin tatbikine inlâm ver­meyecek bir durumda iken bunların yeniden inşası bilhassa 950 yılından sonra bir program içinde ele alınmış ve 4 sene gibi kısa bir müddet içinde 151 ceza evi binası inşa edilmiştir. İs­tiap hadlerine göre ve mahallî ihtiyaç­lar nazara alınarak muhtelif tipte in­şa ettirilen» bu ceza .evleri arasında bari mühim merkezlerde büyük bölge ceza evleri yaptırılmış ve İstanbul, İz­mir ve Adana'da da büyük mikyasta mahkûmu barındırabilecek modern techizatlı ceza evlerinin inhası için teşebbüslere geçilmiştir.

Mahkûmların sağlığım korumak mev­zuunda da ceza evleri doktorlarının adedini, ceza evleri revirl-eriyle hasta-harı eler indeki yatak adedini arttırmak ve yeni hastahanden, pavyonlar inşa ettirmek suretiyle ciddî tedbirler al­maktayız. Ceza Kanununun 13 üncü maddesinde yapılan değişiklikle mah­kûmların tekrar suç işlemelerine mâni olacak tedbirlere tevessül edilmiş ve münferit hücre devresinin azamî haddi 1 seneye çıkarıldığı gibi, hücre mik­tarı da 950 de 251 İken bugün 591 e yükseltilmiştir. Malîimkânların mü-sadesi nisbetinde hücre adedinin daha da   arttırılması   derpiş  olunmaktadır.

Mahkûmların kültür seviyelerini yük­seltmek ve ahlâkî durumlarını islâh et­mek, kendilerini bu mesleğe alıştırmak gayesiyle birçok ceza evlerinde üçer sınıflı birer okul, kitaplık, atölye ve iş yurtları kurulmuştur. Mahkûmların çalıştırılması mecburiyeti islâhın te­mel şartı olarak kabul edilmiş ve bu

kaide tatbikatında mühim neticeler el­de edilmiştir. Ezcümle 36 merkez ce­za evinde iş yurtları açıldığı gibi, 9 adet is esâsı üzerine müesses ziraî ve sınaî ceza evlerinin durumları takvi­ye ve inkişaf ettirilmiştir. Halen ceza evleri iş şubelerinde 3977 mahkûm ça­lıştırılmaktadır ki_: bu mahkûmlar böylece geçimlerini de temin 'etmek suretiyle devlete yük olmaktan kur­tarılmış ve müstahsil bir zümre haline getirilmiş bulunmaktadırlar.

Bu vesile ile adalet cihazımızın, ka­nunların kendisine tevdi ve tahmil et­tiği hizmet ve vazifenin ifasında göstermiş olduğu azimli ve feragatli mesaiyi umumî efkâra arz etmekle bahtiyarım. Ayrıca, Vekâletimizi ilgilendiren mev­zular hakkında umumî efkâra malû­mat arzetmek fırsatını verdiğinizden dolayı size de teşekkür ederim.»

Ankara:

Bu sabah şehrimize gelmiş olan, Bir­leşmiş Milletler Kadın Hakları Komis­yonunda Amerikan delegesi Misis Lo-rena Kahn- gelirimizdeki tetkik ve te­maslarına başlamıştır. Misis Kahn bu­gün Yardımseverler Derneği ve Kız Teknik Öğretim Enstitüsünü ziyaret et­miştir. Mrs. Kahn akşam saat 18.30 da Türk - Amerikan Derneği tarafından şerefine verilse çayda hazır bulunmuş, bilâhare, azası bulunduğu Birleşmiş Milletler Kadın Hakları Komisyonu­nun muhtelif faaliyetleri hakkında bir konferans vermiştir.

Mrs. Kahn kendisiyle görüşen Anadolu Ajansı muhabirine şu beyanatta bulun­muştur:

Memleketinize geleli çok olmadı. Fa­kat edindiğim ve geri götüreceğim intibalanının pek müsbet olduğunu hiç çekinmeden söyleyebilirim. Gerek memleketinizi ve gerekse diner birçok memleketleri ziyaretimin sebebi, ka­dınların arzu ve emellerinin nelerden ibaret olduğunu öğrenmektir.

Birleşmiş Milletler anayasası kaleme alındığı sıralarda dünya nüfusundan yarısından fazla bir kütlenin yaşadığı bazı memleketlerde kadınlar erkeklerden farklı muameleye tâbi tutuluyor­du. İşte. bu sebeptendir ki, anayasaya, cinsiyet farkı gözetilmeyeceği hususun­da bir fıkra konmuştur. Azası bulun­duğum komisyonun en büyük vazifesi yeryüzünde erkek ve kadın arasındaki tefriki   kaldırmaktır.

Gayelerimizden bir diğeri de kadın­lara müsavi siyasî haklar tanınmasıdır. Bugün 60 memleket kadına rey hakkı tanımış bulunuyor. Geri kalan 17 mem­lekette de aynı hakkın temini başlıca gayemizdir.

Teminine çalıştığımız başka bir husus da, bütün dünya memleketlerinde aynı hükümleri ihtiva edecek, vatandaşlık kanunlarının çıkarılmasıdır. Bildiğiniz gibi bugün, vatandaşlık kanunları ara­sındaki mübayenet, bilhassa değişik. teb'alara mensup kimselerin evlenme­sinde ve bunlardan doğacak çocukların durumlarının tayininde ciddî ihtilâf­lara sebebiyet vermektedir.

Üzerinde ciddiyetle durduğumuz meselelerden biri de, yaptıkları işin ma­hiyetinin aynı olması halinde kadınla­rında erkeklerle müsavi ücret alması­dır. Memleketinizin sade mevzuat  bakımından değil, pratik hayatta da bu hususu temin etmiş olması şayanı teb­riktir. Amerika'da dahi bu mevzuda federal bir kanun çıkarılması için çalı­şılmaktadır. »

Misis Kahn_: Türk - Amerikan Derneği ve Türk Kadınlar Birliğine mensup seçkin bir davetli kitlesi önünde yap­tığı konuşmada, muhabirimize verdiği beyanata ilâveten, Birleşmiş Milletler Kadın Haklar: Komisyonunun, ailevî münasebetleri tanzim eden kanunları da yakından tetkik, ettiğini ve bu ka­nunların, kadın haklarını koruyacak şekilde tadili meselesi üzerinde ciddiyetle  durduğumu  söylemiştir.

Misis Kahn konuşmasına, Türk ve Amerikan milletleri arasındaki yakın dostluk bağlarını belirtmek suretiyle son vermiştir.

Misis Kahn şehrimizde üç gün kalacak, sonra tekrar İstanbul'a gidecektir.

Ankara:

Maarif Vekili Celâl Yardımcı. Büyük Millet Meclisinin bugünkü oturumun­da müzelerimiz- ve Fransa'da teşhir edilen tarihî eserlerimiz hakkında .sorulan şifahî suali aşağıdaki şekilde cevaplandırmıştır:

«Geçen celsede teftiş neticesine intizalencevap verilmek üzere mehil rica ettiğim, Paris'e giden müze eşyaları hakkında arkadaşınım suallerini cevaplandıracağım.

Muhterem arkadaşlar, Mevzubahis olan müze eşyası 10 aralık 1952 tarih ve 3/16006 sayılı Vekiller Heyeti karariyle Paris'teki eski Türk Sanatlari Sergisinde teşhir edil­mek üzere, 410 parça orijinal eser ile rolöve ve fotoğrafların Paris'e gönde­rilmesine karar verilmiştir.

Fransa hükümeti ile yapılan mukavele ve bunun yanında ayrıca mutad oldu­ğu veçhile yapılan bir sigorta muka­velesini müteakip eşyalar Müzeler Umum Müdürü Cahit Kınay, eşyalara .komiser olarak vazifelendirilmiş yanı­na da yine müze memurlarımızdan Afaat Bikkul verilerek ikisinin mesuli­yetleri altında bu eşyalar Fransa'ya sevk edilmiştir. Eşyalar İstanbul'dan 12. 12.1952 tarihinde gönderilmiş, 24 de Marsilya'ya, 25.12.1952 de ise Paris'e vasıl olmuştur. 28.12.1952 de Fransız mesul memurlar mm huzuru ile açıl­mış ve sergide 23.1.1953 de teşhire baş­lanarak 12.4.1953 de sergi kapanmış ve eşyalar, bilâhare giden Kemal Çı£ is­mindeki bir memurun refakatinde ve muhafazasında yurda getirilmiştir.

Şimdi arkadaşların bu eşyalar yurda avdet ettikten bir s-sne sekiz ay sonra ve iki müdür arkadaş arasındaki, ya vazifeten ya şahsî bir antipatiden mü­tevellit bir hissin tesiri altında, Aya sofya 'Müzesi Müdürü Muzaffer Kamazanoğlu tarafından. Umum Müdür Cahit Kmay hedef ittihaz edilmek su­retiyle2 Vekâlete kargı 2.12.1954 tari­hinde Vatan gazetesinde bir acık mek­tup neşredilmiştir. Yurda iade edilen bu eyaların yurdundan bir sene sekiz ay sonra. neşredilsin açık mektupta hulasaten şöyle denilmektedir:

1.- Umum Müdür bir tarih hazinesini Fransızlara  teslim   etmiştir.

2.- Umum Müdür bu tarih hazinesini Fransızlara  teslim   ettikten  sonra  ce­bine koyduğu  11  bin lira  dövizi sefa ve seyranı uğruna harcamak üzere Av­rupa'da seyahate çıkmıştır.

3.-Umum Müdür Avrupa'nın diğer memleketlerinde safa ve seyranda iken dostumuz Fransızlar murassa silâhlar dan elmasları çalmışlardır.

4.-Bu sahipsizlik sebebiyle eşyalar ve bunun arasında büyük Türk Fatih'inin kaftanı, büyük Türk  İmparatoru Kanunî'nin entarisi yerlerde, ayak altın­da   çiğnenmiş,   yırtılmış   ve   harap  ol­muştur.   Diye  bir   ihbarda   bulunduk­tan sonra bu umum müdür halâ nasıl yerinde durur diye de şikâyet etmek­tedir.

Arkadaşlar,

Biz bu mektup üzerine millî mefahiri tarihî hazineleri, Malazgirt'ten başla­yarak Edirne'ye kadar vasıl olan Ana­dolu ve bütün Türk İmparatorluğunun tarihini, menkıbelerini, zaferlerini gö­ren ve nesilden nesile intikali gereken bu eşyalar üzerindeki iddia, hassa­siyetle ve vakit kaybetmeden ele alın­mış ve müfettişlerimiz İstanbul'a be-rayı tahkik izam olunmuştur.

Şimdi, yapılan tahkik ve teftiş netice­lerini huzurunuzda arzedeceğim.

Arkadaşlar,

Paris Sergisine gönderilen 410 parça eşya adeden noksansız olarak yurda ge­tirilmiş bulunmaktadır. İddia edildiği gibi çalınmış ne bir eser ve ne de kıymet bir taş vesaire yoktur.

Bir sesDeğişme de yok mu?

Maarif Vekili Celâl Yardımcı (devam­la) değişme de yoktur. Tafsİlâtiyle arz  edeceğim.

Yurda avdette eşyalardan 6 parça üze­rinde muhtelif hasarlar müşahede olun­muştur. Bu" hasarları arzedeyim:

Bu eşyada Fatih'e ait bir kaftanla han­gi hükümdara ait olduğu tesbit edilemiyen diper bir kaftanın hafif derecede hasara uğradığı, Kanunî'ye ait en­tarinin ve diğer bir kaftanın ehemmi­yetli sayılacak derecede zedelendiği ve yeşim taşından mamul bir topun ki iddia edildiği gibi imparatorluğun asa­sı filân değildir. 16 ncı asra aittir ve yarım metre boyundadır.

Üzerindeki nikel kuruşluklar ve üzerinde küçük altı tane yakut taş bulunan yaftanın düştüğü, ayrıca sapı beş köşe olan ve her köşesi sedef bir bağ ile kaplanan balta bağa ve sedeflerden 22 tanesinin düş­tüğü  tesbit  edilmiş bulunmaktadır.

Şimdi arkadaşlar, yırtılarak ayaklar altında çiğnendiği iddia olunan Fatih'­in bu kaftanı altın ve gümüş sırmalar­dan, tellerden örüldüğü için ağır bir kaftandır. 500 seneye yakın bir zamandan beri gerek ağırlığı sebebiyle çek­mesi, gerek senelerin tabiî âmillerinin inzimamı, rutubet, kuruluk vesaire se­beplerle esasen bel kısmında hasıl olan ayrılma ve akan elyafı bilirkişi raporunda sarahaten tesbit olunduğu ve aleyine bu nakil sırasında dikkat­sizlik neticesi olarak iyi ambalaj ya­pılmaması, tazyik görmesi, taşımlırken. atılması, sarsılması ve bir de ehlivu­kuf raporunda işaret edildiği gibi, bel­ki giyilmiş olması yüzünden büyüdüğü ki bu resmi takdim ediyorum ve 'gö­rülmesini rica ediyorum. O elyafın genişlemiş olduğu anlaşılmıştır. Am­balajlanmada, muhafazada, sevk sıra­sında, sarsılma ve tazyike dikkat olun­madığı sabittir.

Kanunî'nin entarisine gelince, bunda da yine arz ettiğim sebeplerden dolayı yani zamanın tesiri, kendiliğinden kavrulması, rutubet, kuraklık dolayisiyle gerilme, kısalma vesaire gibi zaman unsurunun tesiriyle kendiliğinden esa­sen az çok vukua gelen örselenme ve akmalar, yine Fatih'in kaftanı müna­sebetiyle arz ettiğim sebepler yüzünden biraz daha artmış bulunmaktadır. Fa­kat bu örselenme ve zedelenme hariç kaftan ve entari hali aslisini ve sanat örgüsünü ve desenini tamamen muha­faza etmiş bulunmaktadır.

Şimdi arkadaşlar, topuzla baltaya ge­lince, topuzun üzerinde arzettiğim gi­bi o yafta ve üzerindeki 6 tane küçük yakut tagım acaba bunlar hakikaten, zikıymet, sureti fevkalâdede zikıymet birer eşya idi de, bu sebeple herhangi bir betbahtm .elinin uzanması suretiy­le çalınmış olup olmadığı ve bu balta­nın bağlarının birisi tarafından aşınlip aşırılmadığı mevzuu üzerinde durduk..

Arkadaşlar.

Bilirkişi raporiyle de tesbit edilmiştirki. o yafta âzasız olarak ne tarihî ne de maddî değer ifade etmez. Müsaade buyurun arzedeyim.

Arkadaşlar, o yafta üzerinde bulunduğu âsa ile birlikte paha biçilmezbir kıymettir. O âsa ile birlikte muazzam bir maddî kıymettir, manevî kıymettir.

Şunu arz etmek istedim: Yani o yafta topuzun üzerinden alınmakla, acaba-alan eller o yaftayı sırf tarihî bir de­ğer veyahut maddî bir değerle almış­lar mı, almamışlar mı? Bu noktadan da İ5-İ tetkik ettik. Bu sebeple o yafta­nın tarihî, maddî ve manevî değerini tesbit ettik. Baktık ki, ehlivukufun. verdiği rapora göre bunun üzerinde ne bir tarih, ne .bir yazı, ne bir tuğra ve ne de başkaca hiçbirsey bulunmamak­tadır. Maddî kıymeti itibariyle 120 li­ra değerinde bir kıymeti vardır:

Sedef ve bağlara gelince, bunlar¹$ ya­rım parmak kadar büyüklüğünde se­defle bağadan ibarettir. Her devirde bu sedefle bağalar bulunmuş ve bu­lunmaktadır. İşte bunlar da bu bal­tanın üzerinden düşmüştür. Nihayet tahkikat bize şunu gösterdi ki, gerek bağalar ve gerekse "bu yafta, yine ar­zettiğim sebepler yani ihmal, dikkatsiz­lik, tazyik, ambalaj vesair sebeplerle. düşmüştür.

Şimdi arkadaşlar, şunu arzedeyim ki müzelerimizin Fransaya gitmiş olan eşyaya ait olmaksızın bugün müzeleri­mizde zamanın asdırmasiyle birçok eşyanın kakmaları, pırlantaları, elmas­ları, yakutları ve kaplamaları düşmüş bulunmaktadır ve fakat bunlar toplan­mış, torbalarda ve kasalarda muhafaza edilmiştir.

Şimdi arkadaşlar, Fransaya gidip dö­nen eşyalar üzerindeki kaftan, entari, topuz ve baltadaki hasar bunlardan ibarettir.

Gelelim bu işin mesuliyetine arkadaş­lar, bu eşyalara" Cahit Kmay komiser olarak gönderilmiştir. Eşyaların mu­hafazasında komiser olarak vazifelendirilmiştir. Ahad Bikkul adında bir memurumuz da kendisine refakat et­miştir. Ahad Bikkul bir ay kadar müd­detle orada kalacak ve bursu Fransa tarafından verilecekti. Bu müddet hi­tama, erdiği için Ahad Bikkul 39 gün sonra Fransadan avdet etmiştir.

Cahit Kmay'a gelince: Cahit Kmay ko­miser olarak bu eşyanın muhafazası ile vazifelendirilmekle beraber, yine sebe­bini anlayamadığımız bir muciple ay­nı zamanda Fransaya gitmiş iken di­ğer bazı Avrupa memleketlerinde mü­zeler ve âbideler üzerinde tetkikat yap mak üzere bir seyahata çıkması için Maarif Vekâleti tarafından bir mucip de verilmiştir. Ancak, mucipte, komi­ser vazifesiyle muvazzaf olan umum müdür beyin, eşyalar hali teşhirde i-ken seyahatlerine devam edeceklerine cfair bir kayda rastlamadık. Böyle bir kayıt olsa bile., kanaati âcizanemce ve hepinizin kanaatince Cahit Kmay'm eşyalar t-sşhir edildiği andan toplandı­ğı ane kadar vazifesinin başında bulu­narak eşyalar toplanıp ambalaj yapı­larak yurda sevkedildikten sonra bu mucip dairesinde seyahatini yapması lâzımgelirdi.

Fakat Cahit Bey bunu yapmamıştır. Cahit beyin bu eşyalar hal: teşhirdey­ken 25 çün Avrupanın diğer memleket­lerinde biraz evvel arzettiğim maksat­larla seyahate çıktığı sabittir. Ve Cahit Bey seyahatte  iken  sergi  kapanıyor.

Arkadaşlar,

Berayı malûmat bu pasajına temas et­tiğim veçhile bu sanat eserlerimizin Paris'te teşhirde bulunduğu pavyonun bir an evvel boşaltılarak diğer millet­lere ait olan tarihî eserlerin teşhirine zaruret hasıl olduğu irin eşyaların top­lanmasına mecburiyet hasıl olmuş ve bittabi Cahit Kmay Bey de vazife ba­şında bulunmadığı için derhal Vekâle­te malûmat 'gelmiş, ve Vekâlet Kemal Çığ ismindeki bir memur arkada bu eşyaları tesellüm etmek üzere Fran­saya göndermiştir. (Taaccüp nidaları) evet, maalesef hakikat böyledir.

Arkadaşlar,

Netice itibariyle Kemal Çığ bu eşyayı tesellüm etmek üzere gitmiştir. Fakat itiraf edeyim ki Kemal Çığ'ın dahi te­sellüm etmek üzere gittiği bu eşyalarla yakından alâkalanmadığı, onun da bu işde mesuliyeti bulunduğu teftiş neticesindeki tahkikatla sabit olmuştur.

Şimdi cari muameleyi bu şekilde hu­zurunuzda arzettikten sonra mesuliye­tin taharrisi mevzuunda kısaca arzı cevapta bulunayım.

Müfettiş raporları ve cari tahkikata göre umum müdür de Kemal Çığ da mesul görülmüşlerdir. Cahit Kmay di­siplin bakımından ve idarî olarak umum müdürlük vazifesinden alınmış­tır.

Aynı zamanda fiil ve hareket Türk Ce­za Kanununun hükümleri dairesinde de bir mesuliyeti tazammun ettiğinden dolayı bu hususlarda da takibat yapıl­mak üzere fezlekesi birkaç gün sonra Cumhuriyet Müddeiumumiliğine tev­di edilecektir.

Arkadaşlar,

Netice olarak size şunu arzedeyim ki, hükümetinizher ne zaman ye mesuliyetleri nerede görür, nerede mutta­li olursa, failini" hesapsız bırakmıya-caktır. Bu meselenin esasını huzuru­nuzda arzettim ve hesabını verdim. Takrir sahibi muhterem arkadaşımın sualine eşyaların nasıl gittiği, eksiksiz gelip gelmediği, mesullerinin bulunup bulunmadığı ve hasar derecesinin neler den ibaret bulunduğudur. Bendeniz sözlü sorunun hududu ile mukayyet olarak ve bunun bir soru,mahiyetinde olmasına göre huzurunuzda açıkladım. Eğer Muzaffer Ramazanoğlu'nun neden Vekâlet emrine alındığı ciheti önerge­de bulunsa idi onun da cevabını arz edecektim. Bendenize tevcih olunan su­al budur. Dahilî nizamnamenin hudu­du ile ve hükümleri ile mukayyedim. Sizden nihan ne var ki, .sizden ne sak­lanabilir? Size hesap vermemek selâhiyetini hiç kimse haiz olamaz. Eğer bu da ayrı bir sual olarak Vekâletimi­ze tevcih edilirse bunun da cevabını her  zaman  vermeğe  ânıade  bulunduğumu hürmetlerimle arz ve ilâve ede­rim.

Maarif Vekili Celâl Yardımcı müzeler hakkında ne düşünülüyor, müzelerin durumu nedir? sualini de şöyle cevap­landırmıştır: 

Arkadaşlar:

Müzelerimizdeki eşyalar, müzelerimi­zin muhtevası ve müzelerimizin dün­yanın hiç "bir milletinin sahip olmadı­ğı tarihî değeri ve envanteri hakkında iştibaha mahal .bırakacak haber ve şa­yiaların çıkarılmasından müteessirim. Bunu kaydettikten sonra sonrasını arz edeyim:

Müzeler hakikaten üzerinde durulma­ya, islâh edilmeye değer hazinelerim iz­dir. Tasnifi ile rutubet ve kuruluğa karşı muhafaza edilmesi ve maddî ve manevî değerlerini tesbit ve buna ben­zer tedbirlere muhtaçtır. Bilhassa bu sene yüksek Meclisin beliren temayül­leri bütçe encümeninde müzeler için gösterilen: semahat bu işin ele alınmasında ve tanziminde bize istikamet vermîş bulunmaktadır. 955 senesi bütçe­sinin tatbiki sırasında bu tanzim hare­ketlerine girişeceğimizi arzederim. Bil­hassa müzeler 'komitesi teşkil etmek suretiyle bu işin ilmî olarak ve gayet dikkatle tanzim ve tertibini takibetmek suretiyle müzeler meselesini gelecek sene ve müteakip seneler milletimize ve hazinemize lâyık bir şekilde tan­zim etmenin niyetlerimiz ve kararları­mızdan bulunduğunu tekrar arzetmek isterim.

15 Ocak 1955

İstanbul:

Foa Teknik Yardım Teşkilâtı gıda ve tarım seksiyonu uzmanlarından İzlan­dalı J.O.N. Einarsson, bu sabah uçakla İstanbul'a gelmiştir.

Bilhassa balıkçılık mevzuunda ihtisas sahibi olan Einarsson, Birleşmiş Mil­letler teknik yardım kurulu başkanı Mr. Weitz v.e Et ve Balık Kurumu mensuplariyle birlikte Marmara ve Kara-denizde tetkiklerde bulunacaklardır. Bu çalışmalar neticesinde balıkçılık sanayimizin makineleştirilmesi ve kal­kındırılması için gerekli tedbirler itti­hazını derpiş eden bir program hazır­lanacaktır.

ı.Bu hususta bugün malûmatına müra­caat ettiğimiz J. Finarsson şunları söy­lemiştir:

«Bir sene müddetle memleketinizde kalarak diğer uzmanlarla birlikte ba­lıkçılık sanayimizin kalkındırılması için gerekli yolu tesbit edeceğiz. Bilhas­sa modern balık avlama mahsulleri ve balıkçılığınızın makineleştirilmesi mevzuunda çalışacağız. Amerika'dan almış bulunduğunuz yeni balıkçı ge­milerini kullanmak tasavvurundayım, Denizlerinizde balık geçitlerini tesbit etmek üzere Echosounders aksi seda makineleri kullanacağız. Bu makinele­rin prensibi, bilindiği gibi gemilerden, denize ses dalgaları neşretmek ve bu dalgaların balık sürülerine çarpıp ak­setmesi, geri gelmesi üzerine onların geçit yerlerini tesbit etmekten ibaret.

Bu sabah Et ve Balık Kurumunun yeni inşa edilen modern soğuk hava depola­rını gezdim ve bu tesisleri çok iyi bul­dum.

Ankara :

Türk Hava Kurumu'nun kadın para­şütçüler kursu, bugün öğleden sonra_r Etimesgut'ta Türkkuşu okulunda ça­lışmalarına başlamıştır. Türk Hava Kurumu Genel Başkanı, Amasya mebusu Mustafa Zeren, kursu bir konuşma ile açarak öğrencilere başarılar dile­miş ve davetlilere paraşütçülüğe ait filimler gösterilmiştir. Bundan son­ra paraşüt öğretmeni Abdurrahman, Türkkuşu, kursun ilk dersini ver­miştir. Kursa katılan Gazi Terbiye Ens­titüsü ve Ankara Kız Lisesi öğrencile­rinden üstün başarı gösterecekler ma­yısta Hollanda'da yapılacak milletler­arası hava gösterilerine iştirak edecek Türk kadın paraşütçü ekibine seçile­ceklerdir. -

17 Ocak 1955

  Ankara :

Reisicumhur Celâl Bayar, memleketi­miziziyaret etmekte bulunan Fransız Parlâmentosu R-sis Vekili Mösyö Palevski'nin riyasetindeki Fransız Par­lâmento Heyetini' bugün saat 11.30 da Çankaya köşkünde kabul buyur­muşlardır.

Bu kabuldeFransa BüyükElçisi Ekse­lans JasguesTarbe de Saint - Hardouin ile 'Büyük- Millet Meclisi İdare Âmiri İzmir .'mebusu Mehmet Aldemir veKayseri mebusu Basri Aktaşda hazır bulunmuşlardır.

  Ankara :

Nafıa Vekâleti su. işleri bölge müdür­leri bu sabah saat 10 da Nafıa Vekâle­ti konferans salonunda toplanmışlardır.

Toplantıya, Nafıa Vekâleti merkez ida­re müdürleri,.Bölge Müdürleri, mühen­dis ve teknisyenleriiştirak etmiştir. Devlet Su İsleri Umum Müdürlüğünün bu ilk toplantısını, Nafıa Vekili Ke­mal Zeytinoğlu'nun seyahatte bulun­ması dolayısiyle yüksek fen heyeti re­isi Ali Talip Güran, yeni sene çalışma­ları için alınacak kararların memleke­timizehayırlı olması temennileriyle açmıştır. Müteakiben DevletSu İşleri Umum Müdürü Hikmet Turat bir ko­nuşma yapmıştır. Teşkilâtın genişle­mesi mevzuunda izahat veren Umum Müdür sözlerine şöyle devanı etmiş­tir:

Etüdve plânlama sanasmda su isleri programı 4 grup halinde ele alınmış olup birinci gruptakiler irin 300 milyon lira, ikinci gruptakiler ehemmiyet de­recelerine göre 3 sıraya ayrılıp birinci sıradakiler için 700 milyon lira ve üçüncü grupta bulunan münferit ve mü­teferrik küçük su işleri için 200 mil­yon lira ve dördüncü grupta bulunan yeraltı suları araştırılması için 150 mil­yon lira tahsis edilmiştir.

Bu umumî program çerçevesi içinde teşkilât kanunumuzun 22 nci maddesi hükmüne göre hazırlamış olduğumuz 3 yıllık program Nafıa Vekâletince tasdik edilmiş olun bunun 1954 yılma ait kısmı, bütçe imkânlarımıza göre yap­makta olduğumuz işlerin ikmaline ma­tuf ve 58 milyon lira tahmin ettiğimiz 65 adet işi ihtiva etmektedir ve tatbi­kine de başlanılmıştır. Bu umumî prog­ram Vekiller Heyeti karariyle katiyet kestetmiştir.

1951 yılından beri üzerinde durduğu­muz harita mevzuunda oldukça büyük  gelişmeler kaydedilmiş olup 600.000 hektar arazinin haritası yaptırılmış­tır. İhale ettiğimiz nirengitesisleri peyderpey ikmal edildikçe bunların da fotoğrafları alınmak suretiyle daha 3.200.000 hektar sahayı ihtiva eden ha­ritalara sahir) olacağız. Barajlar mevzuunda programımıza lahil 3 baraj bugün fiiliyat sahasına in­tikal etmiş olmakla beraber dairemize-yapılan müracaatların tetkikinden, küçük mikyasta olmak üzere, daha 15 adet barajın süratle ele alınması lüzu­muna kani bulunuyoruz.

Bilhassa kurak bölgelerde bulunan ve sulama, bataklıkları ve taşkınları Ön­leme gibi müteaddit maksatları ihtiva eden Hirfanlı, Demirköprü, Kemer, Seyhan barajları inşaatlarıtahakkuk ettiği takdirde muhitlerinde yapacağı tesirler bakımından büyük ehemmiyet­ler arz etmektedirler.

Taslak halinde hazırlanmış olan ve 220 milyon gibi oldukça büyük bir mahi­yeti bulunan bu programın, komisyon­larımızda incelenerek son ve katî şek­linin verilmesi bu toplantınızın mühim mevzularından birini teşkil edecektir. Yeraltı suları mevzuundaki jeolojik ve jeofizik etüdler ve sondaj araştırma­ları memleketimiz ikliminin kurak bir" devreye doğru gitmekte olması bakı­mından ehemmiyetle üzerinde durdu­ğumuz bir mevzudur. 3.000 kuyulufe 140 milyon tutarında bir sondaj prog­ramı hasırlanmış, Konya, Urfa, Niğde, Merzifon mıntakalarında yapılan son­dajlardan müsbet neticeler alınmış ve Diyarbakır bölgesinde geniş bir arazi üzerinde araştırmalara  devam olun­maktadır.

Nehir havzalarında çeşitli mevzuların her yönden tetkik edilmesi ve en ik­tisadî ve teknik imkânların    araştırılması mânasında kullandığımız esas faaliyetlerimizden birini etmektedir.

Şimdiye kadar Gediz, Seyhan Mende­res Ye Sakarya havzalarının amenajmanları ecnebî firmalar vasıtasiyle yaptırılmış ve diğer geri kalan nehir havzalarının amenajmanlarını kendi imkânlarımızla tahakkuk ettirmek ga­yesiyle bir teşkilât kurulmuştur. Kıs­men Ziraat Vekâleti kısmen de .elek­trik işleri etüd idaresi personelinden faydalanan bu teşkilât bir seneden be­ri faaliyete geçmiş bulunmakta olup Yeşilırmak vadisindeki etüdleri ikmal etmiştir. Bunu Kızılırmak, Fırat Dicle ve diğer havzaların amenejmanian takip edecektir. Memleketimiz için. büsbütün yeni olan bu tarz çalışmala­rımızda Amerikan müşavir heyetinin rehberliğinden v.e yardımından ehem­miyetli istifadeler sağlanmıştır.

Geçen seneki programlara dahil olup Devlet Su İşleri teşkilâtı Umum Mü­dürlük şekline geçtikten sonra muka­veleye bağlanan işlerimiz arasında:

2.390.000 dekar ve 157 adet arazinin taş­kından korunması,

3.030.000 dekar ve 91 adet sahamın su­lama işleri,

920.000 dekar ve 39 adet sahadaki ba­taklıkların kurutulması,

63.000 kw. lık enerji isi,

3.200.000 dekarlık ve 36 araziye ait ha­rita işlerini sayabiliriz.

Yeraltı suyu araştırmaları ve Seyhan, Ayrancı ve diğer barajların inşa masrafları da dahil almak üzere bütün bu işler iran 280.500.000 lira tahsis edil­miştir.

Bu işlerden 52 adedi 1954 yılında ik­mal edilmiş olun 160 adedi 1955 yılında ve geri kalanları da müteakip yıllarda tamamlanmış   olacaktır.»

Bundan sonra Umum Müdür,. 1954 yılı faaliyeti hakkında ve  Hirfanlı, Demirköprü ve Kemer barajları inşaatına da­ir bilgi vermiş, 1954 yılı içinde 5.595 köye içme suyu getirildiğini, 4 sene­lik mesai sonunda 18.611 köyün temiz içme  suyuna  kavuşmuş  bulunduğunu

belirtmiştir.

Umum Müdür, işlerin süratle ve kolaylıkla - yürütebilmesi bakımından F.O.A. (İktisadî İşbirliği teşkilâtı) nın göstermiş olduğu yakın alâka ve yar­dımlardan bahsetmiş, gerek ihtiyaç du­yulan makine ve teçhizatın satın alın­ması için lüzumlu dolar dövizini te­min etmek suretiyle işlerin istenilen sür'atle başarılmasını sağlamış olma­larının ve gerek Amerikan Müşavir Heyetinin faydalı işbirliğinin ehemmi­yetini belirterek şükranlarını kaydet­miştir.

Bundan sonra Umum Müdür, makine ve nakil vasıtaları ihtiyacı, teknik per­sonel durumu, hukukî mevzular, mu­hasebe işleri ve bütçe durumu hakkın­da izahat vermiş, bu toplantıda mem­lekete hayırlı kararlar alınması ve ba­şarılar temennileriyle sözlerine niha­yet vermiştir.

Ankara :

Bu sabah şehrimize gelmiş olan, ta­nınmış İngiliz anayasa mütehassısların­dan sir Stephen King-Hall, saat 18.00 de Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi salonlarında. «İngiliz Anayasası» mev­zuunda alâka çekici bir konferans ver­miştir.

Hazır bulunan seçkin ve kalabalık dinleyici kitlesine! Dil ve Tarih i- Coğ­rafya Fakültesi Dekanı tarafından tak­dim edilen sir Stephen King-Hall ko­nuşmasında ezcümle şunları söylemiş­tir:

İngiliz anayasasının belki de en güzel tarafı Büyük Britanya'nın idare tar­zını tâyin eden kaide, teamül ve usullerin heyeti mecmuasıdır, şeklinde ifade olunabilir.

Bu usul ve kaidelerin koleksiyonu dev­rin gerçek veya farazi ihtiyaçlarına göre devamlı olarak değişmektedir. İn­giliz anayasasının yüzde yüz nisbetine ulaşan bu elastikiyeti İngilizlerin na­zarlarında en çok değer Özelliklerinden biridir.

Bu yazısız anayasa sistemini ilhanı e-

den belli başlı esas kanunların hâkimi­yeti prensibidir. Bunun yanında parlâmento tarafından kabul edilip otuz küsur cilt dolduran kanunlar vardır ki bunlara statü 'hukuku adını verebiliriz. Bir statü parlâmentoya tasarı halinde takdim edilmektedir. Her iki kamarada müzakere -Edilip tâ hükümdarın tasdi­kine mazhar olduktan sonra kanun hü­viyetini iktasap eder.

Daha sonra kanunlar gibi yazılı bir şe­kilde tesbit edilmemiş olan Common Law, yani müşterek hukuk gelir. Bu hukuk statülerin tefsiri veya emsal teşkil eden kaza içtihatları yolu ile vücud bulmaktadır.

Bazan kesin olarak anayasanın Örf ve âdet Kısmında bir değişikliğin ne za­man ve nasıl cereyan ettiği kestirile­mez. Henüz tartışılmakta olan mesele­lerden biri meselâ, kraliçenin parlâ­mentonun feshi irin başbakan tarafın­dan vâki müracaatı reddedip edememesidir. Kraliçe Vİktorya hiç şüphesiz bu yetkiye sahipti. Fakat Kraliçe Eli-zabeth'in bugün böyle bir fesih tale­bini redde de bilmesi ihtimali kanaatim­ce hayli şüphelidir.»

Sir Stephs-n Kirag-Hall daha sonra, anayasa fikrinin tekâmül seyrinden bahsetmiş, devamla demiştir ki:

«Nihayet sıra bütün siyasî kudretin temerküz etmiş olduğu Avam Kamara­sına, .gelmiş bulunuyor. Halk tarafından seçilerek 15 basına getirilen ve hâkimi­yete sahip meclis budur. Kabine veya icra kuvveti çalışmalarına devam ede­bilmesi inin bu mecliste parlâmento ço­ğunluğuna sahip olmalıdır. Vasat İn­giliz parlâmento tâbirini kullandığı za­man iste bu meclisi yani Avam Kama­rasını kastetmektedir. Eğer herhangi ciddî bir buhran baş göstermişse ve parlâmento oturum halinde değilse, herhangi bir İngiliz vatandaşının yapa­cağı ilk tepki bu meselenin halli zım­nında parlâmentonun hemen davet edilmesine müteveccih olacaktır.

İngiliz anayasa sistemine giriş kısmı­nı özetlemek için şunu söylemek is­terim ki İngilizlere göre hükümet hal­kın iyiliği için mevcuttur. Onların as­la tahammül edemedikleri bir görüş halkın hükümet için bir nevi ham malzeme teşkil etmesi düşüncesidir. Yeni bir problem ortaya çıktığı zaman İn­giliz vatandaşı hükümetinden bunu pratik bir şekilde halletmesini bekler. Eğer meselâ bir Fransız, bir İngiliz hükümetinin teklif etmiş olduğu hare­ket tarzının mantıkî veya hukukî ol­madığını ileri sürerse, ingiliz muhte­mel olarak, şöyle cevap verecektir: "Benim bildiğime göre pratik olan mantıkî olanıdır. Mademki parlâmen­to hudutsuz selâhiyetler ve hâkimiyete sahip bir meclistir, parlâmentonun ka­rar verdimi her husus otomatik bir şe­kilde hukukî vasfını kazanır ve ana­yasanın bir parçası sayılır.»

İstanbul :

Hükümetimiz ile milletlerarası çalışma teşkilâtının, İstanbulda müştereken ih­das ettikleri yakın ve Orta-doğu ça­lışma enstitüsünün açılış merasimi bu­gün saat 10, da Galatasaray Lisesinin konferans salonunda yapılmıştır.

Bu merasimde Çalışma Vekili Hayreddin Erkmen, İstanbul Vali ve Belediye R.5İ3 Vekili Prof. Gökay, Milletlerarası Çalışma Teşkilâtı Umum Müdür Mua­vini Rens, Birleşmiş Milletler teknik yardım teşkilâtı daimî temsilcisi Weitz, enstitü idare ve öğretim üyeleri ve seç­kin bir davetli kitlesi hazır bulunmuş­tur.

Toplantıya İstanbul şehri adına Vali ve Belediye P.eis Vekili Prof. Gökay'm yaptığı şu konuşma ile başlamıştır:

"İnsanlık tarihine göz gezdirdiğimiz zaman çalışma hayatında dün ile bugün arasında çok. sevindirici bir tekâmüle şahid. oluruz. Dün kamçı altında kü­rek mahkûmu gibi çalıştırılan işçi bu­gün insan cemiyetinde takdirle kar­şılanmaktadır.

Bugünkü muasır cemiyette iş artık bir işkence unsuru olmaktan çıkmış, insan topluluğunun refahına yarar ve taksi­mi amal kaideleri ışığında sevilir bir mevzu haline gelmiştir. Dünya maki­nesinin işlemesi için i? mevzuunun ge­niş görüşle 'ele alınması lâzım oldu­ğuna göre fizyolojik, psikolojik, sosyal ve ekonomik esaslar dahilinde mevzu­un incelenmesi insan kuvvetiyle, insan

.zekâsının ayarlı bir şekilde iş sahasına konulması bugünün müsbet bulguların dandır. Bilhassa gerek insan hakları ve gerekse cemiyetin zaruretleri bakımından iş ve işçi dâvasını incelemek ve âdil kararlara vâsıl olmak demokratik rejimler içinde birer idealdir.

İşçinin ferdî ve ailevî huzurunuz, sos­yal ve ekonomik refahını sağlamak bir cemiyete saadet getirir. Avrupa ce­miyeti bu seviyeye gelebilmek için çok acı tecrübeler geçirmiştir. Fakat bugün memleketimiz ve Avrupa iş yerlerinin birçoklarını gezdiğimiz zaman sevin­dirici yenilikler görüyoruz.

Milletlerarası yakın ve Orta-doğu ça­lışma enstitüsünün say ve amelin tan­zimi, işveren ve işçinin saadeti yolun­daki çalışmaları çok verimlidir. Mem­leketimizdeki kalkınma hamleleri içe­risinde iş veren ve işçiye çok ağır va­zifeler terettüb etmektedir.

■ ~t.

Cumhuriyet rejiminde sosyal kanun­larla isçi hakkının garanti edildiğini if­tiharla görüyoruz Esasen yurdumuzda işçi ve işveren şuurlu bir ahenk ara­sında işbirliği yapıyorlar. Bu bizim İçin sevindirici bir garantidir. İstanbul gibi büyük endüstri tesisleriyle geniş bir isçi kütlesine malik bir şehirde iş. ve işçi hayatını ilmin müsbet esaslarına göre tanzim edecek milletlerarası bir teşekkülün vücudu ile iftihar ediyoruz.

Bilhassa bu teşekkülün dünya sulhu bakımından yakm ve Orta-şark böl­gesi için çok faydalı olacağı kanaati de mevcuttur.

Bu kanaatle muhterem heyetimizi hür­metle selâmlar ve başarılar dilerim.»

Ord. Prof. Fahreddin Kerim Gökay'ın alkışlarla karşılanan bu konuşmasın­dan sonra söz alan, milletlerarası ça­lışma bürosu Umum Müdür Muavini Reus «sanayimizin hızlanmasında ve ekonomik kalkınmasında mühim ro­lü olan bu eseri milletlerarası teşkilât­la birleştirmiş olmamızdan dolayı du­yulan memnuniyeti» müteakiben de, "Birleşmiş Milletler teknik yardım bü­rosu daimî temsilcisi Weitz de «Teknik yardım programı içinde Türkiyenin mümtaz durumunu» belirten konuşma­lar yapmışlardır.

Bu arada., milletlerarası Çalışma Teşki­lâtı tarafından gönderilen uzmanlar­dan enstitünün Genel Sekreteri Ruch, bu vazifeye tâyininden dolayı duydu­ğu büyük memnuniyeti belirtmiştir. 

Nihayet alkışlar arasında mikrofona gelen Çalışma Vekili Hayreddin Erkmen, şu konuşmayı yapmıştır:

«D.evletin, çalışma münasebetleri ve şartlarını tanzim ve ıslaha teşebbüs etmesi, 19 uncu asrın en karakteristik sosyal vakasını teşkil eder. Sanayi inkilâbının tevlit ettiği bu vakıa, po­litik, sosyal ve enternasyonal faktörler tesiriyle gelişmiş, ve asrımızda mü­him bir âmme hizmeti kolu haline gel­miştir. Ekonomik ve sosyal inkişaf ve istikrarın şartlarım bu sahada görmek­te hata yoktur.

Sıhhatli bir sosyal politika her mem­leket için bir istikbal teminatı olduğu gibi, sulh ve adalet esaslarına müste­nit dünya nizamına inanan mületlerin bu politikalarında müşterek kaideler kabul ve tatbik etmeleri de kollektif emniyet sisteminin temel taşlarından birini teşkil eder. Hemen ilâve etmek isterim ki, mücerret kaide vaz'ı hede­fe varmağı sağlamaz. Kaideleri mües­sir kılan iyi yetişmiş tatbikat eleman­larıdır. Ancak müşterek formasyon sa­hipleri ahenkli tatbikat elemanjlarıdır. Ancak müşterek formasyon sahip­leri ahenkli tatbikat temin edebilirler. Bu igayeyi temin İçin B.İ.T. ile müşte­reken kurduğumuz Çalışma Enstitüsü, gerek memleketimiz ve gerek dost yakın ve Orta-şark memleketlerine de­ğerli mütehassıslar elinde seçkin ele­manlar yetiştirecektir. Enstitüyü ay­rıca, Birleşmiş Milletler teşkilâtının mühim bir uzvu olan milletler arası ça­lışma teşkilâtı ve onun bürosu ile Tür­kiye yakın ve Orta-çark memleketleri için samimî işbirliğine açılmış yeni bir kapı telâkki etmekte olduğumu memnuniyetle belirtmek isterim. Bu vesile ile büro idaresine -ve bu proje­nin hazırlanmasında emeği geçen men­suplarına teşekkür ederim.

Enstitümüz, ilmî esaslara müstenid bir mesai mahalli "olacak ve binaenaleyn objektif bir tarzda çalışacaktır. Umu­mî prensipleri tedris edecek ve müda­vimlerine vakıaları tahlil ve tertro imkân ve kolaylıklarını iktisab ettirecek­tir.

"İfası ile şeref duyduğum açış dersi va­zifesini arzulamamın sebebini bu an­layışta aramak lâzımdır.»

Bundan sonra Çalışma Vekili büyük bir alâkayla takib edilen çalışma mev­zuatının beynelmilel karakteri ve tek­nik yardım» mevzulu ilk dersi vermiş­tir.

"Muvakkaten iş ve işçi bulma kurumu binasında faaliyete gece çek olan yakın ve Orta-doğu çalışma enstitüsünün ifa edeceği hizmetler bilhassa şu nok­ralarda toplanacaktır.

.Hükümet tarafından ele alınmış bulunan çalışma şartları işçi sağlığı ve iş emniyeti, işçi-işveren münasebetle­ri, işgücü ve sosyal güvenlik mevzu­larının tanzim ve murakabesinde va­zifeli bulunanların bu sahalardaki bil­gilerini arttırmak ve ihtisas edinmele­rini mümkün kılmak.

Enstitü yakın ve Orta-doğu memleket­lerinde çalışan memurların hizmetine .açık bulunacaktır.

Ankara :

Türkiye Büyük Millet Meclisinin da­vetlisi olarak, dün sabah Ankaraya gel­miş olan dost Fransız Parlâmento He­yeti mensupları bu sabah saat 10.00 da Anıt-kabre giderek bir çelenk koymuş­lar ve saygı durusunda bulunmuşlar­dır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Re­fik Koraltan, saat 10.30 da. Fransız meb'uslarını kabul etmiş, kendileriyle .bir müddet görüşmüştür.

38 Ocak 1955

İstanbul:

"Başvekilimiz Adnan Menderes ile Ha­riciye Vekilimiz Prof. Fuad Köprülü, Nafıa Vekili Kemal Zeytinoğlu ve he­yetimizin diğer azaları, bugün saat 16. 40' da hususî bir uçakla Beyrut'tan İs­tanbul'a dönmüşlerdir.

Başvekilimiz Adnan Menderes, bay­raklarla donatılmış olan Yeşilköy ha­va meydanında Başvekile vekâlet et­miş olan Millî Müdafaa Vekili Ethem Menderes, Başvekil yardımcısı Fatin Rüştü Zorlu, Devlet Vekili Dr. Mükerrem Sarol, Dahiliye Vekili 'Dr. Namık Gedik, Gümrük ve İnhisarlar Vekili Emin Kalafat, Çalışma Vekili Hayreddin Erkmen. mebuslar, İstanbul Vali ve Be1ediye Reis Vekili, generaller ve ami­raller, Vilâyet Belediye ve Adliye er­kânı, Üniversite Rektör ve Dekanları, Genel Meclis ve Belediye Meclisi üye­leri bankalar umum müdürleri, Tica­ret Odası mensupları, cemaat reisleri, hususî teşekküller temsilcileri ve par­tililerle Irak, Suriye ve Lübnan Kon­solosları ve basın temsilcileri tarafın­dan karşılanmıştır.

Başvekilimiz, meydanı dolduran kala­balık bir vatandaş topluluğunun teza­hürleri ve hoşgeldiniz, yasa, varol ses­leri arasında mütebessim bir çehre ile uçaktan inmiş, kendisini karşılamağa gelenleri ve halkı samimî surette selâmlamıştır.

Başvekilimiz, meydanda selâm resmi­ni ifa etmek üzere yer almış bulunan ihtiram kıtasını teftiş ettikten sonra kendisini karşılamağa gelenlerin teker teker ellerini sıkmıştır. Başvekilimize bu arada birçok buket verilmiştir.

Müteakiben Başvekilimiz Adnan Men­deres ile Hariciye Vekilimiz Prof. Fu­ad Köprülü îstanbul Vali ve Belediye Reis Vekili ile beraber bir otomobile binerek kendisini karşılamağa gelen­lerin alkışları arasında şehre hareket etmiştir.

Başvekilimizin otomobilini, vekiller mebuslar ve kendisini karşılamağa gel­miş olanların otomobilleri takip et­mekte idi.

Yeşilköy hava meydanından şehir rned-haline, oradan da Park oteline kadar yol boyunca yer yer toplanmış olan îstanbul halkı Başvekilimizi hararetle veiçten gelen bir samimiyetle selâm­lamakta, sevgi tezahürlerinde bulun­makta idi. Bilhassa kale dışında, Top kapıda. Edirne kapida, Atik Alipaşa'da, Unkapanı köprüsünün her iki ucunda, Tarlabaşın'da ve Taksim'de yer yer büyük topluluklar Başvekilimizi hara­retle alkışlıyordu.

Gene bütün yol boyunca ve yollardan geçmekte ve evlerine gitmekte olan vatandaşlar da otomobilde, Başvekili­mizi görünce, durmakta, şapkalarını ve ellerini sallayarak güler yüzle, ha­raretle, samimiyetle kendisine.' hoş geldiniz demekte idi.

Başvekilimiz böylece, İstanbul halkı­nın samimî tezahürleri arasında saat 18 de Park oteline gelmiştir.

Başvekilimiz bu akşam İstanbulda ka­lacaktır.

19 Ocak 1955

İstanbul :

İlim sahasında çeşitli ve değerli ça­lışmaları, İstanbul ve bilhassa Türki­ye hakkındaki sayısız milletlerarası etüt ve eserlerile İstanbul şehrine bü­yük hizmet etmiş olan Prof. Albert Gabriel'e bu çalışmalarını takdir eden İstanbul genel meclisi tarafından veri­len İstanbul fahrî hemşehrilik unvanı bugün saat 17.30 da Vilâyet salonların­da yapılan bir törende bizzat verilmiş­tir.

Törende Hariciye Vekili Prof. Fuad Köprülü, mebuslar, Vali, Vali muavin­leri, profesörler, şehir meclisi üy.eleri, Fransız Kolonisi ile basın mensupları pe güzide bir davetli kitlesi hazır bu­lunmuştur.

Toplantıyı açan Vali ve Belediye- Reis Vekili Prof. Gökay, bir konuşma ya­parak ezcümle demiştir ki:

«Muhterem vekil beyefendi, muhterem üstad ve değerli misafirlerimiz, Şehir Meclisinin sayın üyeleri.

Bu salon bugün ilk defa olarak haya­tında bir ilmî toplantıya mazhar ol­du. Bu toplantı, İstanbul şehrinin ta­rihinde b&slı başına bir hâdisedir. Mec­lisi Vükelâ içtimalarına sahne olmuş, diğer taraftan çeşitli toplantılar bura­da yapılmıştır. Fakat bugünkü top­lantının müstesna bir değeri, ayrı bir ehemmiyeti vardır?

İstanbul şehrinin tarihini tetkik etti­ğimiz zaman böyle şerefli bir hâdise­nin ilk defa olarak bugün tecelli et­miş olduğunu görürüz. Bugünkü toplantımıza şeref verdiğiniz için hepinizi hürmetle selâmlar teşrifinizden dola­yı   teşekkür ederim.       

Toplantımızın mevzuu üzerinde konuşmayı zait telâkki ederim.

Prof. o bahtiyarlardandır ki hayatı boyunca vücuda getirdiği eserler onun ebedî şahsiyetinin taçlanmış bir mefhare­tidir. Biz kendisini otuz yıla yakın bir zamandır bu memleketin kültürüne, bu memleketin sanat hayatına, bu mem­leketin fikir tarihine hizmet etmiş bir" şahsiyet olarak selâmlıyoruz.

Milletler tarih ve manevî hayatlariyle.ihnî eserleriyle, sanat değerleriyle ken­dilerini   ebedileştirirler.   Türk   milleti­nin san'at tarihinde kendisine ait eserlerin yabancılara mal edilmek istenildi­ği bir zamanda Prof. Gabriel ilmin müs bet metodlarma.  istinat ederek    Türk. eserlerini ilim dünyasına tanıtıyor. Bi­naenaleyh Prof. Gabriel enternasyonal bir şöhret olduğu kadar Türk milletine mal edilmiş bir ilmî değerdir. Bir var­lıktır.  Önünde hürmetle eğilirim.

İstanbul şehri bu müstesna âlime fah­rî hemşehrilik tevcih ederken en büyük iftiharı duymuştur. Şehir meclisi itti­fakla kararını verdiği gün en mesuf günlerinden birini yaşamıştır. Bugüa-şehir meclisinin hasır bulunan azaları bu sürura iştirak etmektedir. Hüküme­timizden değerli âlim ve Prof. Fuad Köprülünün bugün aramızda bulunma­sı, yalnız İstanbul'un değil bütün memleketin gönülden iştirak ettiği­nin bir remzidir. Diğer, bütün kıymet­ler üniversitelerimizin mensupları ba-. sın mensupları ve Türk - Fransız dost­luk cemiyetinin muhterem Reisi ve bu­na munzam olarak Fransa hükümeti­ni temsilen hazır bulunan Başkonso­los ve diğer salâhiyetler hepsi bizim: bu sevincimize iştirak etmektedir. Mü­saade ederseniz şehrimizin bu armağa­nını .değerli hocamız İstanbul mebusu Prof. Fuad Köprülüden kendilerine-vermelerini rica ediyorum.»

20 Ocak 1955

Ankara :

İktisat ve Ticaret Vekili Sıtkı Yırcalı, iki günden beri bütçe komisyonunda devam etmekte olan vekâletin bütçe­sine ait müzakerelerde ileri sürülen hususlara, tenkid ve temennilerle Ve­kâletin çalışmaları hakkındaki muhtelifsuallere çok geniş izahatta bulun­muş ve soru sahiplerine tatmin edici cevaplar vermiştir.

._;İki günden beri cereyan eden müza­kerelerde sayın arkadaşlarımızın umumî olarak iktisadî politikamız hakkındaki ikazlarına ve bundan sonraki çalışmalarımızda bize ilham verecek tenkidlerine teşekkür ederim" diye sö­ze başlıyan Vekil, meseleleri münferit olarak ele aldığımız zaman bazı eksik­liklerin ve güçlüklerin mevcut olduğu­nu, ancak meseleyi kül halinde müta­lâa ederek Demokrat Parti iktidarının "Türk milletinin umumî partimuvanını yükseltmek bakımından iktisadî ha­yatta ne getirmiş olduğunu gözönünde bulundurmak ve ona göre hüküm ver­mek lâzım geldiğini ifade etmiş, ve kâletin mütevazi bütçesi konuşulur­ken ortaya konan meselelerin hü­kümetin kül halinde iktisat politika­sına taallûk edecek genişlik ve ehem­miyette oldunmu bu hususta kendisi­ne konuşmak fırsatı verildiğinden ve İktisat Vekâletinin işlerine alâka gös­terildiğinden dolay da ayrıca müteşek­kir bulunduğunu söylemiş ve eğer muvaffakiyetler vs güzel neticeler varsa bunların tamamen meclise ve onun vasıtası olan hükümete ait olduğunu, eğer hatalar varsa onları kendisinin ve teşkilâtının üzerlerine almayı ve he­sabını vermeyi vazife bileceğini ilâvet etmiştir.

Ticaret Vekili, iktisadî vaziyetimizin, kalkınma ve hamlemizin umumî bir zahım yapmış, Demokrat Parti hükü­metinin ilk gününden itibaren bütün kaynak ve imkâlarmı harekete getirevek memleketin iktisadî bünyesini kuvvetlendirmeye ve geliştirmeye ça­lıştığını, evvelâ işe ziraat ve ziraata yardımcı kollardan başlıyarak nüfusumuzun yüzde 80 nini teşkil eden köylü­nün müstakar bir fiat politikası içinde istihsale teşvik edildiğini, ölü bir ikti­sattan, canlı, dinamik bir iktisadî ha­yata geçmek için "bütün kuvvetlerin ha­rekete getirildiğini, bunu temin için zi­raî kredinin arttırıldığını ve bu suretle vatandaşın emniyet ve şevkle istihsa­le sarılmasının yanında, elde edilen mahsulü değerlendirmek için yol, silo, köprü, liman inşaat politikasının da tatbikine geçildiğini ve âmme sek­töründe girişilen «baraj, enerji, termik santrallar ve sulama gibi» Büyük envestismanlarla bir taraftan memle­ketin istihsal ve hayat seviyesini art­tıracak teşebbüslere diğer taraftan hu­susî teşebbüsü harekete getirecek memlekette yeni kıymetler yaratacak ve iktisadî hayatı canlandıracak bir faa­liyeti teşvik ettiğini ve bütün bunla­rın neticesi olarak kısa zamanda şim­diye kadar iktisadî mânada bir mev­cudiyet olmayan büyük bir vatandaş ekseriyetinin hem müstakil hem de iş­tira kudretine sahip bir müstehlik olarak, şeker, radyo, traktör, makine, akaryakıt alıcısı sıfatiyle pazara girme­sinin gerçekleştiğini, ziraî istihsal sa­hasında neticenin süratle alındığını ve artan iştira gününün bir kısmı halkın düşük olan yaşama seviyesini yüksel­tecek olan istihlâk sahasına giderken bir kısmının da yeni tesislere intikal ettiğini, hükümetin çimento, şeker, pa­mukla giriştiği büyük sanayi teşebbüs­lerine dahi hususî sermayeye iştirak ettiren bir politika takip ettiği, bütün, yapılan işlerin birer programı ve he­sabı olduğunu, bu programların mecmu u hükümetin envestismanda takip et­tiği politikayı gösteren bir plân sayı­labileceğini, ancak girişilen iktisadî fa­aliyetin hiç bir zaman statik ve dar bir plân. içine sıkıştırılmasının doğru bu­lunmadığını çünkü memleketimizde tahakkuk ettirilen kalkınmanın önce­den tasarlanmalarla çeşitli istikamet­lerde inkişaf gösterdiğini söylemiştir.

Hükümetin sanayi politikasında takip ettiği programın esasını vatandaşın hayat seviyesini yükseltecek, memleket­te mevcut ham maddeleri işleyip de­ğerlendirecek, yeni istihsal imkânları ileride mamul ihracatını azaltarak, döviz celp edecek sahalarda yatırımları tercih etmek şeklinde hülâsa edilebile­ceğini, iştira gücümüzün artması netice sinde bir iç pazar teşekkül etmesinin bizi yabancı memleketlerin karşısına sağlam, kendisiyle münasebete girişi­lir bir iktisadî mevcudiyet olarak çı­karmış olduğunu, bu vaziyetin ve ar­tan istihsal gücümüzün bu memleket­ler tarafından bize geniş krediler tek­lif -edilmesini ve ecnebi sermayenin doğrudan doğruya veya yerli sermaye ile iştirak halinde memleketinize gel­mesini mümkün kıldığım söylemiş ve bu hususta rakamlara müstenit izahat vermiştir.

Dış ticaretimizin durumu, transfer va­ziyetleri, dış ticaret rejiminin tatbika­tında vekâletin takip ettiği, objektif kıstaslar ve sanayi ihtiyaçlarına, istih­sali arttırıcı sahalardaki ithalâta tat­bik edilen rüçhanlı muameleler, dış ticaret muvazenemiz, muhtelif memle­ketlerden elde edilen ve 800 milyonu, mütecaviz bulunan kredilerin vaziyeti üzerinde geniş izahat veren Sıtkı Yır-calı, son zamanlarda yapılan mutaba­katlarla transfer mevzuundaki vaziyet­lerin de hal ş;ekline bağlanmış olduğu­nu, bu anlaşmaların ihracatımız üzerin de de müsbet neticeler vereceğini be­lirtmiştir.

İktisat ve Ticaret Vekili, banka kre­dilerinin durumu ve bunların arza ve bina spekülâsyonu veya mal stoku gi­bi verimsiz ve zararlı sahalardan alı­narak istihsal ve ihracatı arttıracak, iktisadî faaliyeti teşvik edecek fayda­lı ve verimli sahalara tevcihi için alı­nan kararları izah etmiş ve bunların tatbikatının yeni kurula bir komite tarafından yakında takip edilmiye baş­landığını, sanayiye şimdiye kadar ve­rilmiş olan kredilerin miktar ve ma­hiyeti, sanayi ve madenlerin inkişaf­larına muvazi krediye kavuşmaları için yeni bir kredi müessesesi ve mekaniz­ması üzerinde ehemmiyetle çalışıldığı­nı, ziraî istihsalin teşvikine ehemmi­yet verildiğini, takip edilen fiat ve himaye politikasının müstahsili koru­yucu ve ayni zamanda ihracatı müm­kün kılacak bir şekilde mütalâa edildiğini tebarüz ettirmiş, ziraî sigor­ta kooperatifler,  bankalar, tütün müessesesini kanunları üzerinde temenni­lere karşı da izahat vererek bunlara ait kanun tasarılarının hazırlanmış ol­duğunu söylemiştir.

Vekil Öğleden sonra da devam eden ver beş saatten fazla süren bu umumî ko­nuşmasının sonunda müteferrik mevzulara müteallik sorulara da ayrı ay­rı cevaplar vermiş, bu meyanda Et ve" Balık Kurumunun çalışması ve iktisadî devlet teşekkülü haline getirilme­si, petrol ofise devamlı ve bünyesine' uygun bir şekil vermesi mevzuların:' da izah etmiştir.

21 Ocak 1955

İstanbul:

Türkiye Millî Talebe Federasyonu, Va­li Gökay'ın Münihe yapacağı seyahati: vesile bilerek Türk gençliğinden    Al­man gençliğine aşağıdaki mesajı gön­dermiştir:

Dost Alman gençliğine,

İnsanlık saadetinin istikbalinden emir olabilmemiz için dünya memleketleri­nin geçleri arasında en samimî temasla­rın daimî olması icap ettiğine inanarak Türk Yüksek Tahsil gençliğinin tem­silcisi olan Türkiye Millî Talebe 'Fede­rasyonu, Alman gençliği ile Türk gençligi arasındaki ananeleşmiş dostluk" hislerine dünya gençliği için örnek ola­bileceği kanaatindedir.

Alman gençliğine bir defa daha en sa­mimî ve dostane hislerimizi tekrarla­maktan büyük haz duyuyoruz.

Türk Gençliği Temsilcisi-Türkiye Millî Talebe Federasyonu

22 Ocak 1955

Ankara:

Devlet Demiryolları Umum Müdürlü­ğünde Umum Müdür Nedret Esmen ile muavini Safa Yalçuk'un başkanlığı' altında ve  Limanlar  dairesi reis     ve  devlet demiryollarının İskenderun, Haydarpaşa, Samsun ve Mersin liman müdürlerinin iştirak et­tikleri toplantı sona ermiş bulunmak­tadır.

Bu toplantılarda 1955 senesi zarfında yapılacak işler ve gündemde bulunan mevzular etrafında teknik görüşmeler yapılmış ire Mlhassa. liman işletmele­rinin teşkilâtı üzerinde durularak iş­lerin daha rasyonel ve programlı bir şekilde yürütülmesi için çalışma ve iş sistemlerinde yapılacak tadilât üzerin­de durulmuş, iş icaplarına ve artacak olan İş hacmine göre standart bir ça­lışma sisteminin tatbikine karar veril­miştir. Ayrıca personelin yaşama şart­larının, .günün rayicine ve verilen işin d-eğerine göre kıymetlendirilmesi esa­sında da mutabakata varılmıştır.

Tahmil ve tahliye işlerinde büyük ehemmiyeti haiz olan mekanik cihaz ve vasıtaların idame ve bakım hususları­nın, fennin son terakkiyatını ihtiva eden usul ve şartlara bağlanması da alınan kararlar meyanındadır.

Diğer taraftan limanların bütçe ve tah­sisat vaziyetlerinin artmakta olan iş hacmine muvazi olarak yürütülmesi her türlü personel ve teçhizatın eko­nomik ve verimli bir çalışma progra­mının fennî şekilde tatbikiyle mümkün olabileceği neticesine varılmış, liman­ların bugünkü iktisadî ve rasyonel ça­lışmaların senenin iş hacmine tam şe kilde cevap verilmesi için icap eden tedbirlerin alınması hususlarının da bu toplantıda kararlaştırıldığı öğrenilmiş­tir.

İstanbul:

Doğu Almanyadan 7 kişilik bir tica­ret heyeti Türkiye ile Doğu Almanya arasındaki ticaret anlaşmasının yürür­lüğü mevzuunda hükümet. ve ticarî mahfiller ile temaslarda bulunmak üzere memleketimize gelmiştir.

23 Ocak 1955

İstanbul:

Başvekilimiz Adnan Menderes, gazete sahip ve başmuharrirleri tarafından Büyük Kulüpte şerefine verilen öğle ye­meğinde hazır bulunmuştur.

Başvekilimiz beraberinde Başvekil Yardımcısı vs Devlet .Vekili (Patin Rüştü Zorlu, Devlet Vekili Dr. Mükerrem Sarol, Millî Müdafaa Vekili Ethem Menderes, Hariciye Vekili Prof. Fuat Köprülü ve Maliye Vekili Hasan Polatkan olduğu halde Büyük Kulübe gelişlerinde Akşam 'gazetesi sahip ve başmuharriri   Kâzım Şinasi Dersan, Sonposta 'gazetesi sahip ve başmuharbiri Bursa mebusu Selim Ragıp Emeç, Milliyet 'gazetesi sahip ve  başmuhabiri Ali Naci Karacan Cumhuriyet ga­zetesi sahip  ve başmuharriri İstanbul mebusu   Nadir   Nadi,   Vatan     gazetesi sahip ve  başmuhabiri Ahmet Emin Yalman, Dünya gazetesi sahip ve baş­ muharriri Falih  Rıfkı  Atay,   Yeni  İs­tanbul gazetesi başmuharriri M. Nermi, İstanbul Ekspres gazetesi sahip ve başmuharriri Mithat  Perin   tarafından karşılanmıştır.

Saat 16 ya kadar devam eden bu ye­mekte muhtelif mevzular üzerinde sa­mimî hasbihallerde  bulunulmuştur.

Ereğli:

Ereğli Kömürleri İşletmesi Umum Müdürü  Cemal  Zühtü  Aysan,  bir  basın toplantısı yaparak şu açıklamada    bu­lunmuştur:

«1954 yılı kömür istihsalini 3.562.731 tonla kapatmış bulunmaktayız. 1955 yılı için tahmin edilen miktar 3.818.250 tondur. Bu suretle geçen yılki istihsale nazaran, bu yıl 200 bin tonun üstün­de bir artış görülmektedir.»

Umum müdür, bundan sonra işçilerin: verimli çalışmaları halinde kendilerine verilecek prodüktivite primi üzerinde durmuş ve randımanlı çalışan bir iş­çinin yevmiyesini bu prim esası dahi­linde iki misline çıkartma yolunun bü­tün işçilere açıldığını müjdelemiştir. Daha sonra briketin iyi bir ev yakıtı olduğu üzerinde duran umum müdür, İngiltere'den getirilen sellüz cihazları sayesinde hâlen eski lâvvarlardan denize akan ve heba olan toz kömürlerin toplanabilmekte olduğunu, bunun senede 60 bin ton kadar bir tasarrufa yol açacağını ve sellüz cihazlarının muhtelif istihsal bölgelerine de tatbik edileceğini belirtmiş ve 100 yataklı bir işçi sanatoryumunun kurulacağını söz­lerine ilâve etmiştir.

24 Ocak 1955

  Ankara:

Haber aldığımıza göre, Zonguldak'ta, Ereğli kömürleri işletmesinin çelik ocağında zait 25-80 rakımları arasında­ki sular dama kömür istihsal yerinde dün gece saat 23 e doğru bir grizu in­filâkı vuku bulmuştur.

Bu müessif kaza neticesinde vefat eden 36 vatandaşımızın cesetleri ocak­tan dışarı çıkarılmıştır. İnfilâk tesiriy­le vuku bulan çöküntüler altında 15 İtişinin daha kaldığı tahmin edilmek­tedir. Ayrıca grizu gaziyle yanmış olan 19 vatandaş imletme hastahanesinde tedavi altına alınmıştır. Göçük altında­kilerin çıkarılması için tahlisiye ame­liyesi devam etmektedir. İnfilâkın se­bebi henüz anlaşılamamıştır. Adlî ve fennî  tahkikata   başlanmıştır.

işletmeler Vekili Samed Ağaoğlu ile Çalışma Vekili Hayrettin Erkmen ve Zonguldak mebusları beraberlerinde Etibank Umum Müdürü vs Etibank İş­letmeler Şubesi Müdürü olduğu halde vaka mahalline gitmişlerdir. Ayrıca İktisat Vekâleti Maden Umum Müdürü ve Başvekâlet Umumî Murakabe Hey'-ti uzmanları da Ankara'dan Zonguldak'a hareket etmişlerdir.

Vak'a hakkında tafsilât geldikçe malû­mat verilecektir.

  İstanbul:

14 ocaktanberi Türkiye Büyük Millet Meclisinin davetlisi olarak memleketi­mizde bulunan Fransız Millî Meclisi üyelerinden müteşekkil parlâmento grubu, bugün saat 9 da uçakla Paris'e hareket etmiştir.

Misafir mebuslar, Yeşilköy hava mey­danında, Türkiye Büyük Millet Meclisi idare Amiri İzmir mebusu Mehmet Aldemir, Büyük Millet Meclisi Türk  -Fransız dostluk grubu umumî kâtibi Kastamonu mebusu Basri Aktaş, Vali muavini Nafi Tamer ve Fransız Baş­konsolosu ile konsolosluk erkânı tara­fından uğurlanmıştır.

Fransız parlâmento heyeti reisi M. Gaston Palewski, şu beyanatta bulun­muştur:

«Türkiye'den ayrılacağımız için üzülü­yoruz. Ve burada herkes tarafından bize gösterilen hüsnükabulden Ötürü derin bir şükran hissi ile meşbu bulu­nuyoruz. Bu hüsnükabul, nezaket ve misafirperverlik sınırlarını da aşmış­tır. Memleketinizde Fransaya bağlı bir milletin kalbinin atışını duyduk. Mil­letiniz cesaret, anlayış ve realizm çer­çevesi içinde gayretlerine devam et­mektedir. İktisadî cihazlanma bakımın dan olduğu gibi, Fransız kültürünün yayılması bakımından'da ananevî bağ­larımızın daha da .sıkılaşması lâzım geldiğine dair bir kanaatle ve bu yol­da çalışmak azmiyle memleketimize dönüyoruz. Batı Akdenizin iki kıyısın­da faik bir durumu olan Fransa, Doğu Akdeniz ve Orta-Şark müşterek gü­venlik ve savunma teşkilâtı ile ilgili gayretleri hususî bir dikkat ve alâka ile takip etmektedir. Fakat bu gayret­ler hem bizim memleketimizin iştira­ki, hem de bu bölgedeki statükonun tam manasiyle muhafazası temin edil­meden tasavvur olunamaz.

Bu statükonun herhangi bir şekilde değişmesi sulhun idamesinde büyük alkışlar meydana getirir. Bu bakımdan gerek ifade olunan niyetleri gerekse bize verilen teminatı memnuniyetle kaydetmiş  bulunuyoruz.

Memleketinizden ayrılırken, bize olan muhabbeti, milletimiz nezdinde itti­faklarımız kadar kıymetli bulunan Türk dostlarımıza onları tekrar gör­mek ümidimizi bildiriyoruz.»

Konya :

Konya'da altı milyon lira sermaye ile hususî teşebbüs erbabı tarafından ku­rulmuş bulunan çimento sanayi Türk Anonim Şirketinin idare meclisine mensup bir heyet senelik kapasitesi 150 bin ton olan çimento fabrikasını Al­manya'nın maruf «Krupp» fabrikasiyIe yapılan bir anlaşma neticesinde ken­dilerine sipariş etmİ3 bulunmaktadır. Bu münasebetle Kolonya şehrinde ter­tiplenen bir toplantıda Türkiye'nin Bonn Büyükelçisi Suat Hayri Ürgüplü vs ticaret müşavirlerinin huzurlarında Konya heyetine dahil Muhittin Güzel-kılınç, Himmet Ölçmen, Nafiz Tahralı, Hilmi Kulluk, Mehmet Civelek, Meh­met Karacığan ve Kemal Erkan ile Krupp fabrikası mümessilleri tarafın­dan merasimle mukavele parafe edil­miştir.

Bu vesile ile söz alan Krunp fabrikası mümessili Türkiye'nin son senelerdeki sınaî ve iktisadî sahadaki kalkınmasını Almanya ile Türkiye'nin iş ve ticaret birliğini ve Türklerin asalet ve misa­firperverliklerini öven bir konuşma yapmış, buna Suat Hayri Ürgüplü, Himmet Ölçmen ve Muhittin Güzelkılınç tarafından samimî bir şekilde mu­kabele edilerek akdin her iki taraf için verimli ve eserin Türk milleti v.e Kon­yalılar için hayırlı ve uğurlu olması temenni .edilmiştir.

Konya heyeti, nebatî yağ, prese ke­reste ve lâstik fabrikaları mevzuunda tetkiklerine devam etmektedir.

25 Ocak   1955

Ankara:

Ereğli kömürleri işletmesinin çelik o-cağına ait zait 25-80 rakımları arasında sulu damar kömür istihsal yerinde bir grizu infilâkı neticesinde vuku bulan müessif kaza hakkında alâkalılardan aldığımız mütemmim malûmata naza­ran saat 12 ye kadar durum şöyledir: Dündenberi hummalı bir şekilde de­vam eden göçük'ün kısmen temizlen­mesiyle vefat eden vatandaş sayısı 47 yi bulmuş, yaralı olan 20 vatandaş iş­letme hastahanesinde tedavi altına alınmış ve 13 kayıbın mevcudiyeti tesbit edilmiştir. Ancak sayılan 13 vatan­daşın yüzde yüz bir katiyetle göçük altında bulundukları henüz belli ol­mayıp bunlardan bir kısmının köyle­rine gitmiş olmaları ihtimali düşünülmekte ve devam etmekte olan adlî ve fennî tahkikatta bu husus üzerinde de durulmaktadır.

Diğer taraftan, hâdise Ankara'da du­yulur duyulmaz dün derhal vak'a ma­halline gitmiş olan İşletmeler Vekili Samet Ağaoğlu ile Çalışma Vekili Hayrettin Erkmen, Zonguldak mebus­ları ve diğer alâkalı zevat bugün suludamar kömür istihsal ocağına inmiş­lerdir. Hâlen büyük bir gayretle de­vam eden göçük'ün temizlenmesi ame­liyesine, adlî ve fennî tahkikata yerin­de nezaret etmektedir.

Ankara:

Kalkınma dâvamızda birinci derecede rol oynayan enerji mevzuundaki ham­leler birbirini talep etmektedir. Nafıa Vekâleti ile tanınmış Amerikan .mü­şavir mühendislik firmalarının müşte­reken yaptıkları etüdler tamamlanmış, Kızılırmak havzasını taşkınlardan ko­rumak ve Kuzey-batı Anadolunun elektrik enerjisi ihtiyacına cevap vere­bilmek gibi çok maksatlı tesislerden bi­rinin daha ihalesi yapılmış bulunmak­tadır.

6 milyar 300 milyon M3 suyu depo edebilecek ve yılda 350 milyon kilovat saat enerji verebilecek olan Hirfanlı Baraj ve hidroelektrik santralı ta­nınmış iki İngiliz firmasına 100 mil­yon liraya ihale edilmiştir. İnşaatın şantiye tesislerinin mühim bir kısmı ikmal 'edilmiş ve 24 Km. lik irtibat yolu tamamen yapılmıştır. Ayrıca şan­tiyede malzeme ve yedek parça depo­ları da yapılmış bulunmaktadır.

Memleketimizin ekonomik kalkınma­sında büyük faydalar sağlıyacak olan bu büyük tesisin temel atma merasi­mi önümüzdeki aylar içinde yapılacak ve baraj 1958 yılında ikmal edilmiş olacaktır.

Ankara:

Başvekil Adnan Menderes, bugün sa­at 19.30 da Başvekâlette, Birleşik Amerika Büyükelçisi Ekselans Avra Warren'i  kabul  etmiştir.

Bu kabulde, Devlet Vekili Başvekil Yardımcısı Fatin Rüştü Zorlu, Harici-

ye Vekili Prof. Fuat Köprülü ve hari­ciye vekâleti umumî kâtibi büyükelçi Muharrem Nuri Birgi hazır bulunmuş­tur.

Zonguldak:

Çalışma Vekili Hayrettin Erkmen ile İşletmeler Vekili Samet Ağaoğlu bu akşam gazetecilere aşağıdaki müşterek beyanatı yapmışlardır:

«Zonguldak maden işçilerinin çok mü­essif bir grizu hâdisesi dolayısiyle ma­ruz kaldıkları felâketin acılarını pay­laşmak ve bütün işçilerimize, havzada­ki idareci ve mühendislerimize başsağ­lığı dilemek ve aynı zamanda hâdise­nin teknik sebepleri üzerinde tenevvür etmek için buraya geldik. Beraberimiz­de bulunan alâkalı daireler mütehas­sısları tetkiklerine devam edecekler­dir. İşin adlî safhası selâhiyetli makam tarafından idare edilmektedir. Bu hususta bizim herhangi bir mütalâa­mız bahis mevzuu değildir.

Ereğli kömürleri işletmesi vefat edenlerin ailelerine ve yaralılara kanun­ların bahşettiği haklara ilâveten en geniş yardımlarda bulunacağı gibi ço­cuklarının tahsil ve terbiyelerinde de icap eden devamlı yardımları esirgemeyecektir. Zonguldak mebusları, Zonguldak Valisi ve mütehassıslarla bugün ocağa ve kaza mahalline indik, çöküntüler süratle temizlenmektedir. Bu ocakta normal istihsal faaliyetine çok' kısa bir zaman sonra tekrar baş­lanacaktır.

Son. olarak sunu söyleyelim: İşçileri­miz ye mühendislerimiz hâdiseden de­rin teessür duymakla beraber üzerin­de çalıştıkları büyük memleket istih­saline yine şevk, heves ve heyecanla devam halindedirler.»

İşletmeler Vekili Samet Ağaoğlu ve Çalışma Vekili Hayrettin Erkmen ile' diğer zevat yarın sabah . otomobille Ankara'ya hareket .edeceklerdir.

26 Ocak 1955

Ankara:

Haber aldığımıza göre, İşçi Sigortaları Kurumu Zonguldak'taki müessif kaza­da ölen işçi vatandaşlarımızın cenaze masraflarını üzerine almış, hastahaneye kaldırılan yaralıların da tedavileri ile meşgul olmağa başlamıştır. Ayrıca, ölenlerin ailesi efradına gelirlerinin %60 ı nisbetinde de maaş bağlanması için gerekli teşebbüse geçilmiş, mua­mele tekemmül edinceye 'kadar, bu gi­bilere birer miktar avans verilmiştir.

Bundan başka, gerek ölenlerin ailelerine ve gerek yaralananlara sosyal yardım faslından da yardım yapılması için Zonguldak İşçi Sigortaları Müdür­lüğüne gerekli talimat verilmiştir. Ka­zaya uğrayanların işten kaldıkları gün­lere ait yevmiyeleri tediye olunacağı gibi, bunlardan malûl kalanlar olursa, onlara da hayatları boyunca devam et­mek üzere maaş bağlanacak, sakat ka­lanlara da sun'î âza yaptırılacaktır.

Ankara:

Vatandaşlarımıza küçük sanatları öğ­retmek ve bu sanatı bilenlerin mes­lekî teknik ve bilgilerini arttırmak maksadiyle İşletmeler Vekâletince muhtelif kürük sanat kursları açıl­maktadır. Bu kurslar şimdilik doku­macılık, halıcılık ve çorapçılık mevzularına. inhisar etmekte olup tedricen diğer sahalara da teşmil  edilecektir.

1954 senesi zarfında (25.1.1954 tarihine kadar) 24 ü çorapçılık, 31 i dokuma­cılık ve 22 si halıcılık olmak Üzere 77 kurs açılmış ve bunlar hitama ermiş­tir.

Hâlen muhtelif vilâyetlerimizde 10 kurs daha devam halinde bulunmak­tadır. 1954 de açılan kurslardan ceman 1941 vatandaşımız mezun olmuş ve bunlara numune mahiyette olmak üzere meccanen 369 dokuma halı tez­gâhı yardım olarak verilmiştir.

Diğer taraftan 1955 yılındaki kurs fa­aliyetlerine esas olmak üzere Trabzon, Rize, Çorum, Nevşehir, Kütahya, Ba­lıkesir,. Muş, Kars, Erzurum vilâyet­lerinin mahalli etüdleri yapılmıştır.

Küçük sanat kooperatiflerini fennî ve mekanik tesis ve cihazlarla donatmak maksadiyle 1954 yılı içerisinde 4 küçük sanat kooperatifine cem'an 101.000 li­ralık kredi yardımı yapılmıştır.

Küçük sanat kurslarının personel, malzeme ve yardım masrafı olarak 1954 yılı içinde Vekâletimizce sarf edilen para yekûnu 300.000 liraya baliğ ol­maktadır.

Ankara:

1950 yılında kurulmuş bulunan T.C. Emekli Sandığının kuruluş yılında varlığı 331.773.735.- lira iken 1954 so­nunda 839.774.396.- liraya baliğ olmuş aynı tarihte 5600 e yakın emeklilerin adedi ise bu devre zarfında 33.226 a-dede, 253 bin adet olan iştirakçi ve tevdiattı adedi 274 bin adede yüksel­miştir.

Sandık, emeklilerin, hayat standardının yükseltilmesi, geçimlerinin mümkün olduğu kadar kolaylaştırılması maksadiyle kurulmuş bulunmaktadır.

Bu bakımdandır ki, büyük meblâğlara varan varlığının en iyi şekilde istima­li daima göz önünde tutulmuş ve bu varlık, ilmî esaslara müsteniden hazır­lanan plasman programlarına göre i-dar-e edilmiş bulunmaktadır. Bu suret­le gecen 5 senelik devre zarfında san­dık varlığına 142.135.158.- lirayı bulan bir kârın ilâvesine muvaffak olunmuş­tur.

Diğer taraftan iktisadî teşekkülleri ve millî bankalarca girişilen envestismanların büyük meblâğlarla sandık tara­fından finanse edildiği ve bu suretle sandığın millî kalkınmada başlı başı­na bir yer aldığı memnunlukla müşa­hede olunmuştur.

Ayrıca turizm endüstrisi bakımından ehemmiyeti aşikâr bulunan'300 odalı İstanbul Hilton oteli inşaatının 1955 iş programına göre, yüzme havuzu ve dükkânları gibi tali inşaatının ik­malini birçok mimarî hususiyetleri ta­şıyacak olan birinci sınıf İzmir ve An­kara otellerinin, 5300 metrekarelik bir saha üzerine inşa edilecek olan Ulus iş hanının, Eskişehir .iş hanı ve oteli­nin, Bursa Santral garajının ve Ankara, İstanbul blok apar tim anlarının inşası­nın takip edeceği haber alınmıştır.

Bütün bunlardan başka sandığın, rantabı iştirakler tesisine yöneldiği, bu cümleden olarak 25 milyon lira ile Türk Petrolleri Anonim Ortaklığına, 52 milyon lira ile 110 milyon lira ser­mayeli Şilepçilik Şirketine iştirak et­tiği, Çimento Sanayineiştirakin prog­rama alındığı ve bu suretle sandık menabine iyi bir "plasman temin ettiği ve memleket ekonomisine direkt ola­rak katıldığı Öğrenilen, hususlar ara­sında bulunmaktadır.

Ankara:

Millî Müdafaa Vekâleti Temsil Büro­sundan bildirilmiştir:

Karşılıklı yardım programı gereğince Kanada'dan Türkiye'ye verilmekte olan f-86 tipi 7 tepkili uçak yüzbaşı Or­han Germiyan kumandasında bugün Eskişehir'e vasıl olarak, hava kuvvet­lerimize katılmışlardır.

Çanakkale:

Çanakkale'de Nara Burnu önünde vu­kua gelen kaza neticesinde batan Dumlupınar denizaltımıza ait dâvanın gemi süvarisi binbaşı Sabri Çelebioğlu'nun beraatine dair olan kısmının Temyiz Birinci Ceza Mahkemesi tarafından bo­zulması üzerine dâvaya bugün saat 9. 30 da Çanakkale Ağır Ceza Mahkeme­sinde yeniden başlandı. Mahkeme he­yeti reis Sedat Çumralı, üye Abdülkadir Töre, aza Orhan Ertuğrul ve sav­cı Salim Ertem'den teşekkül ediyordu.

İlk olarak maznun mevkiinde bulunan Sabri Çelebioğlu'nun hüviyeti tesbit edildi. Sanık ve müdahil avukatlar dâ­vanın bu günkü duruşmasına gelme­mişlerdi. Temyiz kararının okunması­nı müteakip kendisine söz verilen sav­cı Salim Ertem, Temyiz Mahkemesi ilâmının bir hülâsasını yaparak muh­telif noktalardan bozma kararma iş­tirak ettiğini söyledi.

İddia  makamı Temyiz  Mahkemesinin

Sabri Çelebioğlu hakkındaki beraat kararını bozma sebeplerini şu şekilde tasnif ve hülâsa etmiş bulunuyordu.

1- Hâdise esnasında Hasan Yumuğun sancak alabanda kunmandası vermesi üzerine Dumlupınar denizatlısının  san­cak istikametinde kar saniye ve kaç metre seyredecek,  ne  kadar  mesafe kat  ettiğinin,

2- Müteakiben Sabri  Çelebioğlu'nun kumandasiyle iskele alabanda, iskele makine stop Her iki makine tam   yol yapması için geçen veya bu manevra­lar  için geçecek zamanın  tesbit  edil­mesi,

3- Dumlupınar'ın uzunluğu ve sancak alabanda    yaptığı sırada Naboland ile arasındaki mesafe her iki geminin sürati göz önünde bulundurularak bu ka­dar zaman içinde Dumlupınar'ın  san­cak  istikametindeki rotasına devam etmesi hâlinde Nabolandın tehlikeli seyri ve hareketinden kurtulmasının mümkün olup olmıyacağının,

4- Hâdiseye tekaddüm eden zamanda Dumlupınarın denize dalmak suretiy­le Naboland'ın tehlikesinden kurtulup kurtulamayacağının,

5- Naboland'm asgarî 1.8 mil mesafe­de görülebileceğinin  anlaşılmış  olma­sına göre. orta hattın iskeleye tecavüz etmiş   olan   ve  beynelmilel   kaidelere aykırı hareket  eden Naboland'm    bu tehlikeli   seyrinden kurtulması için Sabri Çelebioğlu'nun vakit ve zamanın­ da niçin gerekli tedbirleri almamış ol­ması hususlarının  izahsız  bırakılması,

6 - Çanakkale Boğazında Sabri Çele­bioğlu'nun kumandayı bidayetten iti­baren bizzat eline almamasının sebebi ve bunun kendisi için ayrıca bir ted­birsizlik teşkil edip edemiyeceği husu­sunun belirtilmemiş olması,

Savcı Salim Ertem bundan sonra Tem­yiz ilânındaki maddeler üzerinde ay­rı ayrı durarak söyle devam etti:

«8Ü.1953 tarihli raporu veren bilirkişi­ler bu raporu hazırlamadan evvel 7.6. 1953 tarihli zabıtla ye mahkemece sorulan suallere neticeyi tesbit etmiş bu­lunmaktadırlar. Yapılan bu tesbite gö­re Hasan Yumuğun sancak    alabanda kumandası vermesi üzerine denizaltı gemisinin sancak istikametine on sani­yede 36 metre seyrettiği müteakiben Sabri Çelebioğlu'nun verdiği emirle, yani, iskele alabanda, iskele makine stop, her iki makine tam yol tornis­tan emirleriyle 775 metre mesafe kat ettiği, Dumlupmar'm uzunluğunun 95 metre, Nabolantla arasındaki mesafe bir mil. Naboland'm akıntı istikame­tindeki hızının 18,5 mil., Dumlupmar'm ters akıntı muvacehesindeki süratinin, 9 mil olduğu tesbit edildiği gibi bah­sedilen hususlar Dumlupmar gemisi yerine tatbikatta seyri yapan ikinci înönü denizaltısı gemisinin pilot kâğıt­ları  üzerine  alman  grafikleri  ile  de tesbit olunmuştur. Bundan başka Dum­lupmar'm sancak istikametindeki ro­tasına devam etmesi halinde Nabo­land'm tehlikeli seyri ve hareketinden kurtulmasının mümkün olamayacağı, karaya oturmadan evvel çarpışmanın, vuku bulacağı 8.6.1953 tarihli bilirkişi raporunun 14 üncü maddesinde açıkça cevaplandır ildiği gibi 1,8 mil mesafe­den görülebilen Nabolandm ortahattı iskeleye tecavüz etmesi ve bu suretle beynelmilel kaidelere aykırı hareket et mesi neticesi; bu tehlikeli seyrden kur­tulmak için Sabri Çelebioğlu'nun ev­velâ hakiki dönüş yerinden 20 derece evvel sancağa dönüşe başlıyarak dö­nüşü kolaylaştırdığı, yoldan çıktığı, buna karşı Naboland'm sancağa gele­cek yerde iskeleye geldiği görülmesi üzerine, iskele alabanda, sonra iskele makine stop ve daha sonra her iki makine tam yol tornistan yapılmak suretiyle kaçınma manevrasına geçmiş olduğu Naboland'm müsademe mahal­line 2C0 metre kalıncaya kadar rotasın­da -hiç bir değişiklik yapmadığı ve son anda sancağa dönmesiyle çarpış­manın vuku bulduğu 8.6.1953 tarihli bilirkişi raporunun 3,7 ve 9 uncu mad­delerinde yine açıklanmış bulunmak­tadır. Bozma ilâmının kendimize göre tasnif etmiş olduğumuz dördüncü sebe­bi tahkik edilimemiştir. Yani, Dumlu­pmar'm denize dalmak suretiyle Na­bolandm tehlikesinden kurtulmasının mümkün olup olmıyacağı araştırılma­mıştır. Ayrıca Çanakkale Boğazı ge­çildiği sırada Sabri Çelebioğlu'nun Ha­san Yumuğun kumandalarını tesbit edecek yerde kumandayı bidayetten itibaren bizzat eline alması icap edip etmiyeceği hususu da  araştırılmamıştır.

Bu bakımdan mevzubahis iki sebebin tahkiki zımnında bozma kararma uyul­masını talep ediyorum.»

Bundan sonra Sabri Çelebioğlu'na bir diyeceği olup olmadığı soruldu, Sabri Çelebioğlu avukatının gelmemiş ol­duğunu, hukukî bakımdan onun fikri­ni alması icabettiğini ve kendisinin an­cak mesleğini ilgilendiren teknik hu­suslarda konuşabileceğini ileri sürerek duruşmanın talikini istedi, bu arada iddia makamının da mehil talebini uy­gun Örmesi üzerine duruşma 31 Ocak 1955 pazartesi gününe bırakıldı.

Ankara:

Başvekil Adnan Menderes, bugün sa­at 12.00 de Başvekâlette, İngiltere Bü­yükelçisi Sir James Bowker'i kabul et­miştir.

Bu kabul esnasında Devlet Vekili Baş­vekil Yardımcısı Fatin Rüştü Zorlu ile Hariciye Vekili Prof. Fuat Köprülü de hazır bulunmuştur.

27 Ocak 1955

Ankara:

Bir ajansın 27 Ocak 1955 tarihli bül­teninde «Ankara'da Mısır - Sovyet te­masları» başlığı altında intişar eden. Mısır'ın Ankara Büyükelçisi ve elçilik erkânı ile Sovyetlerin Ankara Büyük­elçisi ile elçilik erkânının bu ayın 20 sindenberi müzakerelerde bulundukla­rına dair haberin asılsız olduğu Mısır Büyükelçiliği  tarafından     açıklanmış.

Ankara:

M.M.V. Temsil Bürosundan bildirilmiş­tir:

Nato üyesi devletlerin sefer ulaştırma imkânlarını kontrol, ulaştırma perso­nelini sefer görevlerine hazırlamak, ha reket kontrol sistemlerini ve ulaştır­ma vasıtalarının kapasite imkânlarını etüd etmek maksadiyle yapılmakta olan tatbikatlardan "Yunan senfoni 1» tatbikatı 25 Ocak 1955 günü Yunanis­tan'da başlamıştır.

Beş gün sürecek olan bu tatbikata mü­şahit olarak katılmak üzere E.H.U. lo­jistik dairesi muavini Albay Tahsin Bekman, Ulaştırma dairesi muavini Yarbay Mehmet Akın ve Münakalât Vekâleti (NSDR) üyesi deniz Yarbayı Burhan Güreli Atina'ya gitmişlerdir.

  Ankara:

Mısır'ın Ankara Büyükelçisi ve elçilik erkânı ile Sovyetlerin Ankara Büyük­elçisi ve elçilik erkânının bu ayın 20 sinden beri yapmakta oldukları sıkı te­maslardan, aralarında bazı müzakere­lerin cereyan etmekte bulunduğu an­laşılmaktadır.

  Ankara:

İktisat ve Ticaret Vekâleti Sanayi İş­leri Umum Müdürlüğünden aldığımız malûmata nazaran memleketimizdeki sınaî faaliyetler iktisadî kalkınmaya muvazi olarak büyük hızla ilerlemek­tedir.

Bankaların sanayiye açtıkları kredi, iş­tirak ve teminatlar yekûnu 1951 de 176.731.699 lira iken bu miktar 1954 senesinde 549.705.989.03 lirayı bulmuş­tur.

Diğer taraftan sınaî faaliyetler için 1950-1954 senelerinde kurulan anonim ve limited şirketlerde de büyük bir ar­tış kaydedilmiştir. 1950 senesinde 1. 360.000 lira sermayeli cem'an 3 ano­nim şirket teessüs etmiş iken 1954 se­nesinde 161.275.150 lira sermayeli 36 anonim şirket ve 5.910.000 lira serma­yeli 20 limited şirket kurulmuş bulun­maktadır.

1950 yılında memleketimizde mevcut olan fabrika sayısı 2.335 iken 1954 de 4.527 yi bulmuştur. Ayrıca 165 fabrika inşa halindedir.

Sanayi işleri umum müdürlüğü sanayi faliyetleri günün ihtiyaçlarına lâyıkiyle cevap verebilmek üzere teşkilât ka­nunu, sanayi kanunu, ihtira beratı ka­nunu marka ve menşe  işaretleri kanunu, model v.e resimler kanunu ve küçük sanatlar kanunu üzerindeki ça­lışmalarını da hızlandırmıştır.

Ayrıca sanayiye ait istatistiki malûmat toplamak üzere çalışmalara başlanıl­mıştır.

Ankara:

Memleketimizde çok eski senelerden " beri hayırlı hizmetleri ifa etmiş olan Kızılay Cemiyeti, saflık ve içtimaî yardım mevzularındaki faydalı çalış­malarına, yurdumuzdaki sür'atli inki­şafa lâyık olan bir muvaffakiyetle de­vam eylemektedir.

1954 senesinde yurdumuz büyük âfet ve felâketlerden masun kalmakla be­raber Kızılay mevzii mahiyetteki sel, zelzele, yangın, heyelan gibi âfetlere uğrayan vatandaşların imdadına koşa­rak 'çadır, battaniye, giyecek ve yiyecek ile ilâç ve sıhhî malzeme yardım­ları yetiştirmek suretiyle ıztırablarını tehvine çalışmıştır. Bundan başka kı­zılay büyük âfetlere mâruz kalan ya­bancı memi ekstierdeki bu meyanda komşumuz Irak. İran ve Pakistan, Hin­distan, Avusturya, Cezayir ve Cenubî "Vietnam'daki felâketzedelere de im­kânları nisbetinde yardım elini uzat­maktan fariğ  olmamıştır.

Kaza veya hastalık sebebiyle sakat malûl kalan fakir kimselere sunî aza yaptırılması da Kızılayın sosyal yardım mevzuları arasında mühim bir yer tutmaktadır. Bu hizmetin dana faydalı ve verimli olmasını temin maksadiyle, memleketimize modern teçhi­zat ve ileri bir teknikle çalışan bir sun'î aza müessesesi kurulması mevzu­unda faaliyete geçirilmiştir.

Son bir sene içinde bu maksatlarla ya­pılan yardımların tutarı 2.663.702 li­raya baliğ olmuştur.

Kızılayın beynelmilel hüviyetiyle sebkeden hizmet ve faaliyetleri arasında, Kore'deki esirler mübadelesinde hür milletler safında vazife almış olduğunubelirtmek lâzımdır.

Kızılayın saflık sahasındaki yardım ve b ismetlerine gelince, yurdumuzun şark bölgelerinde  dokuz  tane  sağlık  merkezi ile muhtelif yerlerde üç binası hizmete açılmak üzere çok yakında Sıhat Vekâletine teslim edi­lecektir. Ayrıca Ankara'da çocuk sağ­lığı mevzu ile alâkalı hastahane bina­sı kızılayca inşa ettirilmektedir. Mem­lekette kurulacak kanser enstitüsü ve üniversite sanatoryumu ile mevcut radyoloji enstitüsü için kızılay tahsi­sat tefrik etmiş bulunmaktadır.

Tıp sahasındaki ilerlemelerle hayatî bir ehemmiyet kesbetmiş olan kan nakli hizmetlerini memleket Ölçüsün­de hal irin Kızılayca girişilen teşebbüs tahakkuk safhasına girmiştir. Tama­men modern cihazlarla kuru kan plaz­ması da hazırlıyacak şekilde kurula­cak olan iki kan bankası Ankara ve İstanbul'da önümüzdeki sene faaliyete geçecektir.

Memleketimizde ilk hemşire okulunu açan kızılay bu mevzudaki çalışmala­rına da .ehemmiyet vermektedir, mek­tep tesisleri ve tedris kadrosunun İs­lah ve takviye edilmesi mevzuunda çalışılmaktadır. Bir taraftan da gönüllü hastabakıcı yetiştirmek İçin kurslar açılmaktadir.

Kızılayın gençlik teşkilâtı kuvvetli hamlelerle gelişmektedir.

Mekteplerimizin çoğunda faaliyette bulunan bu teşkilât bu sene memleketin bir çok yerinde sağlık kampları açtığı gibi İstanbul'da da büyük bir muvaf­fakiyet ve takdir kazanan beynelmilel gençlik kampı açmıştır.

Kızılayın saydığımız bu yardım ve faiz metleri için yapılan sarfiyat ve ayrı­lan tahsisat yekûnu sekiz milyon do­kuz yüzbin lirayı bulmuştur..

İşletme imtiyazı Kızılay Cemiyeti uh­desinde bulunan ve memlekete bir sağlık hizmeti olarak büyük bir titiz­likle işletilen Afyonkarahisar Maden Suyu menbalarında fennî ve tam oto­matik tesislerle istihsal edilen maden suyu ve tabiî soda büyük rağbet gör­mektedir.

İşletmede 1954 yılında altı milyon altıyüz .elli bin şişe doldurulmuş ve pi­yasaya arzedilmiştîr. Bir sene evvelki istihsal dört milyon  dörtyüz bin şişe. 1955 yılında daha verimli netice elde edilmek için program hazırlan­mıştır.

- Ankara:

Büyük Millet Meclisi Bütçe Komisyo­nunda Nafıa Vekâleti, Karayolları ve Devlet Su İşleri Umum Müdürlükleri büçelerinin müzakeresine iki günden-beri devam edilmiş ve bu arada yol, köprü, su. liman ve baraj mevzuları üzerinde muhtelif mebusların konuş­maları Nafıa Vekili Kemal Zeytinoğlu tarafından cevaplandırılmıştır.

Nafia Vekili bu konuşmasında, müza­kereler  sırasında, hükümetin nafia hizmetleri bakımından vâki büyük gö­rüş ve gayretlerine ve Nafia Vekâleti camiasının cansiperane    çalışmalarına karşı ittifakla gösterilen takdirkâr ve teşvik .edici beyanlarından dolayı mebus arkadaşlara teşekkürlerini bildir­miş ve bu takdirlerin vekâlet taşkilâtında en ucra köşelerdeki şantiyelerde vazife gören küçüklü, büyüklü bütün personele duyurulacağı  beyanından sonra, bütçenin 1950 yılından beri kaydettiği inkişafa işaret ederek,    950 yılında 150 milyon liradan ibaret olan bütçenin 1955 yılında 585 milyon liraya yükseldiğini  ve buna.   karşılıkları  diğer vekâletler bütçelerinde  bulunup Nafia Vekâleti tarafından ifa edilecek hizmetler de ilâve edilince 640 milyon liranın üstüne çıkacağını, bütçenin bu artışı ile mütenasip olarak yurt hiz­metlerinde d-s büyük ilerlemeler kay­dedildiğini ve bu bütçe ile derpiş edi­len hizmetler meyanmda gerek devam etmekte olan ve gerekse yeniden ele .alınacak birçok işlerin başarılması için hükümetin, eleman, iç ve dış tediyeler bakımından bütün maddî ve manevî   imkânlarını   seferber   etmiş      ve mütezayit bir çalışma sistemi içerisinde bulunduğunu beyan etmiştir.

Vekil, bununla beraber ortaya atılan geniş ihtiyaçları ve büyük talepleri "karşılamak için başkaca çareler aran­makta olduğunu ve bu teşebbüslerin tahakkuku halinde daha birçok büyük­lerin de ele alınacağını müjdelemiştir.

Bu arada teknik eleman mevzuuna te­mas eden vekil, bu kadar muazzam iş hacmi karşısında teknik eleman bakı­mından çok sıkıntı çekildiğini ve bu sıkıntının yalnız Türkiye'de değil, İkinci Cihan Harbini müteakip yeni bir imar ve kalkınma programı tatbik eden Avrupa'da, hattâ Amerika'da da­hi hissedilmekte olduğunu, bu sıkıntı­yı gidermek için bazı tedbirler alındı­ğını, bu meyanda Maarif Vekâleti ile teşriki mesai edilerek yeni şubeler aç­mak, kurslarla teknik eleman yardım­cıları yetiştirmek suretiyle bu buhra­nı kendi bünyemizde Önlemeye çalış­tığımızı, teknik elemanların terfihi mevzuunda da personel kanununda hükümler bulunduğunu bildirmiştir.

Ayrıca büyük inşaatın etüd, proje ve kontrollerini yerli ve ecnebi müşavir mühendislik firmalarına yaptırmak su­retiyle de sıkıntıyı hafifletici tedbirler alındığını söylemiştir.

Nafia Vekili bundan sonra, mukavele ve şartname hükümlerindeki ayrılıkla­rın tevhidi, yeniden tanzimi, arttırma ve eksiltme mevzuu, müteahhitlerin si­cilleri, yeni bir teşkilât kanunu hazır­lıkları üzerinde de çalışılmakta oldu­ğunu beyan ve hâlen meclis komisyon­larında müzakere edilmekte olan istim lâk kanunu hakkında da izahlarda bu­lunmuştur.

Bu arada şehir imâr plânları, mesken dâvası, inşaat malzemesi v.e mimarî sistem mevzuları üzerinde görüşmek üzere yakında bir imâr kongresinin toplanacağını, kongrenin alacağı ka­rarlara göre tatbikata geçileceğini ifa­de etmiştir.

Karayolları, büyük ve küçük su iğleri, limanlar, iskele ve barınaklar, baraj ve santral tesisleri hakkında da geniş izahatta bulunan vekil ele alman bü­yük işlerden her birinin maliyet ve kapasiteleri hakkında rakamlara müstenit malûmat vermiş, müteakiben mahallî mahiyetteki temenni ve talep­leri de cevaplandırdıktan sonra bütçe­nin maddeleri üzerindeki müzakereye geçilmiş ve Nafia Vekâletinin bütçesi kabul edilmiştir.

28 Ocak 1955

Ankara:

Hariciye Vekâletinden bildirilmiştir:

Türkiye Hükümetinin vâki dâvetine icabetle İngiltere Hariciye Vekili ve Başvekil Yardımcısı Sİr Anthony Eden, 16 mart 1955 de bağlayıp 19 mart'ta ni­hayete ermek üzere Ankara'ya resmî bir ziyaret yapacaktır.

Ankara:

Muhtelif vilâyetlerden şeker pancarı çiftçilerini temsilen gelen heyetler bu­rada lâzım gelen temasları yaptıktan sonra avdet etmişler, Başvekil Adnan Menderes'le temas etmeye Eskişehir mebusu ve Demokrat Parti Grup Re~ 'is Vekili Abidin Potuoğlu'nu vazifelendirmişlerdir.

Abidin Potuoğlu'nun pancar fiatlarının arttırılması mevzuunda Başvekille yaptığı temas neticesinde bir buçuk kuruş zam yapılması mümkün 'görül­müştür.

Anadolu Ajansının bu hususta mütalâ­asını soran muhabirine Başvekil Ad­nan: Menderes demiştir ki:

"Pancar fiatlarınabirbuçuk kuruş zam yapılması muvafık olacaktır. Bu hu­sustaki Heyeti Vekile Kararnamesi ha­zırlanmaktadır. Bu münasebetle şura­sını ifade edeyimki pancar fiatlarına yapılan zam dolayısiyle seker fiatları-na herhangi bir zammın yapılması ba­his mevzuu değildir. Mühim olan bir noktaya daha temas edeyim. Yani fab­rikalarımızın yapılması, nakliye üçretlerinden vesaireden bir takım tasar­rufları mucip olmaktadır ki bu, pancar fiatlarına zam yapılmasına rağmen şe­kerin maliyetinde esaslı bir fark husu­le getirmeyecektir.»

İstanbul:

Birleşmiş Milletler İçtimaî Yardım Müşaviri (Mr. Ernest Grigg, iki 'gün-denberi   şehrimizde       bulunmaktadır.

Dün Sağlık Bakanlığına ait tesisleri gezen Mr.   Grigg,   bugün     şehrimizde mevcut kızılay şubelerini, Aksaray'da­ki hemşire okulunu ve üniversitede kı-zılay tarafından verilen ucuz ve ücret­siz yemek mevzuunu incelemiştir.

Mr. Grigg, kızılay'ın çalışmalarını takdirle karşılamıştır.

29 Ocak 1955

İstanbul:

Ermeni Katolik Cemiyetine mensup; bir heyet bugün vilâyeti ziyaret ede­rek, katolik emvaline dair ihtilâfın hallini Vali Prof. Gökay'dan istemişlerdir.

Vali, tetkik edeceğini bildirmiş" mütevelli heyetlerin seçimini ihtilâ­fın hallinden sonraya bırakmıştır.

Ankara:

İngiltere Mahrukat Nazırının Ankara'daki Büyükelçileri vasıtasiyle İşletme­ler Vekili Samed Ağaoğlu'na gönder­diği" mesaj aşağıdadır:

«Zonguldak maden ocaklarında vukua gelen ve 40 kadar madencinin ölümü­ne, 20 sinin ağır yaralanmasına ve bir kısmının âkibetinin meçhul kalmasına: sebep olan büyük mülâkin haberini derin bir teessürle (Okudum.

Britanya Mahrukat Nezareti adına leîâketzedels ailelere ve yakınlarına en derin sempatilerimin iblâğını rica eder, henüz toprak altında bulunan ma­dencilerin kurtarılabilmelerini ve yara iılarm şifayap olmalarını samimiyetle temenni eylerim.

En derin ihtiramatının kabulünü rica. ederim, sayın vekil.»

İşletmeler Vekili Samed Ağaoğlu'nun Londra Büyükelçiliğimiz vasıtasiyle İngiltere Mahrukat Nazırına gönder­diği cevabî mesaj  aşağıdadır:

Ekselanslarının, Zonguldak'ta vuku bulan son felâkette hayatlarını ' fecî bir surette kaybeden madencilerin ai­lelerine sempatilerini izhar için bana göndermek lutfunda bulundukları me­sajı büyük bir minnetle aldım.

Gerek felâketzede aileler, gerekse şah­ısım adına ekselanslarına tahassüsle »dolu teşekkürlerimi sunar, en derin ihtiramatımm kabulünü rica  ederim.»

. Ankara:

.Hindistan millî bayramı münasebetiyle sayın Reisicumhurumuz Celâl Bayar ile Hindistan Reisicumhuru Ekselâns Rajendra Prasad arasında tebrik ve teşekkür telgrafları teati edilmiştir.

  İzmir:

"Batı Almanya'daki 4 üncü v.e 12 inci müttefik taktik hava kuvvetleri ku­mandanı Tümgeneral Lee, beraberinde yüksek rütbeli yedi subay olduğu halde dün İzmir'e gelmiş ve Cumaovası "hava alanında merasimle karşılanmış-

General Lee. dün öğleden sonra Nato'nun İzmir'deki Güneydoğu Avrupa Kara.ve Hava Kumandanlariyle mü­zakerelerde bulunmuş ve bugün Tahran'a müteveccihen uçakla    İzmir'den ayrılmıştır.

30 Ocak 1955

İstanbul:

Tanınmış   doktorlarımızdan      Gülhane Tatbikat Okulu ve 1 inci Cerrahî Kli­niği Ordinaryüs Profesörü Mim Kemal Öke'nin  bu sabah  saat 9.30 da    Şişli -Sıhhat Yurdunda vefat ettiği teessürle öğrenilmiştir.

Ankara:

Bağdad'dan şimdi aldığımız bir habere göre sefaretimize yapılan suikastın şüyunu müteakip Irak Veliahdı Emir Abdullâh Hazretleri bizzat Büyükel­çiliğimize gelerek Büyükelçiye teşekkürlerini bildirmiş ve «geçmiş olsun- de­miştir.

Ayrıca Irak hükümeti âzası ve birçok siyasî şahsiyetler de Büyükelçiliğimize giderek teessürlerini beyan ve memleketimize karşı olan dostluk hislerini teyid etmişlerdir.

31 Ocak 1955

Ankara:

Zonguldak'ta vuku bulan grizu infilâ­kı dolayısiyle Federal Almanya Bü­yükelçisinin İşletmeler Vekili Samet Ağaoğlu'na göndermiş olduğu mektup metni aşağıdadır:

Ekselans Samet Ağaoğlu işletmeler Vekili Ekselans, Zonguldak'ta vukua gelen ağır ve müessif kaza sebebiyle en iç­ten gelen teessürlerimi, asıl Türk mil­letine ve zatı devletinize arz,etmek is­terim.

Tehlikelerle dolu vazifeleri başında ça­lışmakta olan 50 ye yakın Türk işçisi­nin bu kazaya kurban gittiğini derin bir elemle haber aldım. Bu fecî habe­rin Almanya'da ve bilhassa Almanyadan işçileri arasında büyük teessür­ler uyandıracağına itimat ve kazazede­lerin elemdide ailelerine en kalbî tazi­yelerinin ulaştırılmasına lütfen tavas­sut buyurmanızı bilhassa rica ediyo­rum.

Hissiyatımın samimiyetine itimat bu­yurmanız ricasıyla hürmetlerimin lüt­fen kabulünü dilerim.»

Zonguldak'ta vuku bulan grizu' infilâki dolayısiyle Federal Almanya Büyük .elçisinin İşletmeler Vekiline göndermiş olduğu mektuba İşletmeler Vekili" Samet Ağaoğlu'nun verdiği cevabın metni de şudur:

»Muhterem Büyükelçi,

Zonguldak felâketi münasebetiyle ba­na göndermek lütfunda bulunduğunuz ve şahsınızın, memleketinizin ve bilhassa Alman maden işçilerinin teessürle­rine tercüman olan dostane taziye mektubunuzdan dolayı en derin teşekkür­lerimi arzederim.

Bu mektubunuzu olduğu gibi matbu­ata tevdi .edeceğim. Bu suretle Türk milletine ve bilhassa kazaya kurban gidenlerin matemli ailelerine yüksek hislerinizi en iyi şekilde ulaştırmış ve onların eterin tahassüslerine en müna­sip şekilde ifadesini bulmak imkânını vermiş olacağımı düşündüm.

Hürmetlerimin lütfen kabulünü rica ederim.»

Antalya:

Astma hastalığına şifa bahşedici tesir­leri olduğu ileri sürülen, Alanya kazasındaki stalaktik ve stalagmit «dam­lataş» mağarasında Sıhhat Vekâletin­ce yaptırılan tıbbî ve fennî inceleme­nin üçüncüsü, geçen hafta nihayete er­miştir.

İlk tetkik. Alanya Devlet Hastahanesi Dahiliye Mütehassısı Dr. Naci Arun tarafından yapılarak, Alanya'da on hasta muayene edilmiş ve hastalar der hal mağara kürüne 'başlamışlardır.

İkinci tetkik, yine Dr. Naci Arun ve birlikte Sıhhat Vekâletinin vazifelen­dirdiği bulaşıcı ve salgın hastalıklar hastahanesi dahiliye mütehassısı Dr. Hüsnü Aydmer, Bakteriyolog Sait Ça­lık ve Hayatî Kimya Mütehassısı Lütfi Özgün'den müteşekkil dört kişilik bir heyet tarafından yapılmıştır. Heyet, Alanya'ya "gelen hastaların muayene­lerini yapmış, ancak bunların "yüzde onunun astmalı, diğerlerinin ise, ast­ma ile alâkası olmayan hastalıklardan muztarip oldukları anlaşılmıştır. Hastaların kanında eozinofili miktarı aranmış ve bu incelemeler sonunda ba­zı hastaların kanında bu hücrelerin azaldığı, yani hastalığın salaha doğru gittiği müşahede edilmişti;:. İyi olan üç hastayı, bir iki sene müddetle mü­şahede ve tedavi altına alan tabibler, bunların hastahanelerle cirımî surette temasta bulunmalarını bildirmiştir.

Ancak, birçok hastalar üzerinde, böy­le uzun bir müşahede neticesindedir ki, bu mağaranın şifakâr bir tesiri olup olmadığı hakkında fennî bir müta­lâa serdine imkân görülecektir.

Üçüncü heyet ise, bundan iki hafta evvel. Ankara Refik Saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü Farmokordinami mü­tehassısı Şükrü Kaymakcalan ve An­kara Mamak Gaz Fabrikası mütehas­sısı Yüzbaşı Dr. .Selim Aktan'dan mü­teşekkil olarak tetkiklerde bulunmuş­tur. Heyet bu arada, 50 kobay üzerin­de denemeler yapmıştır. Aynı zaman­da heyet, modern cihazlarla, mağarada ki havanın radyo aktivite durumunu-helyum gazı miktarım, havanın terki­bini ve kirlenen havanın temizlenme zamanını tesbit etmiştir.

Birer ay ara ile yapılan bu tetkikle­rin neticesi, her üç heyet tarafından bir raporla Sıhhat Vekâletine bildiril­miştir. Tetkikleri yapan heyetlerin katî. mütalâaları henüz alınmamış olup bilhassa son heyetin laboratuvar tet­kikleri de nihayete ermemiştir. Bütün bu mütalâalar alındıktan sonra mağa­ranın astma üzerinde sadece bronşiyalmenşeli astmalara münhasır olacağı kat'iyetle beyan edilmektedir. Binaen­aleyh, menşei kalbten, tüberkülozdan anfizen veya diğer sebeplerden müte­vellit astmalılar üzerinde herhangi bir" tesir bahis mevzuu olamaz. Bu itibar­la hastaların mağaraya girmeden evvel mutlak surette sıkı bir tıbbî muayene  eden   geçmeleri   ic ab etmektedir.

Selâhiyetli hekimlerin mütalâalarına. göre, yukarıda bahsedilen evsaftaki bir kısım astmalılarm Alanya'ya gel­mekle maruz kaldıkları iklim ve hava. değişimi gibi faktörler ile bulunduk­ları yerlerde astma nöbetini tevlid eden sebeplerden uzaklaşmış olmaları­nın ve belki de mağaraya girmekle şi­faya kavuşacaklarına inanmak gibi ru­hî tesirlerin de dikkate alınması ge­rekmektedir.

Hastalar günde iki sabah ve iki de Öğ­leden sonra olmak üzere dört saat küre-tâbi tutulmaktadırlar. Kür miktarı azamî 60 saattir. Alanya Turizm Cemiyei tarafından tutulan istatistiklere-göre, 2 eylül 1954 tarihinden bugüne kadar 371   kişi  astara kürü yapmıştır.-

Çanakkale:

Çanakkale Boğazında Nara Burnu Ön­lerinde İsveç Bandıralı Naboland şi­lebi ile çarpışma neticesi batan ve 81 denizcimizin şehadetiyle neticelenen Dumiupmar - Naboland hâdisesine ait" dâvanın ikinci safhasına bugün saat 14-de Ağır Ceza Mahkemesinde devam e-dîldi. Bu duruşmada mahkeme heyeti" reis Sedat Çumrali, üye Abdülkadir Töre, üye Orhan Ertuğrul'dan teşekkül etmişti. İddia makamını C. Müddeiu* tnumisi Salim Erten işgal ediyordu.

Duruşmada maznun Sabri Çelebioğlu hazır bulunuyordu. Maznun Ve müdahil vekilleri duruşmaya gelmemişlerdi.

Maznun vekili Avukat Suat Tahsin Türk tarafından mahkemeye gönderi­len dilekçede, duruşmada bulunamayan sebepleri izah edilmekte ve yeni­den soruşturma ve araştırma yapıla­rak, mesuliyetsizliğin, bütün cepheler­den tesbiti icra olunmak ve dosyada mevcut maznun Çelebioğlu'nun beraa­tı için fazlasiyle kâfi olan delillere de ayrı ayrı istinat edilerek izahları ya­pılmak ve bu delilleri beraete müntehi olan netice için mânalandırıp kıymet­lendirilmek suretiyle vicdanı âmmeyi, dünya efkârını ve üst merci Yüksek Temyiz Mahkemesini tatmin edecek mahiyette yeniden mufassal, müdellel bir karar ittihaz edilmesine ciddî bir imkân hazırlamayı teminen bozmaya bir kül halinde uyulması talep edil­mektedir.

Bu arada Sabri Çelebioğlu'ndan Bir diyeceği olup olmadığı soruldu. Sabrî Çelebioğlu da, müsademeden kurtul­mak için denizaltının dalıp dalamayacağı mevzuunda diğer hususlar yük­sek mahkemenizce külliyen ve en in­ce teferruatına kadar tetkik ve tesbit edilmiş olup dosyalarınızda mevcuttur.

Ancak kararda ayrıca zikredilmemiştir.

*

Binaenaleyh evvelce tahkiki noksan bütün hususatın tahkik edilmesi ve diğerlerinin de kararda belirtilmesi maksadiyle bozma kararma uyulması­nı talep etti.

Celseye ara verildi. Saat 14.30 da ye­niden başlayan duruşmada reis Sedat Çumralı, Temyizin bozma kararma uyulup uyulmaması hakkında mahkemenin, Temyiz Mahkemesi Birinci Ceza Dairesinin ilâmında gösterilen bozma sebepleri uyulmayı gerektirdiğinden nakza uyulmasına ittifakla karar ver­diğini tebliğ etti.

Müteakiben reis Sedat Çumralı tara­fından maznun Sabri Çelebioğlu'na muhtelif sualler soruldu. Sabri Çelebioğlu bu sualleri cevaplandırdıktan sonra söz alan C. Müddeiumumisi Salim Ertem, bozmaya esas teşkil eden nok­taların aydınlanması için bir ehlivukuf, heyetinin teşkili ve gerekli hususların Deniz Kuvvetleri Kumandanlından sorulması talebinde bulundu.

Durum mahkeme heyetince incelendik­ten sonra aşağıdaki hususlar karar al­tına alındı;

1- Amme şahidi Hasan Yumuğun   İs­tanbul Üçüncü Asliye Ceza Mahkeme­sinde bahis konusu ettiği hususlar hak­kında kendisinden izahet alınması için celbine,

2- Üçüncü Asliye Ceza Mahkemesinde 953/212 sayılı dosyada mevcut Hasan Yumuğun şehadetine dair ifade  zabıt­ namesinin getirtilmesine,

3- Boğazlar ve dar geçitlerde gemi ku­mandanlarına, kumandayı ellerinde tutmak mecburiyetinde bulunup bulunmadıklarına dair emir veya yazılı ta­limat verilip verilmediğim, denizaltı kumandanının kumanda mevkiinde bu umduğu sırada  vardiya    subaylarının, geminin  seyrine kumanda edip  etmeyeceklerine ve kritik mevkilerde vardi­ya subaylarının gemileri sevk ve idare edip etmeyeceklerine dair    hususların
Millî Müdafaa Vekâletinden sorulmasına,

4Üâma göre, ehlivukuf tatbikatına esas olmak üzere denizaltı gemilerinde gemi kumandanlığı,  makina seyir  ve hidrograflık yapmış subaylardan   mü­teşekkil yedi kişilik bir ehlivukuf lis­tesinin Millî Müdafaa Vekâletinden istenmesine,

5  - Gemi süvariliği ve'makina subaylı­ğı yapmış birinci sınıf mütehassıs ge­mi kumandanlarından mürekkep yedi kişilik bir ehli vukuf  listesinin daha Denizcilik Bankasından istenilmesine ve duruşma safahatım tayin ve teshil, zımamda evvelce dinlenmiş olan şahit­lerle bilirkişi raporlarının tefrik edile­rek yeni bir dosya teşkiline karar ve­ verildi.

Duruşma 21 Şubat 1955 e bırakıldı.

Çalışma Vekili Hayreddin Erkmen'in Çalışma Enstitüsündeki nutku: 17 Ocak 1955

İstanbul:

Bu sabah Yakın ve Orta-Doğu Çalışma Enstitüsünün açılış merasiminde Çalışma Vekili Hayreddin Erkmen tarafından söylenen nutkun metnidir:

«Devletin, çalışma münasebetleri ve şartlarını tanzim ve İslaha teşebbüs etmesi, 19 uncu asrın en karakteristik sosyal vakıasını teşkil eder. Sanayi; inkılâbının 'tevlit ettiği bu vakıa, politik, sosyal ve enternasyonal faktör­ler tesiriyle gelişmiş ve asrımızda mühim bir âmme hizmeti 'kolu haline gelmiştir. Ekonomik ve sosyal inkişaf ve istikrarın şartlarını bu sahada -görmekte hatâ yoktur.

Sıhhatli bir sosyal politika her memleket için "bir istikbal teminatı olduğu gibi, sulh ve adalet esaslarına müstenit dünya nizamına inanan milletlerin bu politikalarında müşterek kaideler kabul ve tatbik etmeleri de kollektif emniyet sisteminin temel taslarından bir'ini teşkil eder. Hemen ilâve et­mek isterim ki, mücerret kaide vaz'ı hedefe varmağı sağlamaz. Kaideleri müessir kılan iyi yetişmiş tatbikat elemanlarıdır. Ancak müşterek formas­yon sahihleri ahenkli tatbikat temin edebilirler. Bu gayeyi temin için B. İ.T. ile müştereken kurduğumuz çalışma enstitüsü, gerek memleketimizde ve gerekse dost Yakın ve Orta-Şark memleketlerinde değerli mütehas­sıslar elinde seçkin elemanlar yetiştirecektir. Enstitüyü ayrıca, Birleşmiş Milletler teşkilâtının mühim 'bîr uzvu olan milletlerarası çalışma teşkilâtı ve onun bürosu ile Türkiye Yakın ve Orta-Şark memleketleri için sami­mî işbirliğine açılmış yeni bir kapı telâkki etmekte olduğumu memnuni­yetle belirtmek isterim. Bu vesiyle ile büro idaresine ve bu projenin ha­zırlanmasında emeği geçen mensuplarına teşekkür ederim.

Enstitümüz, ilmî esaslara müstenit bir mesai mahalli olacak ve binaena­leyh objektif bir tarzda çalışacaktır. Umumî prensipleri tedris edecek ve müdavimlerine vakıaları tahlil ve terkip imkân ve kolaylıklarını iktisap ettirecektir.

İfası ile şeref düvduŞum açış dersi vazifesini arzulamamın esbebini bu anlayışda aramak lâzımdır.»

Emek - sermaye münasebetleri sahasında vaz edilen koruyucu ve  kaidelerin heyeti mecmuasına «çalışma mevzuatı» denir. Bu mevzuat grubunun «işçi hukuku «isçi mevzuatı - legislatiom ouvriere isimlerîvle de anıldığı vakidir. Ancak, mevzuun sahsa veya gruolara değil, mücerret iş mefhumuna izafe edilmesi lüzumu artık yerleşmiş bir kanaat halindedir.

Çalışma mevzuatı, bugün tedvin ve tatbik edilmekte olan hüviyetiyle sa­nayi inkılâbından, yani iktisadî âmillerinden doğmuş siyasî, içtimaî ve fikrî âmillerin tesiri altında daimî bir gelişme takip etmiştir. Filhakika, sanayi inkılâbiyle, kitle halinde insanlar emeklerini tanımadıkları pat­ronlara kiralamağa ve maişetlerini, ağır iş şartları altında temine mecbur kalmışlardı. Beşerî münasebetlerin eksikliği, iş şartlarının ağır ve ücret­lerin düşük olmasına sebep oluyordu. Çocukların ve kadınların, uzun müddet tahammülü imkânsız ve gelecek nesilleri sağlık ve ahlâk bakımın­dan tehdit eden iş şartlarına tabi tutulmaları, hükümetleri bigâne bıraka­mazdı. Diğer taraftan, işçiler çalışma, ve yaşama şartlarını islâh çarelerini aramak ve bu hususda teşebbüslerde bulunmak maksadiyle kendi arala­rında birleşip teşkilâtlanmak lüzumunu da anlamış bulunuyorlardı. Niha­yet fikir muhitleri gerçekleştirilmesi zarurî olan sosyal reformu etüd ve neşriyat mevzuu yapmakta gecikmiyeceklerdi.

Fakat bütün bu âmillerin tahrik ettiği İslâhatı güçleştiren mühim bir ortadan kaldırılması icap etmekte idi: Milletlerarası iktisadî rekabet, bu maniin izalesi, ancak çalışma mevzuatının milletleraası bir karakter ta­şıması, diğer bir tabirle «milletlerarası çalışma mevzuatı legislation internationale du travil» doğması ile mümkün olabilirdi. Dersimizin mev­zuunu teşkil eden ve muhtelif memleketlerde bir bucuk asırlık devamlı fa­aliyetlerin neticesi olan bu vakıada umumî seyir ve esaslarına işaretle ik­tifa edeceğim.

Çalışma mevzuatının beynelmilel mahiyet iktisabını, itibarî de olsa, üç safhada mütalâa etmek mümkündür, kanaatindeyim.

1.19 uncu asır bidayetinden Versailles muahedesine kadar geçen devre.

2.- İki Dünya Harbi arası devresi.

3.İkinci Dünya Harbini takip eden yıllar.

İ.Yukarıda işaret ettiğimiz üzere, çalışma mevzuatının milletlerarası bir karakter iktisab etmesinin ilk âmilini -doğusunda olduğu gibi iktisa­dî zaruretler teşkil etmektedir. Sosyal reformların imalât maliyeti üzerinde yapacağı tesir, çetin rekabet şartları altında ürkütücü olmuştur. İşçi­nin himayesi, rakip memleketlerin hepsinde muvazi surette alınacak ted­birlerle sağlanmadığı takdirde, bir hayal olarak kalmağa mahkûmdur. Bu hakikat, çalışma mevzuatı ihtiyacı ile hemen hemen ayni zamanda anla­şılmıştır. Filhakika, daha 1818 yılında Robert Öven, Francfort ve Aixla-chapelle de Avrupa ve Amerika hükümetlerine hitaben, is mevzuatının beynelmilel sahada mütalâası gerektiğini belirtmiştir.

1838-1859 yıllarında, Alsaslı bir Fransız patron olan Daniel Legrant'nin aynı istikamette gayretleri göze çarpıyor . Gene ayni yıllarda Blangui isimli Fransız iktisadcısı, derslerinde ve kitabında bu fikri kuvvetle des­tekliyor. Nihayet siyaset adamları parlâmentolarda bu haklı cereyanın müdafaasını üzerlerine alıyorlar. Nitekim, 1883 yılında bir Fransız mebu­su, Mebırsan Meclisinde şu beyanatta bulunuyordu: «Harp kaidelerini tes-bit için muahedeler yapılabiliyor, posta kolilerinin nakli de muahede mev­zuu olabiliyor. Çalışma şartlarını tesbit işi neden yapılmasın? Elektrik, Güzel Sanatlar ve milletlerarası 'kongre mevzuları oluyor da, «iş» neden olmuyor?»

Beynelmilel kongreler toplanması fikrine İsviçre'nin ön ayak olduğunu götüyoruz. Fakat ilk kongre 1890 senesinde Alman hükümetinin teşebbüsü üzerine, Berlin'de toplanıyor. Berlin Kongresi maden işlerinde çalışma, pazar çalışması, genç işçilerin çalışma şartları, kadınların çalışma şart­ları ve kongre mukarrer atının tatbik mevkiine konulması usulleri üzerin­de kararlar alıyor.

"1897. yılında Zurich'de toplanan kongre, işçi haklarının müdafaası bakı­mından daha müs'bet bir teşebbüs olarak görünmektedir. Filhakika Zürich kongresi, milletlerarası iş bürosu kurulmasını derpiş ediyor. Nihayet bu fikir, 1900 yılında Paris'de toplanan kongrede karara bağlanıyor, «işçile­rin kanunî müdafaası milletlerarası derneği» ismi ile kurulan teşkilât ve omm bürosu, daimî mahiyet arzeden, gayri resmî, ilk milletlerarası ça­lışma teşkilâtı telâkki olunabilir. Bu derneğin faaliyeti semereli   olmuştur.

Filhakika, kadınların gece mesaisini ve beyaz fosforun kibrit sanayinde istimalini meneden anlaşmalar bu cemiyetin faaliyetleri cümlesindendir.

Kongreler ve onların kabul ettikleri anlaşma projeleri devam edip gider­ken Birinci Dünya Harbi gelip çattı. İktisaden rakip durumda bulunan memleketler, çalışma mevzuatı birliğine doğru, pek mühim bir mesafe katedilmiş sayılamazlardı.

'Bu memleketlerin ayrı muharip gruplara bölünmeleri ve nihayet harp ekonomisi rejimine girmiş bulunmaları ayrıca çalışma mevzuatının inki­şafı için ciddî maniler ihdas etmişti, Fakat bir asra yakın bir müddet de­vam eden faaliyetin büsbütün neticesiz olduğunu da inkâr mümkün de­ğildi. Zira, esas fikir yerleşmesi, çalışma mevzuatının tedvin ve tatbikinde milletlerarası esas ve normlar teissi ve idame lüzumu anlaşılmıştı.

'2.İki dünya harbi arası:

Birinci Dünya Harbi, muharip memleketlerde sosyal bütünlük ve sosyal adalet fikirlerinin yerleşmesine vesile verdi. Hükümetler, istikbale ait ta­ahhütlere girişmişlerdi. Lloyd George, 1919 yılında milyonlarca genç kah­raman yeni bir dünya için döğüştüler. Yüzbinlere insan bu idealin muzafferiyeti uğrunda canını verdi. Şayet onlara yaptığımız vaaleri yerine getirmezsek, kendi şerefimizden kaybederiz» diyordu.

Harp içinde hakim olan bu görüş, sulh muahedesinde meyvasmı verdi. Versailles muahedesine eklenen 13 üncü kısım, âkid tarafların çalışma ha­yatını tanzim edecekleri esasları ihtiva ediyordu. Sa'yin bir emtia olmadı­kı ana prensibini vaz eden bu mühim vesika, iş saatlerinin tanzim edilmesi, günlük ve haftalık azamî çalışma müddetlerinin tesbiti, işe yerleştirme, İşsizlikle mücadele, asgarî ücret, umumî hastalık, meslek hastalığı ve iş "kazası, çocukların, gençlerin ve kadınların himayesi, ihtiyarlık ve maluli­yet gelirleri, sendika kurma hürriyeti, meslekî öğretim ve ise yöneltme ve diğer hususatı ihtiva ediyor ve netice olarak milletlerarası çalışma teş­kilâtına vücut veriyordu.

Bu ahdî teşkilâtın, daimî bürosu ve değerli mütehassısları İle İkinci Dünya Harbine kadar ifa ettiği hizmetler, dersimizin kadrosuna sığmaz.

Enstitü müdavimleri arkadaşlarım, selâhiyetli ağızlardan bu hususta ge­rekli bilgiyi temin edeceklerdir. Ben şunu söylemekle iktifa    edeceğim:

İkinci Dünya Harbi gibi muazzam bir buhrana mukavemet eden milletler arası çalışma teşkilâtı, çalışma mevzuatının beynelmilel karakterinin ya­pıcısı ve muhafızıdır.

3.İkinci Dünya Harbini takip eden yıllar:

Beynelmilel çalışma mevzuatı yolundaki yürüyüş, İkinci Dünya Harbinden sonra yeni bir safhaya girmiştir. Gene müesseselerin kuruluşunda sadece şeklî bir değişiklik bahis mevzuudur. Milletlerarası çalışma teşkilâtı, yeni ve ideal 'bir anlayışa göre kurulan Birleşmiş Milletler teşkilâtının sipecialize bir organı haline inkılâp etmiştir. Fonksiyonları ayni gibi götürmektedir. Fakat 1919 teşkilâtı, ileri sanayi memleketlerinin pazar re­kabetleri tehlikesinden doğmuş ve binaenaleyh dünyanın saha olarak mahdut kısmında gayelerini tahakkuk ettirmeye çalışan bir kuruluş âdi.

Günümüzün teşkilâtı ise, üniversalite iddiasındadır. Yani gayesinin sınır­ları, ekonomik kadro değil, sosyal kadro olmak yolundadır. İktisaden geri "kalmış veya sadece sanayileşmesi gecikmiş memleketlerin kalkınma ve sanayileşme hamlelerinden, sanayi; inkılâbının garp memleketlerine tah­mil ettiği ıstırap ve mücadeleleri bertaraf etmek gibi asil bir meşgalesi vardır. Bölge konferanslarını bu maksadla yapmakta, mütehassıslarını dünyanın dört 'bucağında 'bu maksad için çalıştırmaktadır. Buna mukabil, teşkilâtın muvaffakiyet şansı ve imkânları düne nazaran daha fazladır. Evvelâ, demokrasi ve kollektif sulh fikirlerini 'benimsemiş memleketlerde içtimaî, siyasî ve fikrî muhitleri, gayelerini anlamış ve kendisine yardımcı olarak bulmaktadır. Saniyen, hedefine varmak için teknik yardım gibi mühim bir vasıtaya sahiptir.

 Netice:

Çalışma 'mevzuatının ve binaenaleyh bu mevzuatın hedef tuttuğu içtimaî emniyetin müesseriyeti, beynelmilel karakteri haiz olması ile mümkün­dür. Ancak iktisaden .geri kalmış ve ana sanayi kurmak azminde bulunan memleketlerin, beynelmilel normlara uygun çalışma mevzuatı tedvin et­meleri, iç pazarlarında bile yabancı menşeli mallara rekabet edememek gibi gayri iktisadî bir durum yaratırsa, seyrini ana hatları ile takip ettiği­miz «tekâmül - evolut'ion» yer yer haleldar olmağa mahkûm kalır. Bu iti­barla milletlerarası çalışma teşkilâtına, hizmetinde bulunduğu gayeyi te­min bakımından mühim vazifeler terettüp etmektedir. Teknik yardım, teş­kilâtın olduğu kadar, mevzuat ve tatbikat boşluklarını doldurmak isteyen bu kabil memleketlerin de ümit bağladıkları bir müessesedir.

Büyük Millet Meclisi Reisimizin bugünkü konuşması:

17 Ocak 1955

Ankara:

Büyük Millet Meclisi Reisi Refik Koraltan bugün Fransız parlâmento he­yeti şerefine verdiği yemekte söz almış ve şunları söylemiştir:

Muhterem reis, aziz misafirlerimiz,

Dost ve müttefik Fransız milletinin kıymetli mümessillerini aramızda se­lâmlamakla benim ve Büyük Millet Meclisi arkadaşlarımın duyduğumuz büyük şeref ve sevinci belirtmek isterim. Sayın misafirlerimizin Fransız parlâmentosunda Türk - Fransız dostluğunu temsil etmek ve bu dostluğun çeşitli sahalardaki inkişafına hizmet etmek vazifelerini üzerlerine almış "bulunmaları sevincimizi bir kat daha arttırıyor.

Bu ziyaret 'bizim için .hususî bir mâna taşımaktadır. Çünkü biz Türkler Fransız milletinin yüksek hasletlerine, Fransa'nın büyük demokratik ananelerine, parlak Fransız kültürüne karşı derin bir hayranlık duymakta­yız. Sayın misafirlerimiz bu ziyaretleri sırasında Türk milletinin Fransa'­ya karşı hislerinin ne kadar içten geldiğini, ne derece derin olduğunu mü­şahede edeceklerdir. Kökleri asırlar boyunca uzanan Türk - Fransız dost­luğu tarihin bütün imtihanlarını muvaffakiyetle geçirmiş ve bu imtihan­lardan daha sağlam ve daha kuvvetli olarak çıkmıştır.

Bu dostluk yalnız iki memleket münasebetleri bakımından değil aynı za­manda dünya sulh ve emniyeti bakımından da. büyük bir ehemmiyet ta­şımaktadır. Çift ittifakla bağlı bulunan memleketlerimiz bugün dünyayı tehdit eden büyük tehlikeye karşı aynı yüksek fikirleri, aynı ahlâkî ve si­yasî prensipleri, aynı insanlık ideallerini bir kelime ile, aynı medeniyeti müdafaa etmek vazifesini deruhte etmiş bulunuyor. Bu medeniyet Fran­sa'nın her sahada en parlak hizmetleri ile doludur.

İki memleket mebuslarının temaslarına imkân bahşeden bu ziyaret mem­leketlerimiz arasındaki ananevî dostluğun yeni ve çok mes'ut bir tezahü­rüne vesile 'teşkil etmektedir. Türk - Fransız dostluğu tarihin sinesinden gelen kuvvetini her zaman muhafaza edecek ve hür dünya camiasının sağlam ve müstakar dayanaklarından birisi olmakta   devam eyliyecektir.

Bu kanaatledir ki kadehimi, dost ve müttefik büyük Fransız milletinin sa­adet ve refahına ,

Sayın reisicumhurunuzun sıhhatlerine, Zatıâlinizin ve,

Ziyaretleri ile bizlere şeref vermiş olan kıymetli parlâmento heyeti aza-' sının sıhhatlerine kaldırıyorum.»

Meclis Reisimiz nutkunu şöyle bitirmiştir:

«Şunu ilâve etmeme müsaade buyurmanızı rica edeceğim: Seyahat kara­rını müteakip hastalanarak bu tarihî seyahate iştirak edemiyen dostumuz Joannes Dupraz'm muhterem heyetinizin de hislerine tercüman olarak bir an Önce iade afiyet etmesini temenni eylerim.»

Refik Koraltan'dan sonra söz alan Fransız parlâmento heyeti reisi Gaston Palewski de şu konuşmayı yapmıştır:

«Sayın Meclis Reisi,

Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Fransız Millî Meclisindeki aziz meslekdaşlarım,

Seyahatimizden önce bize dikkatli olmamızı tenbih etmişler, Anadolu kı­şının şiddetinden bahsetmişlerdi, halbuki biz burada ilkbaharın tatlı ışığı­nı bulduk.

Fakat bize gösterilen hararetli hüsnükabule, sayın meclis reisinin büyük bir belâgatle yâd ettiği ve mazide çok kuvvetli 'bağları bulunan bu Türk -Fransız dostluğunun derin realitesine, bize karşı gösterilen ihtimama, he­nüz tanımış olmakla beraber bize çok eski dostlarmıs gibi gelen idareci üye bay Aldemir ve Genel Sekreter Bay Aktaş'ın bize karşı olan ilgi ve itinasına, içten gelen bu tezahürlerin değerine gelince, bu hususta asla bize yanlış malûmat vermemişlerdir.

'Türk - Fransız dostluk grupu reisi dostum Joannes dupras'm bunu size söylemek için burada bulunmayışına esef ederim. Hastalığı onu bizlerden uzak kalmaya mecbur etmiştir. Fakat, Akdeniz ötesinden kendisine en samimî şifa temennilerimi iletirken hepinizin hislerine tercüman olduğu­ma eminim.

Sayın meclis reisi, dün İstanbul'da dikkatimizi çeken mazinizin zaferleri olmuştur.

Bugün de, halin ve istikbalin başkentinde bulunuyoruz.

Az önce, modern Türkiye'nin dâhi kurucusu Atatürk'ün mozolesi önünde "huşu ile" eğilirken, imkânsızı fevkalâdeden ayırt etmek imkânını veren o kahraman muhayyeleye sahip bulunan adama karşı olan müşterek borç­larımızı daha mükemmel hissettiğimi söylememize müsaadenizi rica ede-Tİm.

Onun bağımsızlık uğrundaki mağrur mücadelesini, her şeyde ileriye git­mek azmini, kurmuş olduğu büyük esere devam etmek kararında olan kuv­vetli ve dinamik bir 'gençliğin yürüyüşünde devam ettiğini hissediyoruz.

Kendisine modern, bir iktisadî bünye vermek amaciyle sarfettiği gayret­lerle, ki Fransa'nın da bu gayrete iştirak etmekte olduğunu görmekle bah­tiyarım, muazzam bir şantiye haline gelmiş olan Türkiye'de her an bunun tesirlerini müşahede ediyoruz.

Bu muazzam »gayreti ti ey açanla takip etmemeğe imkân var mı? Bunun için de, havacılık, ekonomi ve Fransız birliği sahalarında önemli çalışmalariyle dikkati çeken eski vekillerden, dışişleri komisyonunun eski reisi, dışişleri vekâleti bütçe raportörü ve en yüksek mevkilere gelmeleri kuv­vetle muhtemel diğer seçkin genç parlâmento üyelerinden müteşekkil bu­lunan ıb'u parlâmento heyetine verilen öneme hayret etmezsiniz.

Onlar, size Fransa'dan bahsetmek için geldiler.

Siz dostlarımıza Fransa'dan haberler getirdiler, bu haberlerin ne kadar iyi olduklarını söylemekle sizleri memnun edeceğimi biliyorum.

Hiç şüphesiz uzaktan geliyoruz: İstilâ, harp, sürgünler -içimizden biri eski "bir sürgündür- fabrikalarımızın, makine ve âletlerimizin metodlu bir şe­kilde yağma edilmesi, çıkarma sırasında şehirlerimizden birçoğunun müt­tefik havacıları tarafından mecburen imha edilmesi, bütün bunlar bizleri büyük fedakârlıklara, muazzam gayretlere mecbur etti.

Fakat, rakamları her 'sene artmakta olan nüfusumuz içinde sorumlu mev­kilerde görülmeğe başlamış olan gençlik hareket ve yenilik azmini hisset­tirmektedir.

Bunun için de .gayretimizi yalnız ananevî entellektüel ve kültür safrasın­da aramak lâzımdır. Şüphe yok ki bu sahalardaki üstünlüğümüz bakidir.

Biz para ile elde edilmesi imkânsız olan bir şeye malikiz: Yalnız kültür sahasında değil, fakat aynı zamanda teknik sahasında da icatlarımızın se­meresini vermekte devam ediyoruz.

Fransız televizyon âletlerinin dünyanın en iyileri olduğunu bilmem sizesöylediler mi? İnce kanatlı uçağımızın, hemen hemen işletme.masrafların yarı yarıya indirmek suretiyle ticarî havacılıkta ihtilâl yaratmak üze­re olduğunu biliyor musunuz? Fransa'nın, diğerlerinin bize gıpta, ile bak­tıkları, ilk atom denizaltısını yapan yegâne Avrupa memleketi olduğu ve atomu uranyumdan ayırma çalışmalarında Fransız bilginlerinin büyük bir hissesi olduğu malûmunuz değil midir?

Böylece, sadece eski taşlar ve zevk memleketi bir Fransa masalına son ve­relim.

Fransa iş başındadır ve kendisine mümkün olan her sahada yol gösteril­mektedir, zira o muazzam sorumluluklarını müdriktir.

îki Fransa, Avrupa Fransa'sı ve Afrika Fransa'sı vardır.

Afrika'da, dünya gelişmesinde yerini isteyen muazzam bir kıt'a nüfusu­nun dörtte ve topraklarının da üçte birini, artan bir tempo ile terakkiye götürmekle sorumluyuz. Bu milletler temsilcileri bizim yanımızda millî meclisimizde yer almaktadırlar: Onlar bu gelişme azminin beliğ sözcüleri­dir. Böylece Fransa, Batı Akdenizin iki sahili üzerinde sahip bulunduğu bütün mevkiin sağladığı imkânları Avrupa'yı götürmesini mümkün kıla­cak olan bu büyük Fransız Federal Cumhuriyetinin kurulmasına doğru yürümektedir.

Şüphe yok ki, bu hususta karşılaşılan güçlükler henüz çok büyüktür. Zi­ra gelişmemizin bir dönüm noktasında bulunuyoruz. Fakat bu güçlükler yeni değildir. Bir kere daha onları yeneceğiz, zira bunu istiyoruz.

Sayın meclis reisi, az evvel, dostluğumuzun dünya barış ve 'günvenliğî bakımından Önemli olduğunu söylediniz. Filhakika, müşterek politikamı­zın kanını ve etini teşkil eden yalnız idealimiz ve Atlantik Paktı değildir.

Aynı zamanda bizi, geçmişte nasıl yakınlaştırmışsa  bugün de yine coğ­rafya birleştirmektir. Nasıl ki Fransa, klâsik silâhlar bakımından Batr Avrupa'nın en mühim silâhlı kuvvetini teşkil ediyorsa, siz de aynı bakım­dan Doğu Akdeniz'de başlıca askerî kuvveti teşkil ediyorsunuz.

Müşterek ittifaklarına olduğu gibi Atlantik anlaşmasına da değişmez bir şekilde sadık olan, statükonun kıskançça idamesinde bağımsızlıklarını ve hürriyetlerini müdafaaya azmetmiş bulunan iki devletimizin bu iki kilit mevkiini yerinde bulundurmaları ne kadar iyi. Bu hususta, teşebbüsü­müzle imzalanmış olan Bied antlaşmasında, idamesi Fransa'nın ananevı siyasetinin daima bir kısmını teşkil etmiş bulunan, kıt'a muvazenesinin ananevî bir elemanını bulmakla büyük bir memnuniyet duyduk.

Mümtaz Başvekiliniz ve Dışişleri Vekilinin yapmakta oldukları seyahati büyük bir dikkatle takip ettik, Fransa'nın ananevî menfaatlerini teyak­kuzla takip ettiği Doğu Akdeniz'de güvenliğin takviyesi ve statükonun muhafazası şüphesiz ki bizler için mucibi memnuniyettir.

Fransız hükümeti, birçok vesilelerle, bu hususta gayretlerini burada da yine barış için çalışan memleketinizin gayretlenne terfike hazır olduğum bildirmiştir.

Sayın Büyük Millet Meclîsi reisi, meslekdaşlarim, fahrî reis ve Fransız 'Millî Meclisi adına kadehimi kaldırmama müsaade buyurunuz, Türkiye 'Cumhurreisinin şerıefine,

Müşterek idealin tahakkuku için iki memleketimiz arasında her zaman­dan daha fazla sıkılaşması gereken bağların takviye ve idamesine içiyorum.»

Büyük Millet Meclisi müzakereleri:

17 Ocak 1955

Ankara:

Büyük Millet Meclisi bugün saat 15 de Refik Koraltan'm reisliğinde top­lanmıştır.

Celsenin açılmasından biraz sonra, memleketimizde misafir olarak bulu­nan Fransız parlâmento heyeti azaları, şiddetli ve sürekli alkışlar arasında salona girerek kordiplomatik locasında yerlerini almışlardır. Bu münase­betle Meclis Reisi Refik Koraltan aşağıdaki hitabede bulunmuştur:

Koraltan'ın konuşması:

«Muhterem arkadaşlar, yüksek meclisiniz namına yapılan davet üzerine memleketimizi ziyaret için gelmiş bulunan Fransız Millî Meclisinden çok güzide bir heyet, içlerinde parlâmentoda mühim rolleri olanlardan, kabi­nede vazifeler alan muhterem şahsiyetlerden müteşekkil on kişilik bir heyet dört günden beri memleketimizin aziz misafiri bulunuyorlar. Şimdi de aramızda olduklarını sizlere iblâğ ederken büyük bir şeref ve bahtiyar duymaktayım.

'Şu anda Türk - Fransız dostluğunun tarihin tâ derinliklerinden gelen an'anevî kuvvetinin bir yeni tecellisi ve ifadesi de siz muhterem azalarımı­zın sevgi tezahürlerinde görülmektedir. Filhakika Türk - Fransız dostlu­ğunun kökü tarihin derinliklerinden gelmektedir. 15 inci asrın başında başlayan, yani Türk milletinin Avrupa ile ilk siyasî münasebete .girdiği gün­den başlıyan ve 16 mcı asrın ortalarında muhteşem Kanunî Sultan Süley­man zamanında en hakikî ve kuvvetli şeklini bulan dostluk bağlarımız sayesinde iktisadî, siyasî, kültürel sahalarda büyük münasebet ve inki­şaflar sağlamıştır. 16 mcı asırdan 'başlayan bu siyasî, iktisadî, kültürel münasebetler asırlar boyunca tarihî hâdiselerden hızını ve kuvvetini ala­rak mesut inkişaflar kaydetmiştir. Fertlerin hayatında bazı dönüm nok­taları olduğu gibi takdir buyurursunuz ki, milletlerin hayatında da 'bazı duraklamalar olabilir. Fakat derhal arzedebilirim ki bu duraklamalar o zamanın .şartlarının icabı olsa dahi yine bu çetin hâdiselerden, bu imti­hanlardan daha çok kuvvetli olarak, daha cok büyük hakikatlere, reali­telere dayanarak Fransız - Türk siyasî münasebetleri devam etmiş ve müsbet neticelerini vermekte gecikmemiştir.

Biraz evvel arzettiğim gibi fertlerin hayatında fazla müşkül anlar olabi­lir. Bunun gibi milletlerin hayatında da bazı elim hâdiseler tekevvün ede­bilir. Her milletin siyasî hayatında böyle hâdiseler, seyrek dahi olsa vukua 'gelmiştir. Büyük Fransız milleti bunun, tarih, boyunca bazı acı ve 'tatlı hatıralarım tatmış olan 'bir millettir. Böylece Türk milleti, kendi ha-

yatında vakit vakit duraklamalar kaydetmiş olsa dahi bu hâdiselerde, bit imtihanlarda büyük hamleler yaparak bu siyasî münasebetleri iyileştirme­ğe devam etmiştir.

Bizim nesil, hepiniz takdir edersiniz, Türk milletinin hayatında yirminci asrın ilk rubuna doğru yani 918,919,920 tarihlerinde bir buhran olmuştur O zaman Türk milletini biraz geç anlamış olan ve o günkü şartlara göre anlamamak yoluna düşen bazı yanlış politikalar karşısında kalmış olma­mızı bizim nesil hatırlar. Fakat o zaman dahi, hepinizce malûm olduğu veçhile, Türk milletinin istiklâl, şeref ve haysiyet mücadelesinin en ham­leli bir zamanında Fransız Meclisinde milletimizin bu asıl mücadelesi, bu asıl hamlesi devam ederken, bazı milletler yanlış görüş neticesi bu ham­leyi yanlış (bir şekilde ifade ediyorlardı. İste o tarihlerde büyük devlet adamı Briand Türk milletinin istiklâl, haysiyet ve şeref mücadelesini va­tanperverlikle, kahramanlıkla tavsif eden büyük bir devlet adamıdır. Türk milleti vefakârdır, iyilik bilen bir millettir. Tarihin her devrinde kendisine-ne zaman dost eli uzatılmışsa, onun kahraman ve asil hareketi nasıl tak­dir edilmişse, Türk milleti bunun mânasını, kıymetini bilmiş, gerektiği" zaman en değerli jestini göstermekten çekinmemiştir. Böylece bizim ne­sil bilhassa Franclin Bouillon'un aziz hatıralarına bağlanmış onu daima' kalbinin derinliklerinde hissetmiştir.

Şimdi dünya yepyeni bir durum içindedir. Şartlar tamamen değişmiş, me­denî ve sulhsever âlem büyük bir tehlike ile karşı karsıya gelmiştir. Sulh­sever ve medenî dünya cephesinde yer alan aziz milletimizin duygusuna tercüman olan Türkiye Büyük Millet, Meclisi böylece insanlık dünyasını tutmağa, faziletleri müdafaa etmeğe büyük bir azim ve şiddetle devam ediyor. İşte bu güzel anlayış içinde 'medenî ve toarısçı âlemle yanyana bu­lunuyoruz. Şimdi Fransız Meclisinin çok muhterem ve güzide heyeti ara­mızda bulunuyorlar. Eminim ki tarihi olan, vefası olan, kahramanlığı bü­tün dünyaca bilinen Türk milletinin Fransız milletine karsı dostluğu ve sıcak misafirperverliğini yakınen müşahede edecekler ve memleketlerine döndükleri zaman, eminim, her yerde görcekleri bu dostluğun kıymetli delillerini unutulmaz bir hatıra olarak memleketlerine    götüreceklerdir.

Ben milletimizin ve onun mümessili olan yüksek heyetinizin bu asıl duy­gularının hakikî tercümanı olarak arzederken asîl şahsiyetiniz namına ve Türk milleti namına aziz misafirlerimizi bir kere daha hürmetle selâmlarım, hoşgeldiniz.»

Bundan sonra sözlü soruların müzakeresine geçilmiştir. Tahrip edilen or­manların ihyası için ne düşünüldüğüne ve orman getistirme hususunda' bir programın mevcut olup olmadığına dair Ziraat Vekilinden şifahî su?" Vekil Nedim Ökmen tarafından cevaplandırılmıştır, Nedim Ökmen    ce­vabında şöyle demiştir:

«Arkadaşımızın birinci suallerinin cevabı: Eskiden orman olup da yan­gın, tabiî âfetler ve usulsüz kesimlerle açılmış olan sahaların yeniden or­man haline getirilmesi için evvelâ bu sahalar tesbit edilmekte ve sahanın karakterine göre ağaçlama raporları tanzim edilmektedir.

Bugüne kadar tesbit edilen orman içi açıklık sahaların yekûnu 155.969 hektar olup bunun 33.768 hektarının ağaçlama raporu yapılmış ve 9.948.421 fidan dikilmek suretiyle 3.506 hektar saha ağaçlandırmıştır. Hâlen her yıl 2.000 ilâ 3.000 hektarlık bir saha ağaçlandırılmaktadır. Bu miktar beş yıllık plânların ikmali ve orman kanununun meriyete girmesiyle art­tırılacaktır.

İkinci .sualin cevabı: Ağaçlandırma çalışmaları orman içi ve orman dışı olmak üzere iki grupta toplanmış ve buna göre plânlaştırılmıştır. Birinci cevapta izah edilen çalışmalar orman içi ağaçlamaları olup bilhassa Aydın, Muğla, Denizli, Tokat, Kastamonu, Sinop, Sivas, Samsun, Yozgat, Çorum, Eskişehir, Kütahya, Ankara, Çankırı, Antalya, Erzurum, Çoruh, İzmir, "Uşak, Balıkesir, İstanbul, İzmit vilâyetleri dahilindedir.

Bu ağaçlamalara lüzumlu fidanlar da Dursunbey, Antalya, Köyceğiz, Kal­kan, Kızılcahamam muvakkat orman fidanlıklarında yetiştirilmektedir.

155.696 hektarlık sahanın rapora bağlanması çalışmalarına muvazi olarak "bu fidanlıkların adedi ve kapasiteleri de arttırılacaktır.

Orman dışı ağaçlamalar ise, muhtelif cephelerden yürütülmektedir:

a)    3116 sayılı orman kanunu gereğince ağaçlandırılmasına Vekiller He­yetince lüzum görülen orman sınırları dışında yapılan ağaçlamalar.  Si­vas'ta Çamlıbel, Eskişehir'de Kocakır ve Çatakbayırî, Bayburt'da Masat Deresi, Tuncelinde Har'çik, Turuşmik vadileri, Antep'de Düllük baba mev­kindeki çalışmalar olup 1954 ilkbaharına kadar 4.266 hektar saha 12.424.152 fidan dikilerek amaçlandırılmıştır.

b)     Aynı kanunun   80-82 inci maddelerine göre mükellefiyet usuliyle köy ve belediyelertarafından yapılan ve fidanları orman fidanlıklarından meccanen verilen ağaçlamalar, bu mevzuda Çankırı, Kastamonu, Çorum, Er­zurum, Kars, Eskişehir, Kütahya, Konya,  İsparta, Afyon,  İstanbul. An­kara, Denizli, Aydın, Manisa, İzmir, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Elâzığ
ve Malatya olmak üzere 21 vilâyette yekûnu 477 hektar tutan    çalışmalardır.

c)   Vekâlet tarafından köy ve belediyelerde bütün masrafları idarece de­ruhte edilen ağaçlamalardır ki, bunlar da Ankara, Konya, Sivas, Kayseri, Eskişehir,  Çankırı. Denizli, Tekirdağ ve Kırklareli, Maraş, Gümüşhane.İzmir, Balıkesir vilâyetlerinde 205 köyde 1954 yılındabaşlanılmış ağaç­lamalardır. Hâlen 975 hektar saha 1.577.304 fidan dikilmek suretiyle ağaçlandırılmıştır.

d)Sellere ve yer kaymalarına .mâni olmak üzere yapılan ağaçlamalar bu maksatla Tokat'sel havzasına ilk plânda 40 hektarlık bir sahaya 200.000 fidan dikilmiş ye 1600 hektarlık kısanın ağaçlandırılması isi programa alın­mıştır.Ayrıca İskilip, Senirkent ve Beyşehir'de buna benzeretüdve çalışmalara başlanmıştır.

e)Ziraat arazisinin korunmasına matuf rüzgâr perdeleri ve eksibe ağaç­lamaları.

Hâlen, Bâlâ devlet üretme çiftliklerinde bu maksatla ağaçlamalar yapıl­mışolup alınacak neticelere göre daha geniş mikyasta tatbikata geçilecek­tir.

Beş madde halinde izah edilen orman dışı ağaçlamalarına lüzumlu fidan­lar, Ankara, İzmir, Eskişehir, Elâzığ, Sivas, Çankırı. Tarsus, Manisa, Erzurum,Hatay, Samsun, Lüleburgaz. Kayseri, Konya Ereğlisi, Van ve El­bistan'da bulunan 17 orman fidanlığında yetiştirilmektedir.

Arkadaşımızın 3 üncü sualine cevap arzediyorum:

Memleketimizdeki arazinin durumu İtibariyle bu kabil yerler ekseriyetle-şahıs mülkiyetinde ve zirat arazisi olarak kullanılmaktadır. Ancak devle­te ait arazi bulunduğu takdirde (Tuncelinde Harçik ve Turşhek, Bayburt'­ta Masat Deresinde tesis edilen kavaklıklar gibi) buralarda bilhassa ka­vak ağaçlamaları yapılmaktadır.

Sivs ve Gümüşhane vilâyetleri dahilinde yapılan ağaçlamaların çoğu su­lar kenarındaki iboş arazide tesis edilen kavaklıklardır. Ayrıca şahısların, yetiştirmesini temin ve kolaylaştırmak üzere 'kavak fidanının adedi se­neden seneye arttırılmakta ve müteşebbislere cüz'î bir bedelle dağıtılmak­tadır.

Esasları Ziraat Bankasınca hazırlanmakta olan kavak kredisinin tatbikata vaz'ı ile ^!bu çalışmalar daha da genişliyecektir.»

Meclisin bugünkü toplantısında, Posta, Telgraf ve Telefon İşletme Umum Müdürlüğünün 1951 bütçe yılı hesabı kafisine ait mutabakat beyanname­sinin sunulduğuna dair Divanı Muhasebat Reisliği tezkeresi ile Posta_r Telgraf ve Telefon İsletme Umum Müdürlüğünün 1951 malî yılı hesator kat'î kanunu lâyihası kabul edilmiştir.

Büyük Millet Meclisi Çarşamba günü toplanacaktır. Fransız parlâmento heyetinin basın toplantısı: 19 Ocak 1955

Ankara :

Büyük Millet Meclisinin davetlisi olarak 'birkaç günden beri memleketi­mizi ziyaret etmekte olan Fransız parlâmento heyeti bu akşam saat 18'de Ankara Palasta bir basın konferansı tertip etmiştir.

Basın konferansında heyet azalan,  mihmandarları ve Fransız Büyükel­çisiyle yerli ve ya'bancı basın ve ajans mümessilleri hazır bulunmuştur. Fransız parlâmento heyeti Reisi M. Gaston Palewski, basın konferansını kısa bir konuşma ile açarak ezcümle şöyle demiştir: «Suallere geçmeden önce şunu bilhassa ifade etmek isterim ki, memleke­tinize ayak bastığımız    gündenberi matbuat    tarafından    heyetimize ve Fransa'ya karşı gösterilen yakın alâkadan ve bu münasebetle yapılan ge^-niş neşriyatla yayınlanan lehte tefsir ve makalelerden dolayı Türk mat­buatına teşekkür etmek bizim için bir borçtur.»

Bundan sonra suallere geçilmiş ye Şimalî Afrika durumu hakkında soru­lan sual Fransız parlâmento heyetinin muhtelif azaları tarafından etraflı bir şekilde cevaplandırılmıştır.

Gazetecilerden birinin Fransa'da son yıllar zarfında vukua gelen ve umu­mî hayatı felce uğratan grevler hakkında Fransız meclisince ne gibi ted­birler düşünüldüğü yolundaki sua şöyle cevaplandırılmıştır:

«Kanaatimizce bu husustaki haberler yanlış aksettirilmiş olsa gerektir. Zira Fransa'da önemli mahiyette yani bir nevi ihtilâl havası taşıyan grev­ler en son 1947 ve 1948 senelerinde cereyan etmiştir. O zaman komünist partisi bazı .karışıklıklar yaratmağa çalışmıştır. Fakat bunlar zamanında alman tedbirlerle önlenmiş ve o zamandan beri Fransa'da mühim bir sos­yal buhran olmamıştır. Artık Fransa'da komünist partisi âmme nizamını ciddî surette sarsacak hareketlere girişmek kudretinde değildir. 1953 se­nesinde vukua gelen 'grev hareketleri ise, tamamen bir iş İhtilâfı mahiye­tini taşımıştır. Gerçi bu grevler de Fransa'nın iktisadî bünyesini biraz sarsmışsa da bugün Fransa'da her sahada istihsalde yüzde on bir artış müşahede edilmektedir ki, böylece bu sarsıntılar da önlenmiş olmakta­dır".

Diğer bir gazetecinin «Fransa'dan Türkiye'ye yapılan ihracat hakkında bundan bir müddet evvel bir karar alınmış ve bu karara göre Türkiye'ye mal gönderecek tüccarların ihracatı muayyen bir müsaadeye tâbi kılın­mıştı. Acaba bunun sebebi nedir ve bugün durum ne vaziyettedir?» suali­ni de heyet azalarından bir mebus şöyle cevaplandırmıştır:

«Filhakika bundan bir müddet evvel muvakkat olarak böyle bir karar alınmıştı. Bunun sebebi de her iki memleket arasındaki ticarî mübadele hacminde bir muvazenesizliğin mevcut olması idi..Fransızlar alacaklı du­nunda bulunuyorlardı. Bunun üzerine Türkiye ile Fransa arasında müza­kereler cereyan etti ve netice olarak Türkiye'nin borçlarını Fansa'ya pa­muk teslimi suretiyle ödemesi kararlaştı. Bugün artık böyle bir karar mevcut değildir. Esasen müşterek arzumuz da her iki memleketimiz ara­sındaki ticarî mübadelelerin hacmini en geniş ölçüde arttırmak ve en bü­yük gayemiz de Türkiye'nin başlıca meselelerinden biri olan cihazlanma siyasetinde kendisine yardım etmektir. Şunu belirtmek isteriz ki, Türki­ye'nin cihazlanma gayretinde kendisine 'yardım eden memleketlerin başın­da Fransa gelmektedir».

Bir başka gazetecinin sormuş olduğu «Türkiye ile Irak arasında akdi mu­karrer pakt hakkında ne düşünüyorsunuz?» suali de şöyle cevaplandırıl­mıştır:

«Yakın-Doğu ve Doğu Akdeniz bölgesinde barısı takviye edecek her tür­lü hareket ve 'gayretten dolayı ancak memnunluk duymaktayız. Bu böl­gede sulhun idamesi -yolunda sarfedilen bütün gayretler bugün mevcut statükonun muhafazasına mütealliktir ki, bu da Fransa, İngiltere ve Ame­rika arasındaki üçlü beyanat ile tesis edilmiş bulunmaktadır. Ötedenberi bu bölgede bir sistem kurulmasına çalıştık. Bu yoldaki gayretlerimiz ya­vaş yavaş inkişaf etti. şimdi bunların şafağını seyretmekle memnunluk duymaktayız.

Hâlen Türkiye'nin diplomasi sahasında idare ettiği faaliyet tek ziyade şa­yanı memnuniyettir. Bu vadide sayın Başvekiliniz Adnan Menderes'i se­mereli faaliyet ve gayretlerini alâka ile yakından takip etmekteyiz. Ken­disi bu yolda büyük muvaffakiyet kazanmıştır. Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasındaki Balkan ittifakiyle Balkanlarda sulhu temin ettiler.

Şimdi de Irak ile bir pakt mukarrerdir. Barısın takviyesi yolunda sarfedi­len bu gibi gayretlerin sulhsever milletler tarafından tenkidi cidden in­safsızlık olur.»

Fransız parlâmento heyeti radyoevinde:

Ankara :

Türkiye Büyük Millet Meclisinin davetlisi olarak memleketimizde bulu­nan Fransız parlâmento heyeti bu akşam saat 19'da Ankara radyosunu zi­yaret etmiştir. Heyet reisi ve Fransız Millî Meclisi Reis Vekillerinden M. Gaston Palewski radyo ile yayınlanan bir konuşma yaparak Türkiye intibalarını anlatmıştır. M. Palewski bu konuşmasında şöyle demiştir:

«Heyetimiz Fransız Millî Meclisinin selâmlarını Türkiye Büyük Millet Meclisine iblâğa gelmiştir. Bugün size radyo ile hitap ederek Fransa'nın dost ve müttefik Türkiye'ye selâmlarını bildiriyorum. Müşterek bir ideal­le, bu idealin müdafaası için müşterek bir hareket azmi ile, yine bizce müşterek olan kalkınma gayretlerimizle birleşmiş olduğumuzu biliyorum. Fakat Fransa'dan hareket ederken ziyaretimizin bu derece cesaret verici, bu derece ferahlatıcı neticeler vereceğini zannetmiyorduk. Eski bir darbı­mesel vardır, derler ki: ((Ayağını özerügiye takmadan hakikati söyleme..¹' "biz şimdi seyahatimizin yarısındayız, bununla beraber size milletiniz için ziyadesiyle güzel bir hakikati söyliyebilecek durumdayım. Zira bu haki­kat gördüklerimizin bize ilham ettiği hayranlık hislerini aksettirmekte­dir. Yeni Türkiye'yi kü.ran o büyük adamın vaz'ettiği prensiplere sadık kalarak sarfetmekte olduğunuz devamlı gayretler bizi hayran bıraktı. An­kara'da muazzam bir şehircilik hamlesi gördük. Bu sabah numunelerini s'ğ:düğümüz maarif kadrolarının yetiştirilmesi gayretini müşahede ettik. Harp Okulunuzu ziyaret ettiğimiz sırada müşahede eylemiş olduğumuz gi­bi, bir yandan asîl askerî an'anelerinin ruhunu muhafaza etmekle beraber aynı zamanda modern tekniğin gerektirdiği vazifeleri ifaya ehil bir ordu­nun teşkili yolundaki gayretleri gördük. Memleketimizin, iktisadî bünye­nizin modernleştirilmesine yakından iştiraki bizi memnun etmektedir. Zi­ra biz teknik ve endüstri donatımı bakımından sizinle işbirliği eden mem­leketlerin başında geliyoruz. Kültürel irtibatımız yolundaki gayretlerimi­zin Fransızca dilinin öğretilmesi bahsinde yeni imkânlarla takviyesinden de pek mütehassis bulunmaktayız.

Nihayet Atlantik çerçevesi içinde Akdeniz müdafaası için gayretlerimi­zin, sizin Balkan paktı bağlantısında oynadığınız rol ve Orta-Doğu savun­ması teşkilâtı yolunda girişilen teşebbüste tamamlayıcı bir unsur bulmuş olmasından ve Batı Akdenizin iki kıyısındaki faik durumumuzun bu ta­mamlayıcı unsurla daha yakından işbirliği etmemizi âmir bulunuşundan da memnunuz.

Vazifemizin Orta-Doğunun heyeti umum iyesinde statükonun idamesi ol­duğunu unutmuyoruz. Fakat iktisadî bağlar, dil, askerlik ve siyaset bağla­rı bir ittifakın ancak iskeletini teşkil eder. Bu ittifaka kuvvet ve hayat ve­ren bizi birleştiren duygulardır, yani milletlerimiz arasındaki ananevî dostluktur.

Başkanlık etmekle şeref duyduğumuz Fransız parlâmento heyetinin ziya­retinin bu dostluğa yeni bir kuvvet vermesini temenni ederiz. Eser bu te­mennimiz tahakkuk ederse, bizi davet eden ve hakkımızda ibzal ettikleri alâka ve lütufkârlıkla kalplerimizde en derin hâtıralar bırakan zevata çok daha ziyade minnettar kalmış olacağız ve gönlümüz sevinçle dolu olarak Fransa'ya döndüğümüzde memleketimize, Türkiye'nin Fransa'ya gü­venebileceği gibi Fransa'nın da Türkiye'ye güvenebileceğini söyleyeceğiz».

Misafir Fransız parlâmento heyeti Ankara radyosunda bu akşamki neşri­yatın bir kısmında ve bu arada Batı enstürümanlariyle Türk müziği yayı­nında hazır bulunmuştur.    .

Fransız parlâmento heyeti âzasından ve ,eski Vekillerden Edouard Bun nefous ve Pierre Pflirolin'in Anadolu Ajansına beyanatı:

Ankara ;

Türkiye Büyük Millet Meclisinin davetlisi olarak hâlen memleketimizi zi­yaret etmekte olan Fransız parlâmento heyeti üyelerinden ve eski Vekil­lerden Edouard Bonnefous ve Pierre Pflimlin, kendilerini ziyaret eden. Anadolu Ajansı muhabirine şu beyanatta bulunmuşlardır:

«Türkiye'ye geldiğimiz gündenberi gerek kendi intibalarımızı, gerek ar­kadaşlarımızın duygularını ifade etmek fırsatını bize verdiğiniz için çok bahtiyarız. Hiç şüphesiz, güzel memleketinizde yenilik yolunda sarf ettiğiniz gayretlerin bâriz belirtilerine intizar ediyorduk. Bundan başka tohum­ları Atatürk tarafından ekilen büyük fikirlerin tam gelişme devresine eriştiğini ve daima ileriye, doğruya yürüyen, bir memleketi ziyaret edece­ğimizi de biliyorduk. Burada Fransanm dostları ile karşılaşacağımızdan da şüphemiz yoktu.

Bu hususlarda hayal kırıklığına uğramak şöyle dursun, gördüğümüz çeh­re, sadece kuvvetli ve hayat başaresiyle dolu bir milletin çehresi değil, ayni zamanda, dostluğu çok samimî olan bir milletin teiniz yüzüdür. Bütün bunlardan başka, burada, şimdiye kadar ancak zekâ yardımı ile sezebildi­ğimiz bir hakikati bütün kalbimizle de derinden duyduk: bu da, Fransa ile-Türkiyeyi bağlayan bağların ne kadar kuvvetli olduğu ve ne derin kökle­re sahip bulunduğu hakikatinden ibarettir.

Biz bugün, sahalarda işbirliğimizin idamesi zaruretini yeni bir zaviyeden mütalâa, ediyoruz.

Kültür sahasında Fransa, gençliğinizin yetişmesine dâima daha faal bir şe­kilde iştirake devam etmekte merinisin dedir. İktisadî alanda cihazlanma gayretlerinizi, mübadelelerini iz in inkişafı için geniş ufuklar açmaktadır.

Milletlerarası sahaya gelince: Her şeyden evvel barışı korumak gayesiyle? hareket eden politikalarımız, iki memleketi bağlayan çift ittifakta belir­mekte ve birleşmektedir.

Ananevi dostluğumuz, en temiz ifadesini, müşterek ittifakımıza olduğu gi­bi Atlantik misakma da pürüzsüz sadakatte bulmaktadır.

Fransa, Doğu Akdenizin bu hayati bölgesinde emniyetin takviyesi ve sta­tükonun muhafazası için hükümetinizin sarf ettiği gayretleri dikkatle ve-tam bir itimatla takip eylemektedir.

Türkiyeden ayrılırken yalnız kuvvetli ve sadık bir müttefikin hâtırasını değil, ayni zamanda samimî bir dostun hâtırasını da beraber   götüreceğinizitekrar etmek, bizim için derin bir sevinç kaynağı olacaktır. İki mil­leti birbirine bağlayan asırlık rabıtaların daha da sıkılaşması en büyük te­mennimizdir ».

Pakistan Başvekili ile Başvekilimiz arasında teati edilen telgraflar:

21 Ocak 1955

İstanbul:

Müşterek Türk Irak tebliğinin neşri üzerine Pakistan Başvekili Muhammed Ali, Başvekilimiz Adnan Menderes'e şu telgrafı göndermiştir:

«Bağdat'a yapmış olduğunuz ziyafet sonunda 13 ocak tarihinde ilân edi­len tebliğde Türkiye ile İrak'ın Orta-Doğu bölgesinde istikrar ve emniye­ti teminat altına almak ve bu bölgenin içinden veya dışından her iki mem­lekete karşı- vâki olabilecek herhangi bir tecavüzü önlemek maksadiyle bir işbirliği anlaşması akdine karar vermiş olmalarından dolayı ekselan­sınızı tebrik ederim.

Pâkistanın hemtebliği Orta-Doğuda kollektif bir emniyet sisteminin tesisi­ne doğru atılmış mühim bir adım olarak selâmlamakta olduğunu ve her iki memleket arasında aktedilecek anlaşmanın arzu eden her milletin ilti­hakına açık bulunduğunu da not eylediğini arzederim.

Pâkiskan Başvekili Muhammed Ali

Başvekilimiz Adnan Menderes, Pakistan Başvekilinin bu telgrafına aşağı­daki telgrafla cevap vermiştir:

(İrak hükümetiyle birlikte neşrettiğimiz Bağdat tebliği münasebetiyle" ba­na göndermek lütfunda bulunduğunuz tasvip ve teşci edici mesai dan dolayı size hararetle teşekkür ederim.

İrak milletinin ve 'devlet adamlarının geniş ve «realist görüşleri sayesinde vücuda gelen Bağdat kararları bundan bir sene evvel kardeş Pâkistanla Türkiyenin aktetitikleri dostane işbirliği andlaşması ile, adilâne bir sulhun teessüsü ve emniyetin kuvvetlenmesi emrinde açtıkları yolda atılmış ye­ni ve çok mühim bîr adımdır.

Bu münasebetle, aramızdaki işbirliği antlaşmasının bizce ne kadar kıy­metli olduğunu (bir kere daha ifade etmek isterim,

Civanmert ve azimli Pâkistanın bölgemizin refahı, tealisini ve emniyetini istihdaf eden her tertipte daima çok mutena bir yeri olacaktır.

Adnan Menderes

Başvekilin 0. H. P. Genel Sekreteri Kasım Gülek'e telgrafı: 23 Ocak 1955

İstanbul :

"Başvekil Adnan Menderes, hâlen yapılan davete icabetle konferanslar ver­mek maksadiyle Birleşik Amerika'da bulunan    C. H. P. Genel Sekret".Kasım Gülek'in 'bugünkü gazetelerde çıkan ilk beyanatı üzerine, kendisi-jıe şu telgrafı çekmiştir:

«Sayın Kasım Gülek

Waldorff-Astoria oteli

New-York

Birleşik Amerika'daki ilk konuşmanızı gazetelerde memnuniyetle oku­dum. Bu konuşmanın memleketimiz için ancak hayır getireceğinde şüphe yoktur. Büyük bir milletin mensubu bulunmanın telkin ettiği haysiyet duygusu ile hareket etmek hepimiz için şerefli bir vazife olduğu kadar, memleketimiz 'için de maddî, manevî kuvvet kaynağı teşkil eder. Bu yolda güzel muvaffakiyetlerinizi ve beşaretli haberlerinizi memleket elbette memnunlukla karşılıyacaktır.

Adnan Menderes»

Müşterek tebliğ:

27 Ocak 1955

Ankara :

Bugün Ankara'da imzalanan Türk-İtalyan ticarî anlaşması münasebetiy­le aşağıdaki müşterek tebliğ neşrolunmuştur:

Türkiye ile İtalya arasındaki ticarî münasebetlerin geliştirilmesi ve Türki­ye'deki müterakim İtalyan ticarî alacaklarının tasfiyesi meselesi üzerinde,' "bir müddettenberi Ankara'da iki hükümet mümessilleri arasında cereyan eden müzakereler müspet şekilde neticelenmiş ve bu hususta varılmış olan anlaşma bugün Türk hükümeti adına Hariciye Vekâleti Umumî Kâtibi Bü­yükelçi Muharrem Nuri Birgi ve İtalya hükümeti adına da İtalya Büyük­elçisi Ekselans Luca Pi'etromarchi tarafından Hariciye Vekâletinde imzalanmıştır.

Varılan anlaşmaya göre, iki hükümet müşterek gayretlerle memleketleri arasındaki ticarî mübadeleleri arttırmağa çalışacaklardır. Bugünkü şartlar altında bunun bilhassa, İtalya'nın Türkiye'den mümkün mertebe fazla mal alması ile tahakkuk edebileceği hususunda iki hükümet mutabık kal­mışlardır.

İki hükümet Türkiye'deki müterakim İtalyan ticarî alacaklarının hangi esaslar dairesinde tasfiye olunacağını tesbit etmişlerdir.

İki hükümet, memleketleri arasındaki iktisadî münasebetleri kuvvetlen­dirmek maksadiyle bir iktisadî işbirliği anlaşması akdine karar vermişler­dir. Bu anlaşma çerçevesi içinde Türkiye'nin İtalya'dan kredi ile teçhizat malzemesi ve Türk piyasasının ihtiyaç hissettiği diğer maddeleri temin etmesi kabil olacaktır.

Büyük Millet Meclisi müzakereleri:

31 Ocak 1955

Ankara:

Büyük Millet Meclisi bugün saat 15^Jde Reis Vekillerinden Esad Budakoğlu'nun reisliğinde toplanarak ruznamesindeki maddelerin müzakeresini yapmıştır.

Celse açıldığı zaman, yurt dışına çıkmış bulunan Bavekil Adnan Menderes'e, Millî Müdafaa Vekili Eth'em Menderes'in, Hariciye Vekili Fuad Köprülü'ye de, Devlet Vekili Başvekil Yardımcısı Fatin Rüştü Zorlu'nun ve­kâlet edecekler ine dair Reisicumhurluk tezkeresi okunmuş, müteakiben sözlü soruların konuşulmasına geçilmiştir.

Sözlü sorular:

Makine ve tarım makineleri yedek parçalanman her türlü karaborsacılığı önleyecek ölçüde yurda getirilmesi hususunda ne düşünüldüğüne dair İk­tisat ve Ticaret Vekilinden sorulan sual Vekil Sıtkı Yırcalı tarafından ce­vaplandırılmıştır. Sıtkı Yırcalı cevabında şunları söylemiştir:

«Muhterem arkadaşımız Manisa Mebusu Hikmet Bay ur'un sanayi ve ziraat makinaları yedek parçaları hakkındaki sualine arzı cevap ediyorum:

Bu husustki ihtiyacın büyük mikyasta artması neticesinde, bir taraftan da­ha bol ölçüde ithalât yapılamamasından ve diğer taraftan da ithal edilmiş bulunan bu gibi parçaların vaktinde ve yerinde ihtiyaç sahiplerine    tam intikal etmemesinden doğan darlığı gidermek için her türlü imkânlarımı­zı kullanmakta ve lüzumlu tedbirleri almaktayız.

Filhakika, mevzubahis yedek parçalara ait fiilî ithalâtın birkaç senelik neticeleri bile bu hususları daha 'baştan teyit etmektedir.

1951yılında sadece 25 milyon liradan ibaret bulunan bu kısım ithalâtımız 1952 yılında 40.359.000 liraya, 1953 yılında 46.749.000 liraya ve 1954 yılının yalnız yedi ayında ise, 25.443.000 liraya yükselmiş bulunmaktadır.

Buna rağmen büyük kalkınmamıza 'muvazi olarak gittikçe artan ihtiyacı" karşılamak, diğer taraftan ihracatımızın temel maddelerini teşkil eden. ziraî istihsal sahasında müstahsili bir kat daha takviye etmek ve gayretle­rini arttır ab ilmek için, yedek parçaların zamanında ve bol olarak temini­ne ait tertipler de yapmış bulunmaktayız.

Bu cümleden olarak:

1Bu gibi ithalâta döviz tahsisinde tercih hakkı tanımaktayız.

2 Ayrıca döviz vaziyeti nazarı dikkate alınarak, mevzubahis yedek parçaları, ithalâtta kolaylıklar temin eden dış 'ticaret rejiminin (VI) sayılı listesine dahil edilmek suretiyle, 'bunların daha şimdiden gerek Birleşik Amerika'dan gerekse E. P. U. memleketlerinden kredili olarak ithali! için tahsisler yapmış bulunmaktayız.

3Yine küçük bir takım ikmal parçalan veya yedek parçalarıyla derhal faaliyete geçebilecek veyahut randımanı    arttırabilecek    tesisler için de kanuni tahsisler dışında her ay muayyen nispetlerde döviz tahsisleri yapmaya başlamış bulunuyoruz.

Nitekim bu gibi âcil ihtiyaçlar için sanayi yedek parçalarına geçen aralık ayının başından ibu yana iki partide 500.000'er dolarlık olmak üzere cem'an 1.000.000 dolarlık, yani 3.000.000 Türk lirasına yakın miktarda tahsis ve transfer yaptığımız gibi, bilhassa son zamanlarda daha çok darlık görülen Avrupa tediye birliğine dahil memleketlerden ithal edilen yedek parçalar için de 2,5 milyon liralık bir tahsis kararı verilmiştir.

Bunlara ilâveten her ay vekâletimize âcil ihtiyaçlar için verilen 100.000 dolarlık kontenjan da tarafımdan yüzde yüzüne yakın miktarı bu gibi ihtiyaçlarda, kullanılmaktadır.

4E. P. U. memleketleri dışında bulunan memleketlere de yapılan tahsislerde imkânlarımızı, hesap vaziyetimizin müsaadesi nispetinde, sanayi ve ziraî sahalardaki bu gibi ihtiyaçlarımıza tercihan hasretmekteyiz.

"Yedek parça ihtiyaçları için aylık muayyen nispetler dahilinde her acentaya tanınmakta olan muayyen otomatik ithalâtın yeniden tatbikine baş­lanmıştır.

Bu hususlardan başka, bilhassa ziraî sektörün ihtiyacı olan yedek parça­ların yıllık ihtiyacını Ziraat Vekâleti ve ilgili meslekî teşekküllerle binlik­te tesbit ederek, bunların, kasım, nisan ve ağustos aylarma ait olmak üze­re, üç partide muntazaman tahsis ve transferlerinin yapılması hususu da kararlaştırılmıştır.

'Sanayi sektöründe de,   'belli 'başlı ve 'büyük   miktarlara 'baliğ olan   ham maddelerin, odalar birliği ve ilgili meslekî teşekküller, Maliye Vekâleti ve vekâletimizle kurulmuş olan bir komite vasıtasiyle bir elden ithal ve tevzii tanzim, edildikten sonra, bütün sanayicilerimizin ihtiyacı olan ham madde ve yedek parçaların da yine aynı teşekküllerle işbirliği yapılarak tesbit edilen yıllık miktarlarının her ay muayyen taksitlerle ödenmesi ka­rarlaştırılmış. birara geciken tatbikat geçen aydan itibaren yeniden ve muntazam bir surette fiiliyatta girmiştir.

Bu hususta tahsis ve transferlerin dışında ayrıca ithal kolaylıkları temin edebilecek bir takım tedbirler üzerinde de yine vekâletimizle meslekî te­şekküllerin temsilcileri arasında işbirliği¹' yapılarak durulmaktadır. Bu yollardan ithal edilen ve edilecek yedek parçaların hakikî ihtiyaç sahiple­rine ve normal fiatlarî intikalini temin için de daha cezrî tedbirler almak ve ilgili meslekî teşekküller ve bilhassa ziraî donatım ile müştereken bazı tertipler yapmak üzere bulunmaktayız.

Bunun üzerinde hassasiyetle durarak, müştereken ve hattâ memleketçe yaptığımız gayretlere rağmen, bu gibi ihtiyaç maddelerinin bir taraftan ihtiyaç sahiplerine zamanında gitmemesine, bir taraftan da bir takım fu­zulî mutavassıtların anormal fiat artışına sebep olan âmilleri önlemeğe azamî dikkat ve itina ile çalışmaktayız. Bu vesileyle de, bu çalışmaları­mızda halkımızın da bizimle el ve iş birliği etmesi zarurî olduğuna bilhassa işaret etmek isterim.

Ayrıca, 'badema yapılacak ziraat âlet ve makine tahsislerinde de tahsis 'kıymetinin % 20'sinin yedek parça olarak kullanılması hususunda da gerekli tedbirleri almış bulunmaktayız.

Bütün bu ithal ve kontrol işlerinin yanında yedek parça meselesinin, her şeyden evvel memlekette.bu gibi sanayi gelişmesiyle kat'î olarak halledi­lebileceğine kani bulunmaktayız.

Bu bakımdan bu işlerle meşgul olan küçük müesseselere her türlü kolay­lık gösterilmekle beraber, bir yedek parça fabrikası kurulması mevzuubahis olamayacağına göre, ancak memleketimizde   motor, traktör ve   ziraat âletleri imal edecek müesseselerin tesisi ve faaliyete geçmesiyledir ki, her" gün artan bu ihtiyacın tam karşılanması teminat altına alınmış    olabile­cektir.

Bu mevzuda Ziraat Bankası, Etibank, Makina ve Kimya Şeker Şirketi, Zi­raî Donatım Kurumu ile müştereken, memleketimizde mevcut tesislerden de istifade edilmek suretiyle, bir büyük traktör ve ziraî âletler   fabrikası kurmak için bir Amerikan firması ile ortaklık tesis edilmiş ve bunun tek­nik çalışmaları da başlamış bulunmaktadır.

Diğer buna benzer iki müessese de, ecnebi sermayesini teşvik kanunundan. istifade ederek, memleketin iki ayin yerinde ilk çalışmalarına    başlamış­lardır.

Ümit diyoruz ki, üç sene içinde, tam randımanla çalışmaya başlıyacak olan bu müesseseler, bilhassa ziraî bakımdan yalnız memleket içi ihtiyaçlarına: cevap vermekle 'kalmıyacak, hattâ   imalâtının %  50'sini dış memleketlere' ihraç etmek suretiyle bir taraftan da bize yeni bir döviz kaynağı sağlayacaklardır.

Binaenaleyh, mevcut darlığı, hükümet olarak, bugünün ihtiyaçlarına göre­ ve istikbale muzaf olarak önlemek için, elimizden gelen ve memleket im­kânlarının verdiği nisbetler içinde gerekli tedbirleri almış  bulunmakta­yız.»

İktisat ve Ticaret Vekili Sıtkı Yırcalı keza, Tütün Bankasının kurulup kurulmayacağına dair olan soruyu da cevaplandırarak demiştir ki:

«Arkadaşımız muhterem Manisa .mebusu Hikmet Bayur'un tütün ekicile­ri için kurulacak müessese hakkındaki sualine arzı cevap ediyorum:

Bir taraftan tütün 'ekicilerinin arzuları göz önüne alınarak, diğer taraftan yüksek heyetinizde vaktiyle geçen müzakereler esnasında dermeyan olu­nan fikirlerden faydalanarak tütün ekicileri için kurulacak müesseseye ait kanun lâyihası hazırlanmış bulunmaktadır.

Lâyihada kabul edilen esaslara göre,

1Bu müessese anonim şirket halinde bir banka hüviyetinde olacaktır.

2Bu bankanın sermayesinin ilk 'temelini, şimdiye kadar tütün ekicile­rinden evvelâ yüzde 5 ve müteakiben yüzde 4 ve son olarak yüzde 2 kesilnek suretiyle toplanan ve her ekicinin namına faiziyle beraber   mahfuz tutulan ve bugünkü miktarı 65 milyon liraya baliğ olan meblâğ teşkil ede­cektir. Aynı zamanda bu sermayeye   bazı millî   bankalarımız da katıla­
caktır.

3Böylece kurulacak olan bankanın gerek tütün   piyasasını tanzim etmek, tütün ekicilerini korumak ve gerekse tütünlerimizi içerde ve dışarı­da kıymetlendirmek bakımından rolü mühimdir. Çalışma esaslarını da, bu kanuna göre bu müesseseyi eline alacak olan tütün ekicileri ve millî ban­kalardan teşekkül eden ortaklar tesbit edecektir.

Kanun lâyihası yakında yüksek meclisinize sunulacaktır. Müşterek fikir­lerinizden ilhanı alarak en güzel şeklini   alacağına kani bulunmaktayım.»

Tunceli vilâyeti ile Muş vilâyeti dahilindeki köprülerin inşasına dair sua­li cevaplandıran Nafia Vekili Kemal Zeytinoğlu, her iki vilâyet dahilin­deki köprü inşası hakkında izahat vermiş ve bu arada yapılacak olan yeni köprüler hakkında da tamamlayıcı malûmat serdet mistir.

Bundan sonra kanun lâyihalarının ve encümen mazbatalarının müzakere­sine geçilmiştir.

Kanun lâyihaları:

İkinci defa müzakeresi yapılacak maddeler meyanında bulunan Türkiye Cumhuriyeti hükümeti ile Yunanistan Kraliyet hükümeti arasında Anka­ra'da imzalanan ticaret ve ödeme anlaşmaları ile eklerinin tasdiki hakkın­daki kanun lâyihasının konuşulması sırasında söz alan Antalya Mebusu Dr. Burhanedd'in Onat, bu lâyihada Yunanistan'la balıkçılık anlaşmasının mevcut olup olmadığını sormuş, suale cevap veren İktisat ve Ticaret Veki­li Sıtkı Yırcalı, mezkûr lâyihada Yunanlılarla daha evvel prensip kararı­na varılmış olan balıkçılıkla ilgili herhangi bir hükmün yer almadığını söylemiş ve lâyiha kabul edilmiştir.

Keza vali muavinlerine 125 lira temsil ödeneği verilmesini tazammun ey­leyen kanun lâyihası ile, jandarma mensubini subayların sicillerini alâka­dar eden kanun lâyihasının ikinci müzakereleri yapılarak, lâyihalar ka­nunlaşmıştır.

Birinci müzakeresi yapılacak maddeler meyanında bulunan askerî mem­nu mıntakalar hakkındaki kanun lâyihası, bu mevzuda verilen bir değiş­tirme takririnin nazarı dikkate alınmasıyla, redaksiyonu yapılmak üzere komisyona geri verilmiştir.

Kadrodan çıkarılmış bulunan harp gemilerinden Mecidiye, Bandırma. Baf­ra, Kemalreis gemileri ile Dumlupınar denizaltı gemisi, Şimşek, Borsa, Kasırga, Yıldırım, Doğan, Martı, Tayfun hücumbotları, çamur du­bası ve torpido takip motoru ile Zorlu motorunun satılmasına dair olan kanun lâyihası ile, devlet kitapları mütedavil sermayesinin arttırılmasını tazammun eyleyen kanun lâyihalarının ilk konuşulması tamamlanmış ve yabancı memleketlerle yapılan ticarî ve tediye .anlaşmalarına ait iki lâyiha öa müzakere edilmiştir.

Meclisin bugünkü toplantısında onfoir mebusun teşri masuniyetlerinin kaldırılmamasına dair karma komisyonun raporu kabul edilerek, teşriî masuniyetlerin kaldırılması devre sonuna bırakılmıştır.

Büyük Millet Meclisi çarşamba günü toplanacaktır.

Onuncu Mecliste "Hak» mefhumu 2/1/955 tarihli (Medeniyet) den:

Onuncu Meclisin siyasî hayatını tetkik edecek tarihçiler, Büyük Millet Meclis­leri arasında bu devrenin ferdî hakları telâkki şuuru Üzerinde muhakkak du­racaklardır. Bu hakikatin birbirini ta­kip eden tecellilerini arzuhal .encüme­ninin umumî heyete sevkedilen karar­larında görüyoruz.

Kanunlar, hak mefhumunu korumak için ne kadar titiz dikkat sarfetmiş olurlarsa olsunlar, tatbikatta 'hata payı ayırmak zarurettir. Hakssızlığa maruz kalan birçok kademelere baş vurur. Son merci de. millî iradenin tecelli ye­ri olan Büyük Millet Meclisidir.

Büyük Millet Meclisine yapılan müra­caatları ikaz vesilesi olabilmek ve tat­bikatta vukua gelen arızaları ortaya koymuş bulunmak gibi, hükümet için olduğu kadar, mebuslarımız için de ışık hâdise olabilmek değerini unutmamak gerekir:

Malûmdur ki, bizde, Teşkilâtı Esasiye hükümlerine göre iki yoldan kanun tedvin etmek mümkündür: Hükümet, manevî şahsiyet olarak Meclise kanun teklif ettiği gibi, mebuslar da, ferden veya müştereken kanun teklifi yapa­bilirler. Her iki halde de, teklifi kabul edip etmemek hakkı, Büyük Millet Meclisinindir.

Arzuhal encümeninin kararları, selâhiyetli komisyon kararı olarak meriyette olan kanunların mevzu olan hâdise ile alâkalı bütün hükümlerini, tetkik süz geçinden geçirmektedir. Netice, heyeti umumiye 'huzurunda tatminkâr addedilmezse, ya kanunların hükümlerinin yetersizliği  veyahut  bu     hükümlerin vuzuha muhtaç olduğu meydana çıkar. İki şıkda da, Meclise düşen vazifeler vardır. Bu sebepledir ki, arzuhal encü­meninin mazbatalarının işleyiş tarzı, kanunların ihtiyaçlara cevap verip ver­mediği bahsinde en iyi miyarlardan bi­risidir.

Onuncu Mecliste bir takrirle ruznameye alınan Arzuhal Encümeni kararları­nın mevzuu bize gösteriyor ki, bu Mec­lis, ferdin hak mefhumu üzerinde gu­rur veren hassasiyet ve ilgiyi temsil e-diyor. Türk milletinin hürriyet siste­minin bu temel müessesesinin, bazan, bir vatandaşın hakkı üzerinde saatler­ce durması, içtihat ve kanaat münaka­şası yapması, görüşmeler sonunda da çok zaman, hakkın tanınması anlatıyor ki, bu Mecli-s ferdin hakkında cemiye­tin saadet ve huzurunu bulan, yani, de­mokrasinin muasır tarifini yapabilen salahiyetli ihtisas meclisidir. Türk olarak, bu neticeden hey scan duymamak mümkün müdür?

Vatandaşda, rejime olan muhabbet ve emniyet, ancak bu suretle teşekkül eder. Onuncu Meclis demokrasimizin müssisi olan selefi dokuzuncu Mecli­sin başladığı esere haşmetle devam ediliyor. Arzuhal Encümeninin kararla­rından en tipik tezahürünü vermiş ci­lan bu hakikat, demokratik sistemimi­zin hayatiyet ve samimiyetini anlatır.

D.P. nin 9 uncu yılı

Yazan: M. Faik Fenik

7/1/955 tarihli (Zafer )den:

Demokrat Parti bugün 9 uncu yıldönü­münü kutluyor. Türkiyenin siyasî ha­yatında demokrasiyi yerleştirmek gi­bi çok büyük ve çok şerefli bir vazifeyi liyakatle başaran bu partinin bun­dan sonra da daha mes'ut inkişaflara mazhar olmasını Cenabı Haktan niyaz ederiz.

Hep biliyoruz: Demokrat Partinin ta­rihi Büyük Millet Meclisindeki dörtlü takrirle başlar. Halbuki bugün sade kayıtlı üyeleri milyonları aşmaktadır. Bütün milletin böyle akar oluk halin­de Demokrat Partiyi tutmasının, sev­mesinin ve ona bağlanmasının sebebi nedir? Sebebi sadece mukaddes bir ide­ale bağlılıktır. Memlekette halkın re­yini hâkim kılmak, millî iradeyi her şeyin üstünde telâkki etmek, ve vatan­daşın benliğini, şeref ve haysiyetini ta­nımaktır. Mayası millî haysiyet olan bir partinin muvaffak olmaması için sebep var mıdır?..

Demokrat Parti hiçbir zaman bir ihti­ras partisi olmamıştır. Eğer bugün ik­tidara gelmişse bu ihtirastan değil, mil­letin kalbine telkin ettiği itimattan, ve demokratik sahada müdafaa ettiği fi­kirlerin herkes tarafından benimsenmesindendir.

Dokuz yıldan sonra şunu yine katiyet­le ifade edebiliriz ki, eğer Demokrat Parti kurulmamış olsaydı, bugün üze­rine hepimizin heyecanla titrediğimiz demokrasi mefhumu, sadece kuru bir lâftan ibaret kalır, bu mefhum, eski Halk Partisinin elinde yine eskisi "gibi bir oyuncak haline gelebilirdi.

Ya başka partiler, onlar muvaffak ola­mazlar mıydı?, diye bir sual sormak akla gelemez. Çünkü o partilerin prog­ramları, tuttukları yolda başlarındaki insanlar, ve bu insanların Türk milleti tarafından ne derece itimatla karşılan­dığı malûmdur. Şurasını memnunluk­la söyliyebiliriz ki, Demokrat Partinin muvaffakiyeti tek partili devirden çok partili devre geçerken memlekette parti kavgaları yüzünden çekilecek daha büyük ıstırapları önlemiş ve mil­letin en kestirme ve en doğru yoldan demokrasi sahasına "ulaşabilmesi im­kânını hazırlamıştır.

Dokuz sene bu, dile kolay.. Fakat bu neticeye ulaşmak kolay olmamıştır. Tek parti zihniyeti içinde yoğurularak istikbalin keyfine alışmış olanlar da­ha ilk kurulduğu andan    itibaren Demokrat Partinin inkişafını önlemeye çalışmışlar, onu sadece bir kukla mu­halefet partisi halinde bırakmak iste­mişlerdir. Bugün bu memlekette de­mokrasi tarihini yazacak olanlar, bu müddet zarfında cereyan eden fecî hâdiselerin hikâyelerini elbette anla­tacaklardır. Ama Demokrat Parti ide­aline, âdeta hayat bağı ile bağlı olan­lar hiçbir tazyik karşısında yılmamış­lar, üzerlerine aldıkları vazifeleri cesaretle başarmak için her çareye baş­vurmuşlardır. İşte muvaffakiyetinin tek sırrı bu azim ve imandır. Bugün dahi, Demokrat Partide bundan 9 yıl evvelki ayni heyecan vardır.

Biraz evvel, Demokrat Partinin bir ih­tiras partisi olmadığını söylemiştik. Bu partiye bir idealle bağlı olan milyon­larca vatandaşın, memleketi daha ma­mur ve müreffeh, milleti her türlü haklarına sahip görmekten başka ne ihtirasları olacaktır ?

Bu partide kimse mevki, mansıp pe­şinde değildir . Köylü vatandaştan, şe­hirdeki münevvere kadar herkes, sa­dece seçim zamanları birer oya  sahip bulunduğunu ve bu kullandığı oyun, hiç bir şekilde tağyire, hileye . uğra­madan, Türk milletinin hakikî iradesi­ni göstereceğine inanmıştır. İşte de­mokrasi dediğimiz zaman, kasdettiğimiz şey bu ter temiz, bu su katılma­mış ve musaffa oydur.

Demokrat Parti hiçbir şey yapmamış olsa dahi, bunu temin etmiş ve Türk seçiminin haysiyet ve şerefini tanımış ve tanıtmış olmakla iftihar edebilir...

Kaldı ki, bir parti iktidarı ele aldık­tan sonra, memleketin çehresini tanınmayacak bir şekilde değiştirmiş, o-na hariçte en büyük itibarı, dahilde en ileri bir seviyeyi temin eylemiştir.

İktisadî sahada ümran sahasında ya­pılanları burada tekrar edecek değiliz. Bütün bunlar milletin gözü önünde se­rilen hâdiselerdir. İşte bu mesut hâdi­selerin ilk tohumu, küçücük nüvesi de yine bu ter temiz vatandaş oylarıdır.

Bugün Demokrat Partinin 9 uncu yıl­dönümünü heyecanla kutlarken hepi­miz sevinç içindeyiz. Çünkü hem par­timize inanıyoruz; hem kendimize inanıyoruz, ve istikbale daha büyük    bîr emniyetle ve itimatla bakıyoruz.

Bize de gelseler

Yazan: N. Nadi

30/1/955 tarihli (Cumhuriyet) den:

Türkiyede bir türlü ele alamadığımız turizm dâvası, bugün hür dünyada başlıca ekonomik faktörlerden biri olarak hızlı adımlarla yürümektedir. Turizme elverişli Avrupa memleketle­ri, hattâ kapı komşumuz bazı yakın şark memleketleri bu verimli endüstri kolunu   durmadan   geliştirmektedirler.

Son yıllarda elde edilen başarılara da­ir Avusturya misalini ibretle seyrede­biliriz. Avusturya küçük bir memle­kettir. Nüfusu altı buçuk milyonu geç­mez. Üstelik kısmen Rus ordusunun iş­gali altındadır ve doğu tarafından de­mir perde ile ayrılmıştır. Macaristan'­dan, Çekoslovakyadan, Romanyadan turist bekleyemez ve buralara gitmek isteyecek turistlere de Bolşevik yaban­cı kabul etmediği için transit vazifesi göremez. Kısaca, bugünkü Avusturya, turizm endüstrisini kendi hesabına iş­letmek bakımından en uygunsuz şart­lar altındadır. Öyle olduğu halde bu altı buçuk milyonluk küçük memleketi 1953 yılı zarfında tam üç milyon tu­rist ziyaret etmiştir. Her ziyaretçinin ortalama yüz dolar kadar harcadığını farz etseniz üç yüz milyon dolar der. Ödemeler muvazenesinin ne demek ol­duğunu bilenler için bu akıllara dur­gunluk verici bir rakamdır. Avusturya bu hârikayı nasıl başarmıştır? Sadece bilgisine, tekniğine ve iradesine da­yanarak, Birinci Cihan Harbînden son­ra imparatorluğunu kaybederek sefa­lete düsen bu sevimli millet 1938 yı­lında Hitîer tarafından resmen ilhak edilmiş, harita âlemden silinmişti. İkinci Cihan Harbi boyunca ve onu ta­kip eden devrede Avusturyalılar bü­yük felâketlere uğradılar, ümitsiz de­nebilecek anlar yaşadılar. Devlet ye­niden kuruldu, fakat bu devletin    istiklâli yoktu (barış muahedesi hâlâ da imzalanmış değildir).

Elindeki sayılı imkânlarla kıt kanaat endüstrisini geliştirmeğe çalışırken, Avusturya, turizm konusunu ciddî olarak ele almayı düşündü. Kış ve yaz sporla­rı için memleketin elverişli yerleri var­dı. Sanat bakımından Avusturya ün salmıştı. Fakat İsviçre, Fransa ve İtal­ya gibi turizmde ihtisas yapmış mem­leketlerle yarışmak gerekiyordu. Otel­cilik endüstrisi Avusturyada fazla ge­lişmemişti. Lüks palaslar, konforlu pansiyonlar orada azdı. Bu eksiğini Avusturya bir yandan küçük otelciliği teşvik ederek, bir yandan da hayat pa­halılığını önleyici tedbirler üzerinde dikkatle durarak gidermeğe çalıştı. Kı­sa zamanda da muvaffak oldu ve İsviçrenin en tehlikeli bir rakibi haline geldi. Şimdi Almanyadan, Fransadan, İngiltereden, kuzey ve güney Amerikalardan kalkıp bu şirin memlekette bir­kaç, hafta geçirmeğe giden insanların sayısı durmadan artmaktadır. Avustur­ya parası kuvvetli dövizler sırasına geçmiştir.

Turizm endüstrisini geliştirmek uğru­na milletlerarası çalışmalara da hız verilmiştir. Meselâ tecrübe ve kapital sahibi İsviçreli, gruplar Yunanistancla, Lübnanda, Mısırda kollektif seyahat­ler tertip ederek hem kendilerine, hem işbirliği ettikleri memleketlere fayda sağlamaktadırlar.

Bu konuda şimdiye kadar gerilerde, hem de pek gerilerde kalmış olmamız yazıktır.

Güzel yurdumuzun bir köşesinden işe başlasak!

Diye yıllardan beri söylenir dururuz. Böyle boşuna çene çalacak yerde, ih­tisasın önderliği altında, sahiden ça­lışmağa koyulsaydık, bugün tuttuğu­muz köşeyi genişletmiş olur ve döviz sıkıntımızı hafifletmek için her yıl gökyüzüne avuç açıp yağmur duasına çıkmak zorunda kalmazdık.

*   Fakat ne yaparsınız? bize sadece yaz­mak düşüyor. Karar işbaşındakilerde.

3 Ocak 1955

Kahire :  

Kahire'ye tâyin edilmiş olan Büyükel­çimiz Rıfkı Zorlu bu sabah Mısır baş­kanlık sarayında Başvekil Cemal Abdülnasır'a Dışişleri Vekilinin de bu­lunduğu bir merasimle itimatnamesini takdim .etmiştir.

Büyükelçimiz başkanlık sarayına geli­şinde muhafız kıtası tarafından selâm­lanmış ve millî marşlar çalınmıştır.

4 Ocak 1955

Kahire :

Türkiye'nin yeni Kahire Büyükelçisi Kıfki Zorlu «El Ahbar» gazetesine ver­diği bir mülakatta şöyle demiştir:

«Mısır ve Türkiye için geçmişte kar­şılıklı bir anlayışa mâni olan .engelleri ortadan kaldırmak zamanının artık geldiğini sanıyorum. Siyasî ve iktisadî tahada memleketlerimizin arasında yeni bir işbirliği devri başlamış bulunuyor.»

Siyasî, askerî ve kültürel sahada ya­kında Türkiye ve Mısır arasında bir seri mübadelenin başlayacağını bildi­ren Büyükelçi, sözlerine son verirken Orta-doğu'nun başlıca iki meselesi olan Süveyş kanalının tahliyesi ve İran petrolleri meselelerinin halledilmiş ol­duğunu ifade etmiştir.

7 Ocak 1955

Washington :

Başkan Eis,enhower, 84 üncü    Amerikan kongresine gönderdiği birlik mesa­jının dış siyasete müteallik kısmında Türkiyeden de bahisle ezcümle şunla­rı söylemiştir:

"Geçen yıl zarfında dünyada sulhun idamesi, hürriyet ve adaletin temini yolunda ümide düşmeyi haklı göstere­cek ilerleme kaydedilmiştir. Hür dev­letler son senelerde daha önce görül­memiş bir şekilde, hep birlikte kuv­vetlerini arttırmışlardır.

Dünyanın bu kısmındaki" devletlerin tarihî Caracas ve Sio konferanslarında olduğu gibi emperyalist komünizme kapılarını kapayıp, ekonomik bağları­nı kuvvetlendirdikleri gibi, dünyanın diğer kısımlarındaki hür devletler de yeni birlik bağları ihdas etmişlerdir.

Geçenlerde Türkiye ile Pakistan ara­sında imzalanmış olan andlaşmalar Orta-doğu'da artan bir kuvvetin teme-îini atmıştır. Anlayışlı yardımımız ile Mısır ile İngiltere, Yugoslavya ile İtal­ya ve İngiltere ile İran, aralarındaki tehlikeli ihtilâfları halletmiş bulun­maktadırlar. Türkiye Yunanistan ve Yugoslavya arasındaki ittifakla Akde-nizin güvenliği daha da sağlanmıştır.